
ترامپ در میان اروپاییها چندان محبوب نیست: بر اساس یک نظرسنجی در ماه مارس، تنها شش درصد از فرانسویها و هشت درصد از ایتالیاییها او را «دوست اروپا» میدانند. این تصویر منفی، پیامدهایی برای رهبران ملیگرا در اروپا دارد. هرچه مواضع ترامپ بیشتر بهعنوان تهدیدی برای اروپا تلقی شود، رأیدهندگان در کشورهایی مانند ایتالیا و فرانسه ممکن است با تردید بیشتری به سیاستمداران محلی با رویکردهای مشابه اعتماد کنند.
فرارو- «جورجیا ملونی» و «مارین لوپن»، دو رهبر راستگرای اروپا، در مواجهه با بازگشت ترامپ به قدرت با چالشهای سیاسی پیچیدهای روبهرو شدهاند. مواضع ضد ناتو و ضد اوکراین ترامپ، تعهدات آنها را زیر سؤال برده و اختلافاتی داخلی و خارجی برایشان ایجاد کرده است. محبوبیت پایین ترامپ در اروپا، حمایت آشکار از او را برای این رهبران پرهزینه کرده و آنها را در تنگنای انتخاب میان منافع ملی و وفاداری سیاسی قرار داده است.
به گزارش فرارو به نقل از نشریه اکونومیست، در ۲۰ مارس (۳۰ اسفند) فرماندهان ارشد نظامی کشورهای متحد اوکراین در لندن گرد هم آمدند تا درباره تشکیل یک نیروی حافظ صلح احتمالی بحث کنند. در این نشست، ژنرال «لوچانو پورتولانو» (Luciano Portolano)، رئیس ستاد دفاعی ایتالیا غایب بود و به جای او افسران رده پایینتر شرکت کردند. این غیبت هرچند چشمگیر، تنها یک بخش از تصویر بزرگتر واکنش اروپا به کاهش تدریجی تعهدات ایالات متحده تحت ریاستجمهوری دونالد ترامپ است. در همین حال، «جورجیا ملونی»، نخستوزیر راستگرای ایتالیا که به ترامپ نزدیک است، با چالشی پیچیده روبهرو شده: چگونه باید میان تعهد به همکاری اروپایی و ارتباطات سیاسی با ترامپ تعادل برقرار کند؟
انتخاب دوباره دونالد ترامپ، ابتدا روح تازهای به جریان راستگرای اروپا دمید. سیاستهای محافظهکارانه ملی و ضد فرهنگ بیداری او با دیدگاههای رهبرانی، چون جورجیا ملونی در ایتالیا همراستا بود. همزمان، حمایت ایلان ماسک، چهره برجسته در دنیای فناوری و یکی از حامیان ترامپ، امید راستگرایان را برای تقویت موقعیت انتخاباتی نامزدهای تندرو افزایش داد. این امر در مورد «مارین لوپن»، رهبر جناح راست افراطی در فرانسه بیشتر نمایان بود؛ کسی که در نظرسنجیهای انتخابات ریاستجمهوری ۲۰۲۷ از دیگران پیشی گرفته است. با این حال، چالش حقوقی مهمی در پیش است: قضات قرار است در ۳۱ مارس تصمیم بگیرند که آیا به دلیل اتهامات مربوط به سوءاستفاده از بودجه پارلمان اروپا، او را از کاندیداتوری محروم کنند یا نه.
سرعت اقدام ترامپ در بر هم زدن روابط فراآتلانتیکی، تضعیف ناتو و فاصلهگیری از اوکراین، رهبران راستگرای تندرو را در موقعیت دشواری قرار داده است. این وضعیت، جورجیا ملونی، نخستوزیر ایتالیا را در موضعی متضاد با شرکای اروپاییاش و سایر متحدان بینالمللی قرار داده است. علاوه بر این، رابطه نامشخص ملونی و حزب راستگرای او یعنی «تجمع ملی» با همتایان آمریکاییشان، اختلافات ملیگرایانه را برجسته کرده است. بهرغم اشتراک ایدئولوژیک در بسیاری از موضوعات، ملیگرایی فرانسوی و آمریکایی همیشه با یکدیگر سازگار نبودهاند و این ناهمخوانی، در سیاستهای ملونی نیز خود را نشان داده است.
ملونی، نخستوزیر ایتالیا با صراحت ناخشنودی خود را نسبت به واکنش شدید اروپا به سیاستهای ترامپ نشان داده است. یکی از جلوههای این نارضایتی، حضور تأخیری او در نشست اضطراری ۱۷ فوریه بود که به میزبانی «امانوئل مکرون»، رئیسجمهور فرانسه در پاریس برگزار شد. ملونی ۵۰ دقیقه دیرتر از زمان مقرر به این جلسه وارد شد. مقامات ایتالیایی اظهار داشتند که او از ترکیب نشست، که به جای همه ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا تنها به برخی از آنها محدود شده بود، رضایت نداشت. حتی زمانی که «سر کییر استارمر»، نخستوزیر بریتانیا یک ماه بعد یک اجلاس مجازی گستردهتر را پیشنهاد کرد، ملونی تصمیمگیری درباره حضور خود را تا شب قبل از برگزاری اجلاس به تعویق انداخت.
