روایت یک آزمون پر ابهام

اعتماد نوشت: «اینجانبان، طرحی‌های بی‌دفاع و بدون سهمیه دوران کرونای وزارت بهداشت نسبت به ظلم صورت‌گرفته از طرف این وزارت و در خصوص آزمون بی‌اساسی که از طرف جهاد دانشگاهی برگزار شد و لو رفتن سوالات آزمون شب قبل از آزمون و ناهنجاری مربوطه در شهر اراک، درخواست رسیدگی نسبت به لغو آزمون و برقراری عدالت را داریم.»

این بخشی از متن کارزار داوطلبان آزمون استخدامی وزارت بهداشت است که هفته پیش به راه انداختند تا آزمون امسال لغو شود؛ دلیل آن را هم «تقلب» و «استاندارد نبودن سوالات» اعلام کرده‌اند و گروهی از آن‌ها با مستنداتی که دارند، شکایتی خطاب به پلیس فتا و وزارت بهداشت هم تنظیم کرده‌اند.

آزمون استخدامی وزارت بهداشت صبح جمعه ۲۸ مهر در ۵۲ شهر برگزار شد، ولی اوضاع در اراک به شکل دیگری پیش رفت و یک ساعت و نیم پس از شروع آزمون، برگه‌ها از دانشجویان پس گرفته و اعلام شد که آزمون لغو شده است. درباره لغو آزمون این شهر دو روایت متفاوت وجود دارد: روایت اول از طرف داوطلبانی است که در آن شرکت کردند و تاکید دارند که تقلب صورت گرفته و به همین دلیل هم جهاد دانشگاهی مجبور شد آن را لغو و دوباره در تاریخ ۱۱ آبان برگزار کند.

روایت دوم هم از طرف نهاد برگزار‌کننده آزمون، یعنی جهاد دانشگاهی است که گفته‌های داوطلبان را رد می‌کند و می‌گوید که آزمون به دلیل نحوه چیدمان صندلی‌ها در حوزه امتحانی لغو شده است. توضیحی برای این جمله داده نشده ولی این پاسخی است که «احمد عبادی‌پور»، مدیر مرکز آزمون جهاد دانشگاهی، درباره دلیل لغو آزمون در اراک اعلام کرده است: «با توجه به نحوه چیدمان صندلی‌های آزمون استخدامی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در حوزه امتحانی شهر اراک، امکان برگزاری این آزمون وجود نداشت. آزمون استخدامی وزارت بهداشت در استان مرکزی باید در دانشگاه آزاد اراک برگزار می‌شد. با توجه به شرایط حاکم بر حوزه امتحانی، ستاد برگزاری آزمون در تهران و استان مرکزی درباره لغو برگزاری آزمون تصمیم گرفت.»

بامداد جمعه، ۱۰ دقیقه بعد از نیمه شب

مانند بسیاری از آزمون‌های دیگر که در آن‌ها تقلب رخ داده، سوالات عمومی آزمون استخدامی وزارت بهداشت هم در روند مشابهی بامداد ۲۸ مهر در کانال تلگرامی به نام «پخش قبل جلسه وزارت بهداشت» منتشر شد. بررسی تصاویر سوالات عمومی خود آزمون و سوالات منتشر شده در این کانال نشان می‌دهد که با یکدیگر انطباق دارند.

تصویر سمت چپ که بالای صفحه وجود دارد مربوط به سوالات بخش هوش و توانمندی‌های ذهنی سوالات عمومی آزمون روز ۲۸ مهر است و تصویر سمت راست هم سوالاتی است که در کانال تقلب منتشر شده‌است.

این کانال کارش را با پخش سوالات عمومی در بامداد جمعه شروع کرد و ساعت ۲۴: ۱۱ دقیقه همان روز اطلاعیه‌ای در کانال تلگرامی پشتیبان درباره پخش سوالات اختصاصی منتشر شد:

تصاویر پایین همین صفحه هم بخش دیگری از سوالات عمومی آزمون استخدامی وزارت بهداشت است.

