کدام کشور‌ها جنگنده‌ اف-۱۶ به اوکراین دادند؟!

بلژیک به تازگی اعلام کرده است که ۳۰ جت جنگنده بازنشسته F-۱۶ خود را از پایان سال ۲۰۲۴ و تا سال ۲۰۲۸ به اوکراین هدیه خواهد کرد. انتظار می‌رود اولین جت‌های جنگنده F-۱۶ در تابستان امسال از دانمارک به اوکراین برسند.

به گزارش روزیاتو، اف-۱۶دارای تاریخچه رزمی برجسته‌ای است (اگرچه اکنون دیگر یک جت جنگنده قدیمی به شمار می‌آید). این خبر در حالی منتشر می‌شود که الکساندر دی کرو، نخست وزیر بلژیک و ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین، توافقنامه‌ای امنیتی امضا کرده اند.

بر اساس گزارش ها، این تعداد جت‌های اهدایی بلژیک، تعداد کل جت‌های F-۱۶ اعلام شده برای اهدا به اوکراین را به ۸۵ فروند می‌رساند.

از امتناع تا بزرگترین اهدا کننده F-۱۶

سال گذشته، هلند، دانمارک و نروژ ائتلافی را برای اهدای F-۱۶ فایتینگ فالکون‌های قدیمی و بازنشسته خود به اوکراین را ایجاد کردند. این کشور‌ها جت‌های F-۱۶ Block ۱۵-۲۵ خود را (با بروزرسانی‌های میان‌دوره‌ای) با دریافت جنگنده‌های F-۳۵ بازنشسته می‌کنند. بلژیک در مقایسه با سایر کشور‌های اروپای غربی، تجهیزات نسبتاً کمی به اوکراین اهدا کرده است. بلژیک مانند سایر کشورها، F-۱۶‌های خود را بازنشسته می‌کند و F-۳۵ را جایگزین آن‌ها می‌کند.

«جت‌های F-۱۶ در اسرع وقت در اختیار اوکراین قرار خواهند گرفت. هدف ما این است که بتوانیم اولین هواپیما را قبل از پایان سال جاری، ۲۰۲۴ فراهم کنیم. تمام چیز‌هایی که این توافق پوشش می‌دهد کاملاً مشخص است. این برای استفاده نیرو‌های دفاعی اوکراین در خاک اوکراین است». الکساندر دی کرو، نخست وزیر بلژیک (به نقل از بیزینس اینسایدر)

در ابتدا به نظر می‌رسید بلژیک تمایلی به اهدای F-۱۶‌های بازنشسته خود ندارد و بهانه‌های زیادی را برای این تصمیم مطرح می‌کرد. در سپتامبر ۲۰۲۳، بروکسل تایمز گزارش داد که وزیر دفاع بلژیک، لودیوین ددوندر، گفت: «این طور نیست که من فی نفسه نمی‌خواهم F-۱۶ تهیه کنم، بلکه از نقطه نظر عملیاتی، این کار به سادگی در شرایط کنونی امکان‌پذیر نیست». با این حال، فشار‌هایی بر بلژیک وارد شد تا مسیر کشور‌های دیگر را دنبال کند و مدتی بعد، این کشور اعلام کرد که این جت‌ها را به اوکراین اهدا خواهد کرد. با این حال، تا کنون مشخص نبود که چه تعداد جنگنده اف-۱۶ به اوکراین خواهد داد.

روز سه شنبه اعلام شد که بلژیک بین سال‌های ۲۰۲۴ تا ۲۰۲۸ دستکم ۳۰ فروند F-۱۶ Fighting Falcon را به اوکراین اهدا خواهد کرد و اولین جت‌ها احتمالاً در ادامه سال ۲۰۲۴ وارد اوکراین خواهند شد. این بدان معنی است که بلژیک اکنون بیشترین جت‌های F-۱۶ را به اوکراین اهدا می‌کند.

طبق ادعای وبلاگ Oryx، جنگنده‌های F-۱۶ اعلام شده برای تحویل به اوکراین تاکنون شامل بیش از ۲۴ فروند F-۱۶ A/B از هلند، ۱۹ فروند F-۱۶ AM/BM از دانمارک و ۲۲ فروند F-۱۶ AM/BM از نروژ (از جت‌های نروژی، ۱۲ فروند عملیاتی هستند و ۱۰ فروند می‌توانند به عنوان منبع قطعات یدکی استفاده شوند) خواهند بود. فقط تعدادی از ناوگان بازنشسته F-۱۶‌های این کشور‌ها به اوکراین اهدا می‌شود (به عنوان مثال، دانمارک برخی از F-۱۶‌های قدیمی خود را به آرژانتین می‌فروشد).

