تفال به حافظ چهارشنبه ۱۱ بهمن ۱۴۰۲؛ به دام زلف تو دل مبتلای خویشتن است

فرارو- فال گرفتن از آثار ادبی، از باور‌های کهن این مرز و بوم است. در گذر زمان ساکنان این خاک به ادیبانی که گمان می‌بردند بهره‌ای از کلام حق دارند رجوع می‌شد. با این حال، اما در گذر زمان تنها تفال به حافظ در فرهنگ عامیانه ما باقی مانده است.

به دام زلف تو دل مبتلای خویشتن است
بکش به غمزه که اینش سزای خویشتن است

گرت ز دست برآید مراد خاطر ما
به دست باش که خیری به جای خویشتن است

به جانت‌ای بت شیرین دهن که همچون شمع
شبان تیره مرادم فنای خویشتن است

چو رای عشق زدی با تو گفتم‌ای بلبل
مکن که آن گل خندان برای خویشتن است

به مشک چین و چگل نیست بوی گل محتاج
که نافه‌هاش ز بند قبای خویشتن است

مرو به خانه ارباب بی‌مروت دهر
که گنج عافیتت در سرای خویشتن است

بسوخت حافظ و در شرط عشقبازی او
هنوز بر سر عهد و وفای خویشتن است

شرح لغت:به دست باش: دست به کار شو، در انجام این کار بکوش، درنگ مکن/مراد: آرزو، درخواست/رای عشق زدن: درباره عشق مشورت کردن، عشق را انتخاب کردن/به رأی خویشتن است: خودرأی است، در فکر مصالح خویش است/چگل: نام شهر وسرزمینی در جنوب قرقزیستان که درآنجا قبیله‌یی از ترکان خلخ زیسته و به زیبایی مشهور و ضرب‌المثل‌اند/نافه: بندناف، بند کیسه مشک.

تفسیر عرفانی:‌

۱- اصلاً و ابداً راز این فال را با کسی در میان نگذار و با افرادی که ادعای ثروتمندی و قدرت میکنند، نشست و برخاست نکن.

۲- چرا اینقدر مایلی با کسانیکه ثروت و مقام دارند، رفت و آمد کنی؟ بدان که آن‌ها برای شما سودی غیر از فخر فروشی ندارند.

۳- به کسی علاقه داری و به او وعده‌ای داده‌ای و شما بر قول و قرار خویش پایبند هستی، اما واهمه داری که او وفای به عهد نداشته باشد. می‌توان به راحتی او را امتحان کنی و هدیه‌ای برای او بخری و عکس العمل او را مشاهده کنی. پس از آن نتیجه گیری کن. اگر او مقابله به مثل کرد، وفادار است وگرنه، بیهوده وقت خود را تلف می‌کنی و خود را کشته و مرده او ساخته ای. زیرا عشق باید عملاً از هر دو طرف ابراز گردد.

تعبیر غزل:

به خود کرده گرفتار شده‌ای و اکنون در پی حل این مشکل به هر دری می‌زنی و از هر کسی کمک می‌خواهی، ولی این سعی تو بی فایده است. هیچ کس به جز خودت نمی‌تواند گره این مشکل را باز کند و بخاطر داشته باش که مشکلات کاری و اقتصادی تو نباید در سایر موارد زندگیت تولید اشکال نماید. در مورد عشقی که در سر داری می‌توانی به وفاداری طرف مقابل خود اطمینان داشته باشی.