پذیرش و تامین مالی استارتاپ‌ها و شرکت‌های دانش بنیان در بورس یکی از دغدغه‌های فعالان این صنعت در سال‌های اخیر بوده است، چون مزیت‌هایی مانند: تامین مالی، معافیت مالیاتی، بروزرسانی ارزش شرکت، افزایش اعتبار، تضمین آینده شرکت، سهولت در دریافت وام بانکی و... را به همراه دارد. تا‌کنون تنها شرکت تپسی موفق به پذیرش در بورس شده و مجموعه فیلیمو نیز به عنوان نخستین استارتاپ از بورس تامین مالی کرده است.
استارتاپ‌ها برای پذیرش و یا تامین مالی از طریق بورس باید از شروط اولیه شرکتی برخودار باشند و سپس از طریق یک نهاد مالی فرآیند بورسی شدن را شروع کنند، گروه مشاور سرمایه‌گذاری ترنج با شناخت خوبی که از اکوسیستم استارتاپی دارد موفق شد برای فیلیمو نیز به عنوان نخستین استارتاپ از بورس تامین مالی کند.
به طور کلی فرآیند پذیرش استارتاپ‌های در بورس شامل ۶ مرحله زیر است:
• برخورداری از شروط اولیه و عمومی برای پذیرش در بورس
• مراجعه به شرکت مشاور نظیر مشاور سرمایه‌گذاتری ترنج
• ارائه مستنداتی نظیر تاییدیه اعضای هیات مدیره
• تهیه استعلام از مواردی نظیر منشا پولی سرمایه شرکت
• توثیق سهام برای انجام پذیرش
• انجام عرضه اولیه در بورس یا فرابورس
اصولا شرکت‌های مختلف از جمله استارتاپ‌ها برای اینکه در بورس اوراق بهادار تهران یا فرابورس ایران پذیرفته شوند باید حداقل دو شرط از این شرایط را داشته باشند:
۱. کسب‌وکاری داده‌محور بر بستر اینترنت داشته باشند
۲. بیش از ۳۰ درصد از دارایی‌شان از نوع دارایی نامشهود باشد
۳. کسب‌وکارشان کاربرپایه باشد
اگر استارتاپی شرایط اولیه پذیرش را داشت باید از طریق یکی از شرکت‌های مشاور‌سرمایه‌گذاری که مورد تایید سازمان بورس هستند مانند شرکت مشاور سرمایه‌گذاری ترنج که در این زمینه سابقه فعالیت هم دارد، اقدام به ارائه مدارک و مستندات برای پذیرش کنند.
استارتاپ‌ها باید مستنداتی را که از ۱۱ مورد تشکیل می‌شوند برای بورسی شدن ارائه کنند. این ۱۱ مورد از این قرارند:
۱-انتخاب مشاور پذیرش از سوی نهاد‌های مالی دارای مجوز از سازمان بورس
۲- ارائه امید‌نامه و طرح کسب و کار تأیید شده توسط اعضای هئیت مدیره شرکت به بورس یا فرابورس
۳- انتخاب حسابرس از میان حسابرسان معتمد سازمان بورس دارای رتبه الف
۴- تعهدنامه کتبی مدیران و سهامداران (حداقل دو سوم) مبنی بر موضوعاتی نظیر رعایت الزامات دستورالعمل‌های حاکمیت شرکتی، عدم واگذاری به دیگری، عدم اشتغال در شرکت مشابه، انجام عرضه اولیه و رعایت الزامات حفاظت از داده‌ها.
۵- دریافت گواهی آزمون و ارزیابی امنیتی سامانه¬ها و زیرساخت¬های از مراکز مورد تأیید مدیریت راهبردی افتا
۶- ارائه مستندات ایمن‌سازی سامانه¬ها و سرویس¬های مورد استفاده در سطوح مختلف فنی
۷- ارائه مستندات استخدام مسئول امنیت اطلاعات با شرح وظایف مشخص
۸- ارائه گواهی کیفیت نرم¬افزار‌های مورد استفاده شرکت صادره از مرکز مورد تأیید مدیریت راهبردی افتا
۹- ارائه گواهی سلامت و احراز اصالت نرم¬افزار از سازمان فناوری اطلاعات ایران
۱۰- دریافت تأییدیه فنی نرم¬افزار از سازمان فناوری اطلاعات ایران
۱۱- ارائه گواهی حق نشر و حق بهره¬برداری از نرم¬افزار‌ها از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
شرکت‌های استارتاپی باید استعلام‌ها و تاییدیه‌هایی دریافت کنند که طی آن صلاحیت اعضای شرکتشان، منشا سرمایه استارتاپ و قانونی بودن کارشان مشخص می‌شود.
این استعلام‌ها از این قرار است:
۱. تأییدیه صلاحیت اعضای هیئت مدیره، مدیرعامل و سهامداران با مالکیت بیش از یک درصد از سوی نهاد‌های ناظر
۲. استعلام وضعیت مالکیت سهامداری متقاضی پذیرش تا سه لایه سهامدارای و شناسایی ذینفع نهایی
۳. استعلام و شناسایی منشأ پولی سرمایه شرکت و مباحث مربوط به پولشویی
۴. ارائه مجوز برای عنوان دانش بنیان از طریق سامانه ارزیابی و تشخیص صلاحیت شرکت¬ها و موسسات دانش بنیان
۵. استعلام درخصوص رعایت قوانین و مقررات مربوط به رقابت و منع انحصار از مرکز ملی رقابت و ارائه مستندات آن
سرانجام آخرین اقدامی که استارتاپ‌ها باید انجام دهند، توثیق سهام است تا بتوانند مجوز لازم برای پذیرش در بورس را دریافت کنند.
جزییات توثیق سهام هم از این قرار است:
۱- توثیق بیش از نیمی از سهام متعلق به سهامداران عمده و در صورت لزوم سایر سهامداران، در نزد شرکت سپرده¬گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه.
۲- حداکثر زمان توثیق سهام توسط هیئت پذیرش مشخص می‌شود که این زمان در صورت وجود ریسک و بر حسب شرایط به درخواست هیئت پذیرش و تأیید سازمان بورس و اوراق بهادار قابل تمدید است.
استارتاپ‌هایی که همه مراحل را طی کنند، به مرحله عرضه اولیه در بورس یا فرابورس می‌رسند.
جزییات عرضه اولیه هم به این صورت است:
۱. درصورتیکه براساس آخرین صورت¬های مالی حسابرسی‌شده، نسبت دارایی¬های نامشهود به کل دارایی¬ها بیشتر یا مساوی ۵۰ درصد باشد، بورس یا فرابورس موظف است شرایطی تبیین کند که سهام شرکت صرفا به سرمایه¬گذاران واجد شرایط عرضه شود.
۲. درصورتیکه این نسبت کمتر از ۵۰ درصد باشد، به تشخیص هیئت پذیرش، سهام شرکت قابل عرضه به عموم خواهد بود.
*به تشخیص هیئت مدیره بورس/ فرابورس، معاملات ثانویه سهام شرکت می¬تواند محدود به سرمایه¬گذاران حرفه¬ای شود.
برای کسب اطلاعات بیشتر به سایت مشاور سرمایه‌گذاری ترنج مراجعه کنید.
