نيوكالكشن، بلایی جذاب و زيبا

مرجان یشایایی در اعتماد نوشت: به نظر می‌رسد انسان دارد به سوی استفاده‌های سریع و دور انداختن‌های سریع می‌رود. دانشمندان مدام درباره انواع یک بارمصرف‌ها و تاثیر زیانبار آن‌ها بر طبیعت هشدار می‌دهند، اما تا امروز گوش شنوایی وجود نداشته. حالا دیگر همه جا حتی در صنعت لباس هم می‌توان رد پای کربنی (تاثیرات مخرب انسان بر محیط زیست که باعث انتشارگاز‌های گلخانه‌ای و درنتیجه تغییرات آب و هوایی می‌شود) را مشاهده و اندازه‌گیری کرد.

تا نزدیک به دو دهه قبل، ماندگاری صفتی ارزنده برای پارچه‌هایی بود که از آن‌ها انواع تنپوش تهیه می‌شد، اما چندی است صفت ماندگاری با کلمه جدیدی جایگزین شده: نیوکالکشن.

نیوکالکشن یا همان مجموعه‌های جدید سری لباس‌ها، کفش‌ها، کاپشن‌ها و انواع دیگری از البسه هستند که هر فصل عرضه و سپس کنار گذاشته می‌شوند و جای خود را به مجموعه‌های جدید می‌دهند. ویژگی نیوکالکشن‌ها که در مجموعه مفهومی با نام فست فشن (مد سریع) هم شناخته می‌شوند، زیبایی و بی‌دوام بودن آنهاست. لباس‌هایی خوش‌برش با طرح‌ها و رنگ‌های فریبنده که پارچه‌های آن‌ها اغلب برای ۱۰ بار شستشو با ماشین لباسشویی طراحی و تولید می‌شوند و اکثر مواقع در پایان یک فصل باید دور انداخته و با نیوکالکشن‌های جدید جایگزین شوند. مد سریع به مصرف‌کنندگان اجازه می‌دهد ظاهری جدید با قیمتی مقرون به صرفه داشته باشد.

مد سریع ترکیبی است از روش‌های تولید و حمل و نقل ارزان‌تر، سریع‌تر، اشتهای مصرف‌کننده برای سبک‌های به روز و افزایش قدرت خرید - به‌ویژه در میان جوانان. تا اینجای کار موضوعی است فریبنده و ارضاکننده حس زیباطلبی نوع انسان و درضمن مولد شغل و به کار‌گیری نیروی کار، اما فست فشن‌ها روی تاریکی هم دارند که آلودگی بسیار بالای آنهاست. فست‌فشن از شروع تولید پدیده نامبارکی است.

منابع آبی که برای تولید کالا‌های نیوکالکشن مصرف می‌شود، حیرت‌انگیز و نگران‌کننده است. تولید این نوع محصولات همراه با مصرف زیاد سوخت‌های فسیلی انجام می‌گیرد و به این ترتیب، فست فشن یکی از منابع بزرگ انتشار گاز‌های گلخانه‌ای و آلودگی هوا و آب در کره زمین شده است.

به‌طوری که دانشمندان عقیده دارند صنایع مد سریع بعد از صنایع نفت و گاز آلاینده‌ترین صنعت جهان هستند. پارچه‌های این لباس‌ها اغلب از الیاف مصنوعی تهیه می‌شوند که قابلیت تجزیه در طبیعت را ندارند و وقتی راهی زمین‌های دفن زباله می‌شوند تا دهه‌ها حتی چندصد سال بدون تغییر در طبیعت می‌مانند و در نهایت به صورت میکروپلاستیک‌ها به دریا‌ها و آب‌های جاری می‌رسند.

عملا تدبیری برای جلوگیری از این تخریب اندیشیده نشده. هرقدر هم بر بازیافت تاکید کنیم، آمار‌ها در سراسر جهان نشان می‌دهند، بازیافت این محصولات فاصله بسیار دوری ازمیزان تولید بالای آن‌ها دارد و درصد بسیار کمی از الیاف فست فشن به چرخه بازیافت می‌رسند و اغلب بدون تغییر سر از زمین‌های دفن پسماند درمی‌آورند. مهم‌ترین کارخانه‌های فست فشن در جهان برند زارا و نایک هستند.

این برند‌ها و سایر برند‌های مخرب محیط زیست چندی است زیر فشار افکار عمومی وادار به تولید اقلام سازگار با محیط زیست شده‌اند که البته معلوم نیست این ادعا چقدر حقیقت داشته باشد؛ و حالا باز هم به این اصل مهم رسیده‌ایم که راه‌های میانبر مثل بازیافت یا ایجاد صنایع مدرن‌تر و کمتر آلاینده برای تولید نمی‌توانند درنهایت دوای درد آلایندگی فست فشن‌ها باشند. هم در مورد فست فشن و هم در موارد مصرفی دیگر کلید اصلی همان مهار حرص تنوع‌طلبی انسان و مصرف کمتر با کالا‌های ماندگارتر و مصرف دوباره کالا‌های دست دوم در صورت امکان است. خیریه‌هایی در سراسر جهان و کشور ما ایجاد شده‌اند تا لباس‌های دست دوم قابل استفاده به دست مصرف‌کنندگان آن برسند و از سوی دیگر این زمزمه دارد هم روز طنین بیشتری پبدا می‌کند که بی‌حساب و کتاب مصرف نکنید!