ماجرای واقعی نبرد موگادیشو که الهام بخش فیلم «سقوط شاهین سیاه شد»

در سال ۲۰۰۱، ریدلی اسکات فیلم اکشن رزمی حماسی Black Hawk Down یا سقوط شاهین سیاه را بر اساس کتابی به همین نام نوشته روزنامه نگار مارک باودن در سال ۱۹۹۹ منتشر کرد. در این فیلم بازیگرانی مانند جاش هارتنت، اریک بانا، جرمی پایون، اورلاندو بلوم، ایوان مک گرگور، و تام هاردی (و بسیاری بازیگر جوان دیگر) به مدت دو ساعت و ۳۲ دقیقه یک جنگ شهری پرتنش و پراکشن را به تصویر می‌کشند.

به گزارش روزیاتو، داستان فیلم در دهه ۱۹۹۰ می‌گذرد و محور اصلی فیلم بر روی نیرو‌های ویژه ارتش ایالات متحده متمرکز است که توسط شورشیان محاصره شده اند، پس از اینکه به خاطر هلیکوپتر‌های بلک هاوک شان- Sikorsky UH-۶۰ – در قلمرو دشمن گرفتار شده و نیاز مبرمی به طرحی برای تخلیه و نجات دارند. اگرچه فیلم آزادی‌های هنری زیادی دارد، فیلم (و کتابی که بر اساس آن ساخته شده است) در واقع درباره نبرد موگادیشو است که در سال ۱۹۹۳ در سومالی رخ داد، نبردی که در واقع با دو هلیکوپتر سرنگون شده بلک هاوک آغاز شد.

اتفاقاتی که قبل از سقوط بلک هاوک رخ داد

بررسی اتفاقات پیش از سقوط هلیکوپتر بلک هاوک در زمینه چگونگی و چرایی نبرد موگادیشو مهم است. در سال ۱۹۹۱، جنگ داخلی در سومالی آغاز شد. در نتیجه درگیری بین گروه‌های مختلف، کمبود منابع و آذوقه منجر به مرگ حدود ۳۰،۰۰۰ نفر به دلیل قحطی شد. سال بعد، سازمان ملل یک مأموریت بشردوستانه را در سومالی هدایت کرد تا از گرسنگی بیشتر در سراسر این کشور جلوگیری کند. با این حال، محمد فرح عیدید، جنگسالار سومالیایی و شبه نظامیان ائتلاف ملی سومالی (SNA) متحد او به نیرو‌های حافظ صلح حمله کرده، زنجیره تامین را مختل نموده و سربازان بین المللی را کشتند. اسناد ارتش ایالات متحده نشان می‌دهد که «تقریباً ۸۰ درصد از تجهیزات توسط شبه نظامیان متخاصم ربوده شده است که آنها را در ازای سلاح و مهمات با کشور‌های فاسد دیگر مبادله می‌کنند.»

سازمان ملل علیرغم تلفاتی که در اثر حمله شبه نظامیان ایدید می‌دید، به ماموریت خود ادامه داد. با این حال، در ۵ ژوئن ۱۹۹۵، یک قتل عام فجیع باعث تشدید درگیری‌ها شد. در آن روز، نیرو‌های ائتلاف ملی سومالی ۲۴ سرباز پاکستانی را کشت که باعث شد سازمان ملل از ارتش آمریکا درخواست کند تا ایدید را دستگیر کنند.

در ابتدا، دولت ایالات متحده این درخواست را رد کرد، اما در نهایت یک گروه ویژه زبده تشکیل شد و در ۳ اکتبر ۱۹۹۳، این واحد موظف شد با از بین بردن دو نفر از فرماندهان ارشد عیدید، زنجیره فرماندهی او را مختل کند. متاسفانه همه چیز طبق برنامه پیش نرفت.

شاهین سیاه چگونه سقوط کرد؟

در آن روز سرنوشت ساز، تقریباً صد نیروی ویژه ایالات متحده قرار بود با هلیکوپتر وارد موگادیشو شوند. آنها قرار بود مردان عیدید را دستگیر کرده و در عرض ۶۰ دقیقه از آنجا بیرون بیایند. در عوض، نبردی یک شبه در خیابان‌های شهر رخ داد که به قیمت جان ۱۸ سرباز آمریکایی و بیش از هزار سومالیایی تمام شد. مارک باودن سال‌ها بعد برای موزه اسمیتسونیان نوشت: «برنامه این بود که خانه‌ای سه طبقه سفید در پایتخت موگادیشو که در آن رهبران قبیله «هبار گیدیر»، متحدان اصلی عیدید، جمع می‌شدند، محاصره شود. تکاوران با هلیکوپتر وارد می‌شدند، با طناب خود را به روی زمین می‌رساندند و از هر طرف ساختمان را محاصره می‌کردند».

بر روی زمین، یک تیم تهاجمی در حال بارگیری اسرا بود که شبه نظامیان سومالیایی یکی از بلک هاوک‌های پشتیبانی را با یک گلوله آرپی جی سرنگون کردند. در حالی که عناصر زمینی برای جمع کردن اسرا و تخلیه تلفات تلاش می‌کردند، درگیری بالا گرفت و نیرو‌ها از هم جدا شدند. دو هلیکوپتر دیگر نیز هدف قرار گرفتند، اما توانستند با مقادیری آسیب به پایگاه بازگردند. آن زمان بود که یک بلک هاوک دیگر سقوط کرد. تمام خدمه جان خود را از دست دادند، اما یکی از خلبانان زنده ماند که به اسارت درآمد. نیرو‌های آمریکایی در سراسر شهر پراکنده شدند و برای شکستن محاصره و بازگشت به پایگاه تلاش می‌کردند.

نیرو‌های آمریکایی در حالی که شبه نظامیان را در فاصله چند متری خود متوقف کرده و منتظر نیرو‌های کمکی بودند، مجروحان خود را مداوا کردند. تمام شب با هم جنگیدند. آن‌ها در تمام طول شب با شبه نظامیان سومالیایی جنگیدند. در نهایت، این ماموریت عنوان یک ماموریت موفقیت آمیز را یافت، زیرا فرماندهان ارشد عیدید همراه با ۲۰ عضو دیگر ائتلاف ملی سومالی به اسارت درآمدند، اما نبرد موگادیشو مرگبارترین نبرد برای نیرو‌های آمریکایی از زمان جنگ ویتنام لقب گرفت.