«طلای سرخ» در خون

در آغاز تابستان، مزارع غزه معمولا مملو از محصولات در حال رسیدن و میوه‌هایی با رنگ‌ها، عطر‌ها و اندازه‌های مختلف هستند.

به گزارش دنیای اقتصاد، اما با گذشت نزدیک به ۹ماه از جنگ اسرائیل علیه غزه، محصولات فراوان جای خود را به ویرانی و بحران انسانی وخیم داده است. یک گزارش سازمان ملل می‌گوید که ۹۶ درصد از جمعیت غزه از امنیت غذایی برخوردار نیستند و از هر پنج فلسطینی یک‌نفر یا حدود ۴۹۵ هزار نفر با گرسنگی مواجه هستند. «محمد حسین» و «محمد حداد» در گزارش ۲ ژوئیه برای الجزیره نوشتند، تصاویر ماهواره‌ای که توسط تیم تحقیقات دیجیتال الجزیره –سناد- تجزیه و تحلیل شده است، نشان می‌دهد که بیش از نیمی (۶۰ درصد) از زمین‌های کشاورزی غزه، که برای تغذیه جمعیت گرسنه این سرزمین ویران‌شده از جنگ حیاتی است، توسط حملات اسرائیل آسیب دیده یا ویران شده است. اسرائیل با از بین بردن مراقبت‌های بهداشتی (که می‌توانست غزه‌ای‌ها را نجات دهد) و گرسنگی دادن، حداقل ۳۷ هزار و نفر را کشته و ۸۷ هزار نفر را در بمباران‌ها مجروح کرده است. از شمال به جنوب، هیچ‌جا و هیچ‌کس در امان نبوده است.

در بیت لاهیه در شمال غزه، که زمانی به خاطر توت فرنگی‌های چاق و آبدار که مردم محلی به آن «طلای سرخ» می‌گفتند، معروف بود- بولدوزر‌ها و ماشین‌آلات سنگین اسرائیلی مزارع را به‌طور سیستماتیک با خاک یکسان کرده و آن‌ها را به تلی از خاک تبدیل کرده‌اند. قبل از جنگ، صنعت توت فرنگی غزه هزاران نفر را در استخدام خود داشت. تصاویر ماهواره‌ای قبل و بعد از حمله، ردیابی وسایل نقلیه در مناطق زمانی حاصلخیز بیت لاهیه را نشان می‌دهد. کشاورزانی مانند «یوسف ابوربیعه» با سرپیچی از حملات مداوم اسرائیل، راه‌هایی برای پرورش غذا در بین ساختمان‌های بمباران‌شده پیدا کردند: باغ‌های موقتی از کانتینر‌های تغییر کاربری داده‌شده.

باغ‌های پررونق و درختان میوه در حیاط خلوت خانه‌ها زمانی در شهر غزه پراکنده بود؛ جایی که حدود یک سوم (۷۵۰ هزار نفر) از جمعیت ۲.۳ میلیونی غزه قبل از جنگ در آنجا زندگی می‌کرد. در جنوب شهر غزه، زیتون، محله‌ای است که به تأسی از کلمه عربی زیتون نام‌گذاری شده است. تصاویر ماهواره‌ای قبل و بعد، زیتون جنوبی را نشان می‌دهد که در آن تقریبا آخرین ذره سبز بودن از بین رفته است. درخت زیتون در فلسطین بسیار محبوب است که نمادی از مقاومت فلسطینیان در برابر اشغالگری اسرائیل است. در طی یک مکث کوتاه در نبرد از ۲۲ نوامبر تا یک‌دسامبر، کشاورزان فلسطینی برای برداشت زیتون و استخراج روغن دست به‌کار شدند؛ زیرا راه دیگری برای زندگی نمی‌دانند و به این دلیل که به برداشت نیاز داشتند. کشت زیتون در اقتصاد فلسطین بسیار مهم است و برای همه چیز از روغن گرفته تا سفره و صابون استفاده می‌شود.

دیرالبلح

نام آن به معنای «سرزمین خرما» یا «خانه خرما» است. استان مرکزی دیرالبلح یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان محصولات کشاورزی غزه است که به‌خاطر پرتقال، زیتون و - البته - خرما معروف است. برداشت خرما معمولا از اواخر سپتامبر آغاز می‌شود و تا پایان اکتبر ادامه می‌یابد. تصاویر ماهواره‌ای تخریب گسترده مزارع، جاده‌ها و منازل در شرق مغازی در مرکز دیرالبلح را نشان می‌دهد.

خان یونس

خان یونس در جنوب بیشتر مرکبات غزه از جمله پرتقال و گریپ فروت را تولید می‌کرد. با خاک حاصلخیز و ساعات طولانی آفتاب مدیترانه‌ای، دارای آب و هوای ایده‌آل و همچنین فضای زیادی است و بزرگ‌ترین استان غزه است؛ حدود ۳۰ درصد از ۳۶۵ کیلومتر مربع (۱۴۱ مایل مربع) نوار غزه. تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهد که چگونه نیرو‌های اسرائیلی باغات و زمین‌های کشاورزی خان یونس را تخریب کرد.

