محوطۀ موسوم به «نبتا پلایا» در مصر، یک دایره سنگی باستانی است که محققان گمان میکنند در گذشته از آن برای تعیین انقلاب تابستانی استفاده میشده و نویدبخش بارش باران بوده است.
نبتا پلایا (Nebta Playa) یا به اصطلاح خود مصریها «نبتة بلایا» یک دایرۀ سنگی باستانی در صحرای مصر است که شاید قدیمیترین رصدخانه نجومی جهان باشد. نبتا پلایا در منطقهای بیابانی در جنوب مصر، در حدود ۲۸۰ کیلومتری جنوب غربی آسوان واقع شده که زمانی نوبیهای باستان آنجا ساکن بودند. زمان ساخت نبتا پلایا دستکم حدود ۷۵۰۰ سال پیش است، یعنی ۲۰۰۰ سال از اِستونهِنج (یک ساختار دایرهای سنگی در انگلستان) قدیمیتر است.
به گزارش فرادید؛ نبتا پلایا در اصل شامل دهها سنگ عمودی میشده که در بیابانی در حدود ۱۰۰ کیلومتری غرب رود نیل هر کدام چند متر ارتفاع داشتند. به نظر میرسد این سنگها آگاهانه در یک دایره قرار گرفتهاند تا با طلوع برخی ستارگان هماهنگ شوند.
شش سنگ درونی دایره ممکن است در آیینها یا برای علامتگذاری ردیفهای مهم استفاده شده باشند. این سنگهای درونی در اصل با ۲۹ سنگ ایستاده احاطه شده بودند که برخی محققان گمان میکنند ممکن است شکل یک تقویم ابتدایی بوده باشد.
در کاوشهای محوطۀ مقبرهمانند مرکز این دایره در سال ۲۰۰۱ هیچ بقایای انسانی کشف نشد، اما اسکلت کامل یک گاو پیدا شد. این مدرک همراه با شواهد دیگر نشان میدهد نبتا پلایا را مردم باستانی ساختند که بین دریاچههای فصلی گلههای گاوشان را هدایت میکردند.
محققان معتقدند سنگهای متمایز در دایره تقویم ممکن است نمایانگر طلوع خورشید در انقلاب تابستانی باشند که برای مردم عصر حجر نویدبخش این بود که به زودی بارش باران در راه است و دریاچهها دوباره پر میشوند.
افزون بر این، این احتمال میرود که سه تا از سنگهای مرکزی نمایانگر کمربند شکارچی (یک صورتک در صورت فلکی شکارچی) باشند، دیگر اینکه برخی سنگها، طلوعهای فصلی ستارههای درخشان ژوبیندار/نگهبان شمال، شباهنگ و آلفا قنطورس را نشان میدهند.