bato-adv
bato-adv
کد خبر: ۸۱۹۳۹۷
آیا خلع سلاح حزب‌الله نزدیک است؟

جوزف عون و معمای آینده لبنان

جوزف عون و معمای آینده لبنان

با کنار هم قرار دادن چند محور می‌توانیم به این نتیجه برسیم که احتمالاً دولت لبنان نسبت به خلع سلاح حزب‌الله و تبدیل آن به یک حزب سیاسی اقدام کند. هیچ کس نمی‌تواند حزب‌الله را از صحنه سیاست لبنان حذف کند چرا که آنها تشکیلاتی ریشه‌دار در این کشور و یکی از دو جریان اصلی شیعیان هستند. اما همه گروه‌های سیاسی و شریک در قدرت لبنان نسبت به سلاحِ حزب‌الله نظر مثبت ندارند. 

تاریخ انتشار: ۲۳:۴۴ - ۲۱ دی ۱۴۰۳

فرارو- ژنرال جوزف عون، فرمانده ارتش لبنان از سوی پارلمان این کشور به عنوان رئیس‌جمهور انتخاب شد. بر اساس قانون، پست ریاست‌جمهوری در اختیار مسیحیان مارونی است، همانطور که سنی‌ها نخست‌وزیری و شیعیان ریاست پارلمان را بر عهده دارند. عون در حالی به کاخ بعبدا می‌رود که از حدود دو سال و نیم قبل و به پایان رسیدن دوره ریاست‌جمهوری میشل عون لبنان با خلاء قدرت مواجه شده بود و رئیس‌جمهور نداشت. عون از سال ۲۰۱۷ فرمانده ارتش لبنان بود و حالا چهاردهمین رئیس‌جمهور این کشور است.

به گزارش فرارو، لبنانی‌ها از از عون به عنوان یک نظامی حرفه‌ای یاد می‌کنند که طی سال‌های حضورش به عنوان فرمانده ارتش به طور مستقیم وارد منازعات سیاسی نشد. به همین دلیل، رویکرد سیاسی او تا حد زیادی ناشناخته است. اما اظهارنظر‌های اخیرش در کنار تحولات و وقایعی که لبنان پشت سر گذاشت به ما تا حدی نشان می‌دهد که مسیر پیش روی این کشور چه خواهد بود. 

انحصار سلاح برای دولت

عون پس از انتخاب به عنوان رئیس‌جمهور از سوی پارلمان، در سخنرانی خود بر چند محور مهم تاکید کرد که قصد انجام آنها را دارد. قرار داشتن همه طرف‌ها تحت لوای قانون، اصلاحات قضایی، اصلاح ساختار اداری و دولتی، فعال‌سازی دستگاه‌های امنیتی به عنوان ابزاری برای حفظ امنیت و اجرای قوانین، بازسازی خرابی‌های ناشی از تجاوز‌های اسرائیل. 

رئیس‌جمهور جدید لبنان بر دو مسئله دیگر نیز تاکید کرد که می‌تواند مسیر پیش روی لبنان را تا حدی مشخص کند: انحصار حمل سلاح توسط دولت و عدم کمک گرفتن از کشور‌های خارجی برای قدرت نمایی در برابر یکدیگر. 

با کنار هم قرار دادن چند محور می‌توانیم به این نتیجه برسیم که احتمالاً دولت لبنان نسبت به خلع سلاح حزب‌الله و تبدیل آن به یک حزب سیاسی اقدام کند. هیچ کس نمی‌تواند حزب‌الله را از صحنه سیاست لبنان حذف کند چرا که آنها تشکیلاتی ریشه‌دار در این کشور و یکی از دو جریان اصلی شیعیان هستند. اما همه گروه‌های سیاسی و شریک در قدرت لبنان نسبت به سلاحِ حزب‌الله نظر مثبت ندارند. 

محمد خواجوئی، تحلیلگر حوزه خاورمیانه پس از انتخاب عون نوشت: «انتخاب جوزف عون فرمانده ارتش لبنان به عنوان چهاردهمین رئیس جمهوری این کشور از سوی پارلمان، به ۲۷ ماه خلا سیاسی در این کشور پایان داد. هرچند بعید بود چنین گشایشی بدون فشار خارجی بویژه از ناحیه آمریکا و عربستان رخ می‌داد. همه چهار رئیس جمهوری اخیر لبنان در دوره‌ای فرمانده ارتش این کشور بودند. در کشور متکثر و طایفه‌ای لبنان، نهاد ارتش تنها نهاد ملی مورد احترام همه و اجماع است. هرچند که ارتش لبنان نهادی بسیار ضعیف است و عملا در برابر تجاوزات خارجی ناتوان است. جوزف عون در درجه نخست انتخاب آمریکا و عربستان سعودی بود. او انتخاب نخست هیچ یک از جریان‌های اصلی سیاسی لبنان نبود و در نهایت هم با فشار‌ها و رایزنی‌های سفیران و فرستادگان واشنگتن و ریاض به عنوان گزینه مورد اجماع برگزیده شد. انتخاب جوزف عون گزینه مورد حمایت واشنگتن و ریاض به عنوان رئیس جمهوری لبنان پیامد سیاسی تضعیف حزب‌الله در جنگ اخیر با اسرائیل و نیز سقوط بشارالأسد است. آرایش نیرو‌های سیاسی داخلی و حتی نیرو‌های خارجی تاثیرگذار در لبنان در ماه‌های اخیر تغییر یافته است.