رفح

رفح جنوبی‌ترین ناحیه غزه است که جمعیت آن قبل از جنگ حدود ۲۷۵ هزار نفر بود. رفح همچنین نام گذرگاهی با مصر است که پیش از نابودی غزه توسط اسرائیل در ماه مه، یک رابط حیاتی بین غزه و سایر نقاط جهان بود. در جنوب شرقی رفح، گذرگاه «کریم ابوسالم» (کرم شالوم) قرار دارد که در آن کالا‌های تولیدشده در غزه به خارج از این منطقه منتقل می‌شوند. تصاویر ماهواره‌ای قبل و بعد از جنگ غزه نشان می‌دهد که چگونه نیرو‌های اسرائیلی میادین حیاتی در شرق رفح را با خاک یکسان کرده‌اند.

کشاورزی غزه قبل از جنگ

اسرائیل از سال ۲۰۰۷ محاصره زمینی، هوایی و دریایی را بر غزه تحمیل کرده است؛ اما کشاورزان مبتکر غزه موفق به ایجاد یک بخش کشاورزی پر جنب و جوش، عمدتا معیشتی، قبل از حمله اخیر اسرائیل شدند. کشاورزان در مواجهه با کمبود نهاده‌ها، زیرا اسرائیل واردات و صادرات را کنترل می‌کرد، کار خود را به پیش بردند. مانند «محمد ابوزیاده» ۳۰ ساله که به اولین محصول ذرت قرمزی که با استفاده از بذر‌های چینی رشد داده است، می‌بالید. ابوزیاده که در بیت لاهیه کشاورزی می‌کند، تصمیم گرفت ذرت قرمز را امتحان کند؛ زیرا نسبت به سایر گونه‌های ذرت به آب کمتر و نهاده‌های کشاورزی کمتری نیاز دارد.

بر اساس گزارش وزارت کشاورزی فلسطین، در سال ۲۰۲۲، کشاورزان غزه به ارزش ۴۴.۶ میلیون دلار محصول صادر کردند؛ اما محدودیت‌های اسرائیل، فروش را به چند کشور همسایه محدود کرد. اکثریت قریب به اتفاق این محصول (۷۹ درصد) به کرانه باختری اشغالی فروخته شد که حدود ۳۵.۴ میلیون دلار، پس از آن ۸.۴ میلیون دلار به اسرائیل (۱۹ درصد)، ۶۶۱، ۹۷۵ دلار به شورای همکاری خلیج‌فارس و ۱۳۸، ۸۶۸ دلار باقی‌مانده به اردن رسید. در میان صادرات غزه در سال ۲۰۲۲ از نظر ارزش تجاری، یک‌سوم آن (۳۲ درصد) توت‌فرنگی، ۲۸ درصد گوجه‌فرنگی و ۱۵ درصد خیار بوده است.

سایر صادرات عبارتند از: بادمجان (۹ درصد)، فلفل دلمه‌ای (۶ درصد)، کدو سبز (۳ درصد)، فلفل قرمز (۲.۵ درصد)، سیب‌زمینی (۱ درصد) و سیب‌زمینی شیرین (۰.۵ درصد).

ماهی‌گیرانی که جان خود را به خطر می‌اندازند

چهار هزار ماهی‌گیر غزه نقش مهمی در امنیت غذایی فلسطین داشتند و پروتئین حیوانی ضروری را از طریق غذا‌های دریایی با صید‌هایی که در ۱۲ مایل دریایی (۲۲ کیلومتر) مجاز اسرائیل مدیریت می‌کردند، تامین می‌کردند. طبق گزارش اداره مرکزی آمار فلسطین، غزه در سال ۲۰۲۱ حدود ۴۷۰۰ تن ماهی تولید کرد. از ۷ اکتبر، بسیاری از ماهی‌گیران قادر به دسترسی به دریا نبوده‌اند؛ در حالی‌که برخی دیگر جان خود را برای آوردن غذا به خطر می‌اندازند که به‌شدت بر توانایی غزه برای تغذیه خود تاثیر می‌گذارد.

در ماه فوریه، سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) خسارات کشاورزی و دامی در سراسر غزه را ارزیابی کرد. آن‌ها آسیب قابل توجهی به موارد زیر یافتند:

۶۲۶ حلقه چاه

۳۰۷ انبار خانه

۲۳۵ مزرعه پرورش مرغ

۲۰۳ مزرعه پرورش گوسفند

۱۱۹ پناهگاه حیوانات

علاوه بر این، آن‌ها تخمین زدند که ۲۷ درصد – ۳۳۹ هکتار از ۱۲۷۷ هکتار (۳۱۵۶ هکتار) – گلخانه‌های غزه بر اثر حمله اسرائیل آسیب دیده است. کارشناسان می‌گویند سخت‌افزار‌های نظامی و بمب‌ها سال‌هاست به خاک حاصلخیز غزه آسیب رسانده است.

«سعد دغر» مشاور کشاورزی به الجزیره گفت: «به‌دلیل مواد به‌کار رفته در مواد منفجره و بمب‌های فسفری مورد استفاده در آنجا، سال‌ها تخریب وجود خواهد داشت، این امر در دراز مدت بر زمین و آب تاثیر می‌گذارد.»