کشور‌های دیگری مانند لهستان، اسلواکی و مقدونیه شمالی جت‌های قدیمی دوران شوروی (مانند Su-۲۵ و MiG-۲۹) را به اوکراین اهدا کرده اند. از آنجایی که اوکراین همیشه از این جت‌ها استفاده می‌کرده است، می‌توان آن‌ها را بلافاصله بدون آموزش خاصی به کی‌یف ارسال کرد. با این حال، از آنجایی که F-۱۶‌ها نوع جدیدی از پلتفرم جت‌های جنگنده هستند، خلبانان، مکانیک‌ها و خدمه اوکراینی باید به طور گسترده‌ای آموزش ببینند تا آن‌ها را به طور موثر مدیریت و نگهداری کنند. تعدادی از کشور‌ها نیز هلیکوپتر‌هایی را برای اوکراین تامین کرده اند.

قابل استفاده بر فراز روسیه نیستند

اینکه بگوییم اوکراین در یک مخمصه قرار گرفته است، حق مطلب را ادا نکرده ایم. روسیه برای حمله به اوکراین تقریباً به هر شکل و از هر کجا که بخواهد دستش باز است. با این حال، شرکای غربی اوکراین به دلیل ترس از تشدید درگیری با روسیه، اندازه و شیوه دفاع اوکراین از خود را محدود کرده اند. متحدان غربی می‌خواهند که اوکراین بتواند از خود دفاع کند؛ اما نمی‌خواهند مستقیماً خود را در یک جنگ بزرگ با روسیه ببینند.

در حال حاضر بحث گسترده‌ای در غرب در جریان است که آیا اوکراین باید بتواند از سلاح‌های اهدایی غرب برای شلیک مستقیم به روسیه استفاده کند یا فقط به سمت نیرو‌های و موشک‌های روسی شلیک کند که از مرز‌های بین المللی به رسمیت شناخته شده در سال ۱۹۹۱ عبور کرده باشند. برخی از کشور‌ها مانند بریتانیا و فرانسه اظهار داشته اند که با این که اوکراین از سلاح‌های خود برای شلیک مستقیم به روسیه استفاده می‌کند مشکلی ندارند. دیگران مانند ایالات متحده و آلمان می‌گویند نه. بلژیک نیز قاطعانه در این اردوگاه دوم قرار دارد.

آنطور که بیزینس اینسایدر مدعی شده، «بلژیک موافقت کرده است تا ۳۰ جت جنگنده F-۱۶ ساخت آمریکا را به اوکراین بفرستد، تا زمانی که آن‌ها در داخل خاک روسیه پرواز نکنند». این امر، در اختیار گرفتن ابتکار عمل و حمله به اهداف با ارزش در داخل روسیه را قبل از مورد حمله قرار گرفتن، برای اوکراین بسیار دشوار می‌کند.

سوئد تحویل جنگنده‌های گریپن را متوقف کرد

گریپن‌های سوئدی به عنوان یکی دیگر از جت‌های جنگنده غربی در نظر گرفته می‌شود که می‌تواند برای اوکراین بسیار مفید باشد. اکنون مشخص شده است که سوئد به دنبال تامین آن‌ها به اوکراین به صورت موازی با جت‌های جنگنده F-۱۶ آمریکایی بوده است. با این حال، در همان روز اعلام شد که بلژیک F-۱۶ هایش را در اختیار اوکراین قرار می‌دهد، سوئد نیز اعلام کرد که برنامه ارسال جت‌های گریپن به اوکراین را متوقف می‌کند.

دلیل رسمی این است که سوئد تحویل جت‌های F-۱۶ به اوکراین را در اولویت قرار داده است. دیفنس پست به نقل از پال جانسون، وزیر دفاع سوئد نوشت: «دیگر کشور‌های ائتلاف نیروی هوایی از ما خواسته اند قبل از اهدای سیستم گریپن منتظر بمانیم». وی ادامه داد که «پیچیدگی‌های قابل توجهی» در اهدای همزمان دو سامانه جت جنگنده وجود دارد. سوئد هنوز تصمیمی رسمی برای اهدای گریپن نگرفته است، اگرچه خلبانان اوکراینی آموزش‌های اولیه در مورد این جت را در مدت انتظار دریافت آن گذرانده اند. ممکن است گریپن‌ها همچنان در مراحل بعدی به اوکراین تحویل داده شوند.