کشف نشانه احتمالی حیات باستانی در مریخ

مریخ‌نورد استقامت ناسا در جدیدترین کاوش خود روی یک سنگ، به نشانه‌های احتمالی حیات باستانی در سیاره سرخ رسیده است.

به گزارش ایسنا، مریخ نورد استقامت (Perseverance) ناسا سنگی را در مریخ کشف کرده است که ممکن است زمانی میزبان حیات میکروبی بوده باشد. این سنگ با نام مستعار «آبشار چیاوا» (Cheyava Falls) دارای ترکیبات و ساختار‌های شیمیایی است که می‌تواند توسط حیات باستانی شکل گرفته باشد، اگرچه هنوز نمی‌توان احتمال فرآیند‌های غیر بیولوژیکی را رد کرد.

گفتنی است که این نوع ویژگی‌ها در سنگ‌ها روی زمین، اغلب با سابقه فسیل میکروب‌هایی که در زیر سطح زمین زندگی می‌کنند، مرتبط دانسته می‌شود؛ بنابراین مریخ‌نورد استقامت ناسا ممکن است نشانه‌هایی از حیات باستانی را در این سنگ در مریخ پیدا کرده باشد. دانشمندان ناسا از این موضوع به وجد آمده اند، اما محتاط هستند، زیرا برای تایید این کشف به تجزیه و تحلیل بیشتری نیاز است.

استقامت با سنگی جذاب و به شکل نوک پیکان مواجه شده است که میزبان علائم و ساختار‌های شیمیایی است که می‌تواند میلیارد‌ها سال پیش، زمانی که مریخ به شکل قابل‌توجهی مرطوب‌تر از امروز بوده توسط حیات میکروبی تشکیل شده باشد.

ابزار استقامت درون سنگی که دانشمندان آن را «آبشار چیاوا» نامیده‌اند، ترکیبات آلی را شناسایی کرده که پیش‌ساز‌های شیمی حیات هستند که ما می‌شناسیم. در طول این سنگ رگه‌هایی از سولفات کلسیم وجود دارد که رسوبات معدنی هستند که نشان می‌دهد آب که برای حیات ضروری است، زمانی از میان این سنگ می‌گذشته است.

این مریخ‌نورد همچنین ده‌ها لکه میلی‌متری پیدا کرده است که هر کدام توسط حلقه‌ای سیاه احاطه شده‌اند و ظاهر لکه‌های روی بدن پلنگ را تداعی می‌کنند. این حلقه‌ها حاوی آهن و فسفات هستند که در نتیجه واکنش‌های شیمیایی توسط میکروب‌ها به وجود می‌آید و روی زمین نیز دیده می‌شود.

دیوید فلانری اخترزیست‌شناس و عضو تیم علمی استقامت از دانشگاه فناوری کوئینزلند استرالیا در بیانیه‌ای گفت: این لکه‌ها یک شگفتی بزرگ هستند. روی زمین، این نوع ویژگی‌ها در سنگ‌ها اغلب با سابقه فسیل‌شده میکروب‌هایی که در زیر سطح زندگی می‌کنند مرتبط است.

مورگان کیبل دانشمند تیم استقامت در ویدئویی که ناسا امروز در یوتیوب منتشر کرد، گفت: ما هرگز این سه چیز را با هم در مریخ ندیده بودیم.

سنگ «آبشار چیاوا» در لبه دره رودخانه‌ای باستانی با عرض ۴۰۰ متر به نام Neretva Vallis قرار دارد. دانشمندان گمان می‌کنند که این کانال باستانی مدت‌ها پیش به دلیل فوران آب به دهانه جیزرو به وجود آمده است. دره Neretva Vallis در امتداد دیوار داخلی این منطقه قرار دارد. در یکی از سناریو‌های احتمالی، گِلی که قبلاً دارای ترکیبات آلی بوده به این دره ریخته شده و بعد‌ها به سنگ آبشار چیاوا چسبانده شده است.

سناریوی دوم نیز می‌گوید تراوش آب به درون سنگ می‌توانسته رگه‌های سولفات کلسیم و لکه‌های حلقه‌دار سیاهی را که می‌بینیم، ایجاد کرده باشد.

گفتنی است که حداقل هنوز ویژگی‌های قابل مشاهده روی این سنگ شواهد انکارناپذیری از حیات میکروبی باستانی در مریخ نیستند. به عنوان مثال ممکن است که سولفات کلسیم مشاهده شده در دمای بالا و احتمالا طی یک رویداد آتشفشانی نزدیک وارد سنگ شده باشد. با این حال، دانشمندان به دنبال این هستند که آیا چنین واکنش‌های شیمیایی غیر بیولوژیکی می‌تواند منجر به لکه‌های سیاه حلقه‌دار مشاهده شده شود یا خیر.

نیکولا فاکس معاون مدیر ماموریت علمی ناسا در بیانیه‌ای گفت: این سفر از طریق بستر رودخانه نِرتوا والیس نتیجه داد، زیرا ما چیزی را پیدا کردیم که قبلاً هرگز ندیده بودیم و به دانشمندان ما فرصت زیادی برای مطالعه می‌دهد.

کن فارلی دانشمند پروژه استقامت از موسسه فناوری کالیفرنیا در بیانیه‌ای گفت: ما این سنگ را با لیزر شکسته‌ایم و با پرتو ایکس به معنای واقعی کلمه چندین روز و شب از هر زاویه‌ای که قابل تصور است از آن عکس‌برداری کرده‌ایم.

برای درک کامل آنچه که میلیارد‌ها سال پیش در این دره رودخانه باستانی رخ داده است، دانشمندان مشتاق هستند که نمونه‌ای از «آبشار چیاوا» را به زمین برسانند، جایی که بتوان آن را با ابزار قدرتمندی که استقامت در اختیار ندارد، بررسی کرد.

با این حال تلاش پیچیده آوردن نمونه‌ها از مریخ به زمین، پس از افزایش هزینه‌های آن به ۱۱ میلیارد دلار در ماه‌های اخیر با مشکلات زیادی مواجه شده است. در شکل فعلی، این برنامه نیاز به پرتاب‌های متعدد به مریخ برای قرار دادن یک وسیله نقلیه در سیاره سرخ دارد و پس از آن یا استقامت به سوی آن وسیله نقلیه سفر می‌کند و نمونه‌های جمع آوری شده خود را تحویل می‌دهد یا آن نمونه‌ها را به یک بالگرد منتقل می‌کند تا آن بالگرد کار را تکمیل کند.

سپس قرار است یک موشک آن نمونه‌ها را به مدار مریخ منتقل کند، جایی که یک فضاپیما آن‌ها را جمع‌آوری کرده و به زمین باز می‌گرداند.

ناسا جایگزین‌های ساده‌تر مختلفی را از گروه‌های صنعتی و دانشگاهی ارزیابی می‌کند و به هفت شرکتی که به دنبال این تلاش بودند، ۱.۵ میلیون دلار اعطا کرده است. سه مرکز تحقیقاتی در خود ناسا نیز در حال انجام مطالعات هستند.