ما شاهدیم

ما به داوطلبان شهر اراک دسترسی نداشتیم تا جزییات بیشتری از لغو آزمون در این شهر پیدا کنیم، اما پنج داوطلب از شهر‌های کرمانشاه، ایرانشهر و ارومیه در گفتگو با «اعتماد» درباره مشاهدات خود از این آزمون گفته‌اند. گفته‌های این داوطلبان چند نقطه اشتراک دارد: همه آن‌ها سوالات عمومی منتشرشده در بامداد ۲۸ مهر را بعد از خروج از آزمون در گروه‌های تلگرامی دیده و در جریان تقلب قرار گرفته‌اند و یکی از آن‌ها هم رابطان تقلب را بیرون از محل آزمون دیده است. برخلاف دوره‌های قبلی داوطلبان می‌توانستند قبل از پایان آزمون از حوزه امتحانی خارج شوند. سوالات طراحی‌شده استاندارد نبود و با منابع معرفی شده انطباق نداشت.

به غیر از این هم، طبق گفته این داوطلبان وضعیت حفاظت محل آزمون در بعضی از شهر‌ها استاندارد نبود و بازرسی بدنی صورت نگرفت؛ فقط تلفن‌های همراه از آن‌ها گرفته شده و این امکان وجود داشت که به راحتی از هندزفری‌های نامرئی برای تقلب استفاده شود. این روایت از زبان این پنج نفر است که در آزمون شرکت کردند و با مواردی از تقلب و استاندارد نبودن سوالات روبرو شده‌اند:

داوطلب آزمون مددکاری اجتماعی از استان کرمانشاه

«من در جریان نبودم که شب قبل از آزمون سوالات عمومی پخش شده است و نیم ساعت قبل از پایان آزمون بیرون آمدم، گوشی را که روشن کردم دیدم یکی از دوستانم در تلگرام عکس سوالات عمومی را برایم تلگرام کرده است. گفت دقیقا همان سوالات عمومی بود که در جلسه جواب دادیم.

من طرحی هستم و برای رشته ما در استان کرمانشاه ظرفیتی وجود نداشت؛ به همین دلیل برای استان دیگری شرکت کرده بودم. با وجود این برای همان یک ظرفیت هم تلاش زیادی کردم. چرا هیچ‌کس پاسخگو نیست؟ حداقل یک بار دیگر آزمون را برگزار کنند. به شرطی که خود وزارت بهداشت متولی برگزاری آن باشد، نه جهاد دانشگاهی آن‌هم با آن کیفیت. سوالاتی که برای مبحث توانبخشی طرح شده بود، انگار از منبع دیگری بود. من دو سال پیش هم در آزمونی که وزارت بهداشت متولی برگزاری آن بود، شرکت کردم، همین کتاب را ۵۵ درصد زدم، اما امسال که جهاد متولی شد، انگار از منبع دیگری طراحی کرده بود.»

داوطلب کاردانی فوریت‌های پزشکی کرمانشاه

«وقتی از جلسه آزمون بیرون آمدیم، چند نفر را دیدیم که سوالات را داشتند. در همان اتاقی که آزمون دادیم هم کسانی بودند که از هندزفری نامرئی استفاده کردند. فکر کنم یکی از آن‌ها هم سوالات را بیرون فرستاد؛ چون وسط امتحان سوالات را برداشت و با خودش به سرویس بهداشتی برد. مراقب فهمید و همانجا موضوع را صورتجلسه کردند. ولی این فقط یک نفر از آن‌ها بود. در محوطه حوزه امتحانی، نزدیک ۱۵ نفر داشتند از هندزفری نامرئی استفاده می‌کردند.

با این شرایط بد معیشتی و بیکاری تنها امیدم همین آزمون بود. وقتی تلگرامم را چک کردم، دیدم چند کانال تلگرامی سوالات عمومی را شب قبل از آزمون منتشر کرده بودند. ساعت ۱۲ شب سوالات همراه با کلید منتشر شده بود. سوالات اختصاصی هم بعد از شروع آزمون منتشر شده بود.

