مناظره انتخابات ریاست جمهوری؛ خدایا چنان کن سرانجام کار

دکتر امین عربی؛ به زودی مناظره انتخاباتی ریاست جمهوری ۱۴۰۳ شروع می‌شود. مناظره‌ای که در یک طرف آن اصولگرایان و در طرف دیگر آن تنها کاندید اصلاح طلبان قرار دارد. سابقه اینگونه مناظره‌ها حکایتی است آشنا و بنا نیست آخرین مرز‌های دانش یا برنامه‌ای برای حل جدی‌ترین مشکلات کشور یا مدلی برای حکمرانی بهتر یا طرحی برای توسعه اقتصادی ارایه شود.

انتظاراتی که از این مناظره‌ها در ذهن مردم شکل گرفته تلاش در جهت وارد کردن مجموعه اتهامات اثبات نشده به همدیگر و وارد نمودن لکه‌هایی از نفرت است. شاید این گزاره صحیح باشد که پرونده‌هایی به شکل ناقص و غیر قانونی توسط عواملی از نهاد‌های نظارتی بیرون رفته و با هدف سیاسی در اختیار نامزد‌ها قرار گرفته باشد، تا از آن‌ها در جهت تخریب و زمینه سازی برای جلب آرای یا سلب آرای دیگران استفاده شود. کسانی که این تخلف‌ها را صورت می‌دهند ممکن است در آخر مزد خود را از نامزد‌ها بگیرند.

در این مناظره قطعا مجموعه‌ای از برنامه‌ها نیز ارایه خواهد شد، ولی به دلایل رغبت مردم به شنیدن بدگویی‌ها و کنجکاوی بشر برای اطلاع از پستوی سیاست این برنامه‌ها توسط مردم شنیده و جدی گرفته نمی‌شود. همه این نامزد‌ها در صدر یکی از وزارت خانه‌ها یا نهاد‌های عمومی بوده اند و می‌توانستند مصدر تحول چشمگیری باشند، ولی کمتر دیده یا شنیده شده که برنامه‌ای متناسب با شرایط فرهنگی و اجتماعی و بکارگیری سرمایه فیزیکی با کارایی و بازدهی بالا اجرا شده باشد یا حداقل گزارش قابل قبولی از مدلی برای افزایش بهره وری و کارایی سازمان تحت مدیریت آن‌ها دریافت نشده است.

نمونه‌های سترگی از تحولات بر مبنای خرد ورزی در جهان ارایه شده است. نگاه تحولی به سخنان ویکتور هوگو در مجالس ملی فرانسه و در باب لزوم تشویق علم، ادب و صنعت نمونه‌ای از این دست است و برای همه تاریخ تازگی دارد. زمانی که مجلس فرانسه طرح کاهش بودجه سازمان‌های آموزشی و پژوهشی را داد این نویسنده توانمند با قدرت سخن راهبردی جدید پیش پای مجلس فرانسه قرار داد. با تبحر ابتدا از کاهش بودجه سازمان‌ها دفاع می‌کند، ولی کاهش بودجه برای سازمان آموزش و پژوهش را با استدلالی قوی رد می‌کند.

ایشان اینچنین می‌گوید "من تا کنون به اکثر طرح‌های منجر به کاهش بودجه رای داده ام و باز هم رای خواهم داد. آنچه من به آن رای نمی‌دهم کاهش مخارجی است که اگر بشود سرچشمه زندگی عمومی را خشک می‌کند و بهبودی که در مالیه می‌دهد مشکوک و خللی که به سیاست وارد می‌آورد مسلم است و از این جمله است کاهش در بودجه اختصاصی علم و ادب و هنر پیشنهاد شده است".

چهار نفر از نامزده‌های فعلی ریاست جمهوری سابقه نمایندگی مجلس دارند و بقیه نیز در نهاد‌های نظارتی فعالیت داشتند و از سوی بی نظمی در بودجه سازمان‌های مختلف برای عموم آشکار است، ولی نطق قابل تاملی در اصلاح این وضعیت شنیده نشده است و اگر چنین نطقی وجود دارد الان زمان آن است که این منبع تبلغی استفاده شود.

در مناظره‌های قبلی به وضوح بی اخلاقی‌هایی صورت گرفت و دور از انتظار نیست که باز هم به شکلی دیگر تکرار شود، کما اینکه در شبکه‌های مجازی تخریب‌ها تا اندازه‌ای شروع شده است. فساد‌های زیادی در سال‌های اخیر گزارش شده است و زمین بازی برای یک جنگ بزرگ بین دو جناح فراهم است. رجوع به یک حقیقت تاریخی در یونان که مهد محاکمه‌های تاریخی است مناسب موضوع بوده اصول حاکم بر آن شاید بکار آید. در مناظره‌های گذشته ریاست جمهوری برای اثبات مشارکت در فساد و مصون نشان دادن خود از تعرض به آبروی افراد، حکایت‌ها باقی است.

نمونه تاریخی که برای این منظور انتخاب کردم از دموستنس که در یونان گرفتار حسودان شده و خوشبختانه از قدرت سخنوری بالایی برخوردار است و نمادی راستی و درستی در مقابل اسخینس است که پاکدامنی و خوشنامی دموستنس را ندارد و برای اینکه فضا را برای غلبه در اختیار گیرد و از همه ابزار‌ها استفاده کند چنین می‌گوید.

دموستنس می‌گوید "پس اسخینس با خاطر آسوده آنچه می‌خواهد درباره من بگوید. طرح بشر بر این است که با آن کس که دشنام می‌دهد و بدگویی می‌کند بیشتر به رغبت گوش می‌دهد تا به آن کس که پرهیز می‌کند. در این مورد سخن اسخینس مرغوبتر است و سهم من آن است که سخنم نامرغوب باشد. زیرا اگر بخواهم ملالت نیاورم و از خود چیزی نگویم وسیله رد تهمت‌های او را نخواهم داشت و اثبات نخواهد شد که من شایسته محبت شما هستم و اگر بخواهم خود را بشناسانم ناچار باید از کار و بار خویش صحیت کنم و گناه آن بر گردن کسی است که این دعوی را بر پا کرده است.

کاری که از ما ساخته است اینکه دعا کنیم خدایا چنان کن سرانجام کار تو خشنود باشی و ما رستگار.