ماجرای بزرگ‌ترین آتش‌سوزی تاریخ بلدیه

نخستین ایستگاه آتش‌نشانی ایران توسط روس‌ها و برای حفاظ منافعی که در تبریز داشتنند در سال ۱۲۹۶ شمسی ایجاد شد. بعد از آن ۲ ایستگاه آتش‌نشانی برای حفاظت از تأسیسات پالایشگاهی در شهر‌های مسجد سلیمان و آبادان ایجاد شد تا اینکه رضا شاه دستور تأسیس اداره اطفائیه در پایتخت را صادر می‌کند.

به گزارش همشهری آنلاین، ایده ایجاد تشکیلاتی که در مواقع ضروری مسئولیت اطفای حریق در پایتخت را بر عهده بگیرد در دوره ناصرالدین شاه شکل گرفت. بعد از وقوع چند آتش‌سوزی گسترده، «کنت مونت دوفو» رئیس پلیس ایتالیایی – اتریشی تهران از طرف دربار مأمور تهیه گزارش‌هایی درباره محل و علت وقوع آتش‌سوزی شد.

نصرالله حدادی، تهران‌شناس می‌گوید: «کنت مونت دوفو در گزارش‌هایش به آتش‌سوزی‌های کوچک تهران اشاره می‌کند و از مأموران پلیس «سوزافیه» به‌عنوان متولیان اصلی خاموش کردن آتش نام می‌برد؛ نامی که در آن برهه برای مأموران مهار آتش انتخاب شده بود که در نوع خودش جالب است. ظاهراً واژه سوزافیه یک ریشه فرانسوی دارد که برای معرفی مأموران متخصص به کار می‌بردند.»

ماموران سوزافیه بعد از تأسیس اداره اطفائیه در سال ۱۳۰۹ و ایجاد نخستین ایستگاه آتش‌نشانی در محدوده خیابان ری و امیرکبیر شرقی با امکاناتی محدود کارشان را شروع می‌کنند. حدادی می‌گوید: «ماموران سوزافیه با ۲ ماشین مخصوص کارشان را شروع می‌کنند. آن‌ها با این ماشین‌ها بشکه‌های بزرگ آب را حمل می‌کردند و به محل آتش‌سوزی می‌رساندند.

پلیس نظمیه برای اوقات بیکاری این مأموران هم کار تراشیده بود. وقتی آتش‌سوزی و مأموریتی در کار نبود، مأموران سوزافیه موظف بودند با دلو‌هایی که دور گردن می‌انداختند، از جوی‌ها و نهر‌های دو طرف خیابان‌های بزرگ آب بردارند و روی خاک خیابان‌ها بپاشند تا گرد و خاک به پا نشود. این دستور رضا شاه بود که مأموران اداره اطفائیه در اوقات بیکاری، خیابان‌های تهران را آب‌پاشی کنند.»

حدادی در باره بزرگ‌ترین آتش‌سوزی‌های تهران قدیم می‌گوید: «اگر بخواهیم در باره مهم‌ترین آتش‌سوزی‌های ۱۰۰ سال اخیر صحبت کنیم باید از آتش‌سوزی ساختمان مجلس در سال ۱۳۱۰ یا آتش گرفتن کاخ گلستان نام ببریم، اما تردیدی وجود ندارد که بزرگ‌ترین آتش‌سوزی تهران در سال ۱۳۴۱ به وقوع پیوست. در این حادثه انبار فرش بانک ملی در آتش سوخت و فرش‌های نفیس از بین رفتند. آن موقع مأموران آتش‌نشانی بالغ بر ۱۰۰ هزار لیتر آب وارد انبار کردند تا آتش را خاموش کنند.»