همانطور که در سال ۲۰۱۶ پیشروی گروه‌های مقاومت در منطقه بویژه آزادسازی حلب زمینه ساز انتخاب گزینه مورد حمایت حزب الله برای ریاست جمهوری لبنان یعنی میشل عون شد. حزب‌الله که در دوره کنونی اولویتش بازسازی روابط سیاسی خود در داخل است، ناگزیر به گزینه آمریکا و عربستان برای ریاست جمهوری لبنان تن داد. تقابل با این گزینه می‌توانست حزب‌الله را دچار انزوا کند و حزب‌الله نمی‌خواست تصویر یک نیروی اخلالگر سیاسی را از خود ایجاد کند.

بعد از انتخاب رئیس جمهوری لبنان، نوبت به معرفی نخست وزیر و تشکیل دولت خواهد بود که به نظر می‌رسد باز هم صحنه گردان آن کشور‌های خارجی و در راس آن آمریکا و عربستان خواهند بود. دولت بعدی متکثر و چندرنگ خواهد بود. بزرگترین چالش پیش روی جوزف عون، وضعیت شکننده توافق آتش بس با اسرائیل و انتظارات حداکثری آمریکا بویژه در دوره ترامپ است. آمریکا می‌خواهد قطعنامه ۱۷۰۱ به طور کامل اجرا شود یعنی خلع سلاح کامل حزب‌الله که این امر بسیار مناقشه برانگیز است.»

تلاش برای احیای اقتدار دولت

رئیس‌جمهور لبنان در سخنرانی پارلمانی خود، بر فعال‌سازی دستگاه‌های امنیتی به عنوان ابزاری برای حفظ امنیت و اجرای قوانین تاکید کرد. تلاش برای انحصار سلاح در دست دولت شاید بخشی از پازل احیای اقتدار دولت باشد، اما بخش دیگر آن، تقویت ساختار‌های نظامی و امنیتی دولت است. لبنان ارتش ضعیفی دارد که بخشی از به مشکلات اقتصادی گسترده و بخشی دیگر به درگیری‌های داخلی و همچنین مسائل با اسرائیل برمی‌گردد. این کشور تقریبا از داشتن یک نیروی هوایی متعارف محروم است. نیروی دریایی ضعیفی دارد و صرفاً نیروی زمینی آن تا حدی از تجهیزات متعارف برخوردار است. آمریکا پشتیبان اصلی ارتش لبنان محسوب می‌شود و فرانسه نیز دیگر تامین‌کننده آنان است. می‌توانیم این احتمال را در نظر بگیریم که عون تلاش کند با پشتیبانی عربستان، آمریکا و فرانسه برای بازسازی ارتش لبنان اقداماتی را انجام دهد. همچنین احیای اقتدار دستگاه امنیت و اطلاعات دولتی لبنان نیز شاید در دستور کار قرار بگیرد. 

همراهِ غرب

لبنان درگیر مشکلات اقتصادی است و به تنهایی نمی‌تواند از این وضعیت خارج شود. آنچه در سوریه رخ داد نیز مثل آئینه در مقابل چشمان حاکمان این کشور قرار دارد. در بحبوحه جنگ حزب‌الله و اسرائیل دولت و گرو‌های سیاسی مخالف جریان مقاومت به صورت علنی و واضح نارضایتی خود را از درگیر شدن این کشور در جنگ با رژیم صهیونیستی ابراز کردند. به نظر می‌رسد با آنچه طی ماه‌های گذشته در لبنان و برای حزب‌الله رخ داد، دولتِ جدید تلاش می‌کند جلوی تکرار این وضعیت را بگیرد. قطعنامه ۱۷۰۱ که به دنبال جنگِ ۲۰۰۶ از سوی شورای امنیت سازمان ملل متحد صادر شد به صورت جدی از سوی دولت و کشور‌های غربی به علاوه عربستان پیگیری می‌شود. حکومت لبنان برای خروج از این وضعیت بیشتر بر کشور‌های غربی تکیه خواهد کرد.

bato-adv
bato-adv