در کرمانشاه اصلا نظارت کافی نداشتند. وقتی وارد حوزه آزمون شدم، فقط گوشی را تحویل دادم و کسی را هم بازرسی نکردند، در حدی که همکلاسی خودم سر جلسه از هندزفری استفاده می‌کرد. چند باری هم به مراقب تذکر دادم، ولی گفتند تو کار خودت را انجام بده، به آن‌ها چه کاری داری؟ اینقدر تقلب گسترده بود که در شهر اراک لغو شد. در کرمانشاه اینقدر تقلب گسترده بود که همه از آن شکایت کردند.

در این رشته نزدیک ۳۰ تا ۴۰ نفر برای یک ظرفیت در یکی از شهرستان‌های کرمانشاه شرکت کرده بودند. من با جهاد دانشگاهی و وزارت بهداشت تماس گرفتم و گفتم مستنداتی دارم که نشان می‌دهد ساعت ۱۲ شب قبل از روز آزمون سوالات عمومی پخش شده بود. تلاش زیادی کردیم که این آزمون در کرمانشاه هم لغو شود. گفتم من با چشمان خودم دیدم که تقلب شده است، اما گفتند نمی‌شود. سوالات اختصاصی را هم بین ساعت ۹.۳۰ تا ۱۰ در کانال‌شان گذاشته بودند.

۹۰ درصد سوالات کپی جزوه‌ای بود که خود جهاد دانشگاهی درباره این رشته منتشر کرده بود؛ در واقع سوالی برای این رشته طراحی نشده بود. سوالات غیراستاندارد بود و از منابع رسمی که برای رشته ما معرفی شده بود، نبود. ما قبلا در آزمون‌های استخدامی دیگری هم شرکت کرده بودیم و سوالات طبق پروتکلی طراحی می‌شد و مطابق منابع معرفی‌شده بود، ولی این‌بار هرچه سوالات را می‌خواندیم برایمان ناآشنا بود.»

داوطلب روانشناسی بالینی از کرمانشاه

«ساعت هنوز به ۱۱ نرسیده بود که سوالات بیرون آمده بود. من بعد از آزمون سوالات پخش‌شده را دیدم. در آزمون‌های قبلی اجازه نداشتیم تا قبل از ۱۲ جلسه را ترک کنیم، ولی روز آزمون تا برگه‌ها را دادند، گفتند می‌توانید بروید. فکر کنم بعضی‌ها آمده بودند سوالات را بگیرند و بروند بیرون. آزمون باید ساعت ۸.۳۰ شروع می‌شد ولی ۹ شروع شد و پنج دقیقه بعد از آن هم می‌توانستیم از حوزه بیرون برویم.

سوالات بسیار غیراستاندارد بود، به‌خصوص سوالات اختصاصی. من کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی خوانده‌ام و چهار سال است که در بیمارستان کار می‌کنم، ولی تا امروز این سوالات را نشنیده‌ام. همسرم هم که رشته بهداشت خوانده بود، می‌گفت این سوالات را ندیده‌ام. در کل از منابعی که معرفی کرده بودند، طراحی نشده بود.

در حوزه هم درباره رفت و آمد داوطلب‌ها حساسیتی وجود نداشت. حفاظت آن‌طور که باید، وجود نداشت. سال قبل اجازه نمی‌دادند کیف با خودمان ببریم، حتی اجازه بردن قرص مسکن هم که به آن نیاز دارم، وجود نداشت، ولی امسال می‌توانستند با خودشان کیف داخل حوزه امتحانی بیاورند و داخل آن‌ها را هم اصلا بازرسی نکردند. دوستانم تعریف می‌کردند که پاسخ ۳۰ سوال تخصصی را به یک نفر دیگر گفتم و او هم پاسخ چند سوال عمومی را به من گفت.