ماه گذشته و زمانی که «ولودیمیر زلنسکی» از سوی دونالد ترامپ و «جیدی ونس» در کاخ سفید مورد انتقاد قرار گرفت، جورجیا ملونی یکی از معدود رهبران اروپایی بود که از رئیسجمهور اوکراین حمایت علنی نکرد. در ۱۲ مارس (۲۲ اسفند) نمایندگان حزب راستگرای افراطی او یعنی «برادران ایتالیا» از رأی دادن به قطعنامهای در پارلمان اروپا که حمایت از اوکراین را اعلام میکرد، خودداری کردند و حتی یکی از آنها رأی منفی داد.
این اقدامات، ناشی از نگرانی ملونی از احتمال ناراحت کردن ترامپ و همراهی نکردن با او بود. در ادامه، ملونی اعلام کرد که ایتالیا هیچ نیرویی را به عنوان بخشی از نیروی حافظ صلح در اوکراین اعزام نخواهد کرد. اگرچه نمایندگان حزب او در پارلمان اروپا به طرح «بازمسلحسازی اروپا» که توسط کمیسیون اروپا پیشنهاد شده بود، رأی مثبت دادند، اما ملونی همچنان مخالف استفاده از داراییهای بلوکه شده روسیه تحت تحریمهای اتحادیه اروپا برای کمک به اوکراین است.
برای سالها، جورجیا ملونی با حمایت قاطع از اوکراین و مواضع شدید علیه روسیه شناخته میشد، اما حال این تغییر آشکار از کجا ناشی میشود؟ شاید دلایل شخصی نیز در این چرخش مؤثر باشند. ملونی زمانی بهعنوان «زمزمهگر ترامپ» در اروپا شهرت داشت. ترامپ او را «زنی فوقالعاده» خوانده بود و حتی به مراسم تحلیف خود دعوت کرده بود. اما شرایط از آن زمان تغییر کرده است: جیدی ونس در کنفرانس امنیتی مونیخ در فوریه به شدت از اروپا انتقاد کرد و ترامپ نیز اتحادیه اروپا را نهادی توصیف کرد که «برای ضربه زدن به ایالات متحده» ایجاد شده است. در حال حاضر، رهبری در اروپا بهدست رهبرانی همچون امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه، و «کییر استارمر»، نخست وزیر بریتانیا، افتاده که تمایل بیشتری به اتخاذ مواضع قاطع دارند.
به دنبال واکنشها به سیاستهای ترامپ، ائتلاف جورجیا ملونی با اختلافات داخلی مواجه شده است. «ماتئو سالوینی»، رهبر حزب راستگرای افراطی لیگ و یکی از معاونان ملونی، با شدت از برنامه «بازمسلحسازی اروپا» انتقاد کرده و امانوئل مکرون، رئیسجمهور فرانسه را «مکرون دیوانهای که از جنگ هستهای صحبت میکند» خطاب کرده است. این اظهارات در حالی بیان میشود که حزب لیگ در نظرسنجیها به زیر ۱۰ درصد سقوط کرده، اما همچنان آرای کافی در پارلمان دارد تا دولت را به خطر بیندازد. در کشوری که سابقهای طولانی در صلحطلبی دارد، سالوینی به نظر میرسد افکار عمومی را به خوبی نمایندگی میکند. نتایج یک نظرسنجی اخیر نشان میدهد که تنها حدود یک سوم رأیدهندگان ایتالیایی از افزایش بودجه دفاعی حمایت میکنند.
«ناتالی توچی» (Nathalie Tocci)، رئیس اندیشکده «مؤسسه امور بینالملل» در رم ارزیابی هشداردهندهای از موقعیت سیاسی جورجیا ملونی ارائه میدهد. او خاطرنشان میکند که نخستوزیر ایتالیا در ابتدا بهعنوان یک سیاستمدار راستگرای افراطی و بیاعتبار دیده میشد. توچی میگوید: «حمایت از اوکراین برای ملونی ابزاری بود برای به دست آوردن اعتبار بینالمللی، راهی برای ارتقا دادن جایگاهش در صحنه اروپا و جهان؛ اما اکنون، با تغییرات در دولت ایالات متحده، این حمایت بهجای تقویت موقعیت او، نتیجهای معکوس داشته است.» توچی همچنین پیشبینی میکند که اگرچه ایتالیا احتمالاً بهمانند مجارستان یا اسلواکی بهعنوان یک «اسب تروا»ی طرفدار روسیه در اتحادیه اروپا عمل نخواهد کرد، اما از سوی دیگر بعید است ملونی اقدامی کند که باعث ناخشنودی ترامپ شود.
برای مارین لوپن، رهبر ملیگرای فرانسوی، معادلات سیاسی تفاوتهایی اساسی با جورجیا ملونی دارند. این تفاوتها تنها به جایگاه او بهعنوان یک سیاستمدار اپوزیسیون محدود نمیشود. برخلاف ملونی، لوپن هرگز تلاشی برای ایجاد نزدیکی یا همپیمانی با ایالات متحده انجام نداده است. برعکس، او و حزبش تمایلاتی آشکار به سمت همسویی با روسیه نشان دادهاند.