ما چهار سال در دوران کرونا بودیم و اصلا حقمان آزمون استخدامی نبود. امیدمان این آزمون بود. یکی از دوستانم که روانشناسی بالینی خوانده است، توانسته بود در آزمون شهر سرپل ذهاب شرکت کند، آن‌هم روانشناسی عمومی. در حالی که امکان تطابق آن با دانشگاهی که فارغ‌التحصیل شده بود، وجود ندارد. مگر می‌شود در آزمون شهر دیگری هر رشته‌ای را که خواستی ثبت‌نام کنی و بعد از قبولی برایش فکری کنی؟»

داوطلب کارشناس بیهوشی، ایرانشهر

«بعد از آزمون که گوشی‌های‌مان را تحویل گرفتیم، فهمیدیم این مشکل در همه‌جا اتفاق افتاده است. آزمون غیراستانداردی بود و با منابعی که داشتیم متفاوت بود. مثلا داوطلبان رشته اتاق عمل سوالات زیادی از بخش ریکاوری داشتند که این بحث بیشتر برای داوطلبان رشته بیهوشی بود؛ یعنی کسی که این سوالات را طرح کرده، هیچ تخصصی در این زمینه نداشته است. من در گروهی دیدم که شب قبل از آزمون سوالات در یک گروهی پخش شده و گفتند، چون رشته‌ها متفاوت است، فعلا نمی‌توانیم سوالات تخصصی را بدهیم. گوشی‌ها را با خودتان ببرید و روش‌های تقلب را هم که به شما گفته‌ام.

ما هر بار آزمون می‌دهیم حذف می‌شویم و شخص دیگری را به جای ما انتخاب می‌کنند. من مرخصی زایمان نداشتم و دو ماه بعد از تولد فرزندم، گفتند باید برگردی؛ چون ما طرحی هستیم و مرخصی نداریم. ما فقط حقوق می‌گیریم و راه دیگری نداریم. مدام می‌گویند که تمدید نمی‌شوید و باید به دنبال کار بگردید. بیمارستان ما آموزشی است و نیروی دانشجو می‌گیرد. پس چرا اینقدر دانشجو می‌گیرید؟

در حال حاضر طرح من کووید یکساله است که موقع کرونا شروع شد و دی ماه امسال تمام می‌شود.

در آزمون دیگری که جهاد دانشگاهی برای بیمارستان «پ» در زاهدان برگزار کرده بود، دوستان من که در این آزمون شرکت کرده بودند، گفتند که همه سوالات طراحی شده مربوط به منابع مقطع ارشد بود. به همین دلیل، چون با روال این سازمان در طراحی سوالات آشنا بودند و می‌دانستند که آزمون‌های جهاد در زاهدان از سوالات ارشد انتخاب می‌شود، همان را خوانده بودند. ولی من که نمی‌دانستم! آزمون ما طوری بود که همه با سوالات ناآشنا بودند. این کارزار را خودم تشکیل دادم و حتی تا دیوان عدالت اداری هم می‌روم و شکایت می‌کنم.

حتی اگر قبول شوم، به خاطر اضطرابی که به جان ما افتاد و نداشتن امکانات، بالاخره یک نفر باید جوابگو باشد. در دوران کرونا به عنوان نیرو‌های طرحی باید همیشه در بیمارستان حضور پیدا می‌کردیم. من کودکم را از دست دادم، نوزاد پنج‌ماهه‌ای که ریه‌هایش را از دست داد. دوره اول طرح ما ۱۶ ماه بود، بعد از آن دوبار دیگر هم به دلیل نیاز به نیرو تمدید شد. بعد از آن هم به دلیل کرونا طرح کووید یک را شروع کردند و همه نیرو‌های طرحی تمدید شدند. تکلیف قرارداد من هم در این بیمارستان مشخص نیست.»

کارشناسی علوم آزمایشگاهی از ارومیه

«خیلی از دوستانم گفتند سوالات گیرمان آمده است. سوالات را خریده بودند. سال گذشته حتی برای رشته پزشکی هم چنین اتفاقی افتاد و یکی از دوستانم سوالات را نزدیک ۲۰ میلیون خرید و رشته پزشکی قبول شد. طرح من از ابتدای دوران کرونا شروع شده بود، خرداد امسال تمام شد، ولی با چهارسال و نیم سابقه کاری هیچ جا استخدام نشدم.»