نمونهای روشن از این گرایش، در اوایل سال ۲۰۲۲ و در خلال کارزار انتخابات ریاستجمهوری فرانسه مشاهده شد؛ زمانی که لوپن بروشورهای تبلیغاتی با تصویری از خودش و ولادیمیر پوتین منتشر کرد. اما پس از آغاز تهاجم گسترده روسیه به اوکراین این تصاویر بهسرعت از میان برداشته شدند. با اینحال، مواضع او همچنان شکاکانه باقی مانده است؛ حتی در ۱۲ مارس امسال (۲۲ اسفند) حزب تجمع ملی (RN) در رأیگیری غیرالزامآور پارلمان اروپا درباره حمایت از اوکراین، رأی ممتنع داد. علاوه بر این، مواضع لوپن در قبال اتحادهای نظامی غرب نیز همواره مبهم و گاه مخالف بوده است. تا همین اواخر، او بهطور علنی از خروج فرانسه از فرماندهی یکپارچه نظامی ناتو حمایت و پشتیبانی میکرد.
این موضع به مارین لوپن اجازه داده تا بدون تردید، دونالد ترامپ را مورد انتقاد قرار دهد. او بهتازگی اقدام ترامپ در تعلیق کمک نظامی به اوکراین را بهشدت محکوم کرد. در این میان، ویکتور اوربان، نخستوزیر مجارستان، هرگز چنین انتقادی مطرح نکرده است. این همسویی، موضع لوپن با افکار عمومی فرانسه را آشکارتر میکند: بر اساس یک نظرسنجی در ماه مارس، ۷۳ درصد از فرانسویها بر این باورند که ایالات متحده دیگر «یک متحد» واقعی کشورشان نیست.
یکی از مقامات ارشد حزب تجمع ملی (RN) اظهار کرده است که تحسین این حزب از ترامپ، تنها به موفقیت او در انتخابات محدود نمیشود. آنها ترامپ را بهعنوان الگویی از توانمندی سیاسی مینگرند؛ رهبری که نشان داده است ملیگرایان نهتنها میتوانند به قدرت برسند، بلکه پس از رسیدن به آن، میتوانند بهسرعت دست به عمل بزنند. این پیام برای تیم لوپن، در کشوری که همواره با دیوانسالاری پیچیده دستوپنجه نرم میکند و اکنون یک دولت ضعیف اقلیت بر آن حاکم است، الهامبخش و راهگشا به نظر میرسد.
با این حال، حزب مارین لوپن با چالشهای داخلی روبهرو است. «جردن باردل»، دستیار جوان ۲۹ ساله او، در کنوانسیون اخیر محافظهکاران ملی در واشنگتن حضور داشت، اما در اقدامی غیرمنتظره، به دلیل حرکتی که بهنظر میرسید شبیه یک سلام نازی از سوی «استیو بنن»، مشاور سابق ترامپ باشد، جلسه را ترک کرد. این اتفاق توجهها را به تلاشهای سالهای اخیر لوپن برای زدودن هرگونه ارتباط حزبش با فاشیسم جلب کرد. او سالها وقت صرف کرده تا تصویر حزب را از این لکه تاریخی پاک کند و نمیخواهد بار دیگر اعتبار حزبش خدشهدار شود.
به گفته یک دیپلمات فرانسوی: «ترامپ اکنون برای لوپن به یک مشکل واقعی تبدیل شده است.» نشانههای این مشکل در نظرسنجیها نیز مشهود است. در ماه مارس، محبوبیت لوپن بر اساس یک نظرسنجی دو امتیاز کاهش یافت و به ۳۴ درصد رسید؛ در حالیکه میزان محبوبیت امانوئل مکرون پنج امتیاز افزایش یافت، هرچند همچنان در سطح پایین ۲۳ درصد باقی مانده است.
بسیاری از رهبران راست افراطی اروپا همچنان به ترامپ احساس نزدیکی دارند. ویکتور اوربان، نخستوزیر مجارستان، او را «همرزم» و منبع الهام برای کشورش میداند. ایلان ماسک نیز از «آلیس ویدل»، رهبر اپوزیسیون راست افراطی آلمان، حمایت کرده است. با این حال، برای رهبرانی مانند جورجیا ملونی و مارین لوپن، رئیسجمهور آمریکا ممکن است به یک چالش بزرگ تبدیل شود.
ترامپ در میان اروپاییها چندان محبوب نیست: بر اساس یک نظرسنجی در ماه مارس، تنها شش درصد از فرانسویها و هشت درصد از ایتالیاییها او را «دوست اروپا» میدانند. این تصویر منفی، پیامدهایی برای رهبران ملیگرا در اروپا دارد. هرچه مواضع ترامپ بیشتر بهعنوان تهدیدی برای اروپا تلقی شود، رأیدهندگان در کشورهایی مانند ایتالیا و فرانسه ممکن است با تردید بیشتری به سیاستمداران محلی با رویکردهای مشابه اعتماد کنند.