بلاتکلیفی بعد از پایان طرح

داوطلبانی که در این آزمون شرکت کرده بودند، از نیرو‌های طرحی بهداشت و درمانند که برای تبدیل وضعیت خود نیاز به پذیرش در این آزمون دارند. بخشی از این نیرو‌ها یا به تازگی طرح دوران کرونای خود را به پایان رسانده‌اند یا چند ماه دیگر از طرح‌شان باقی مانده و اطلاعی از وضعیت استخدامی خود ندارند. تعدادی از آن‌ها بعد از پایان طرح امکان استخدام پیدا نکرده‌اند و به همین دلیل در آزمون استخدامی وزارت بهداشت شرکت کردند.

جهاد دانشگاهی: تقلب نشده است سوالات استاندارد بود

جهاد دانشگاهی در پاسخ به سوالات «اعتماد» درباره شکایات متعدد از استاندارد نبودن سوالات آزمون، پاسخ داد: پس از تعیین مواد امتحانی رشته‌های شغلی، موضوع در گروه آزمون‌ساز مرکز آزمون مطرح می‌شود. براساس سرفصل‌های مصوب هر ماده امتحانی از تعدادی از اساتید دانشگاه‌ها (عموما اعضای هیات علمی) جهت کمک به فرآیند طراحی سوالات دعوت به عمل می‌آید. در مرکز آزمون جهاد دانشگاهی برای مباحث تخصصی از بانک سوال استفاده نمی‌شود و این مهم در آزمون‌های بزرگ و ملی جزو الزامات است و به عبارتی سوالات جدید طرح می‌شود. طرح موضوع عدم انطباق مواد آزمون از دو زاویه قابل بررسی است:

الف: عدم انطباق مواد امتحانی با شغل: این موضوع ارتباطی با مراکز ارزشیابی (مرکز آزمون و سازمان سنجش) ندارد و مواد آزمون در کمیته‌های دیگر کارشناسی در دستگاه پذیرنده نیرو و پس از تایید سازمان اداری استخدامی مصوب و در دفترچه راهنمای ثبت نام درج می‌شود.

ب: عدم انطباق سوالات با مواد آزمون: همانطور که اشاره شد موضوع بر اساس سرفصل‌های مصوب وزارتین طرح می‌شود و این امر توسط اساتید و اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها که مدرس دروس هستند انجام می‌شود. در مورد موضوع طرح سوالات در مرکز آزمون استان‌ها: به‌طور کلی این امر صحت ندارد. همه سوالات به صورت متمرکز توسط مرکز آزمون و در سطح ستاد مدیریت می‌شود. هیچ‌کدام از مراکز آزمون در امر طراحی سوال دخالتی ندارند؛ بنابراین موضوع طراحی سوالات در مراکز آزمون استان‌ها صددرصد تکذیب می‌شود. البته ممکن است از برخی اساتید محترم در استان‌ها به عنوان طراح سوال استفاده شود که ارتباطی با این موضوع ندارد.

این سازمان درباره این موضوع که با وجود مستندات داوطلبان از بروز تقلب در آزمون استخدامی وزارت بهداشت، آیا تصمیمی برای بازنگری مجدد در آزمون وجود دارد یا خیر؟ پاسخ داد: در برخی از آزمون‌های بزرگ، پس از شروع رسمی آزمون توسط برخی از داوطلبان، سوالاتی به بیرون از حوزه‌ها انتقال داده می‌شود. در مرکز آزمون جهاد دانشگاهی تمام فرآیند چاپ، تکثیر، بسته‌بندی با دو پوشش و پلمب کیسه‌های سوال در تهران انجام می‌گیرد. این امر تحت نظارت حراست آزمون انجام می‌شود و تمام وقایع آن توسط دوربین‌های مستقر در قرنطینه ثبت و نگهداشت می‌شود.

پس از بسته‌بندی، سوالات در کیسه‌های برزنتی با لیبل و پلمب‌های سیمی پلمب می‌شوند و از طریق حفاظت آزمون‌ها با رعایت موارد امنیتی از جمله ارسال در قالب اوراق بهادار و عموما توسط شرکت‌های هواپیمایی ارسال می‌شوند. پس از دریافت حراست استان‌ها، کیسه‌ها در قرنطینه استان نگهداری می‌شوند و صبح روز آزمون و تنها یک ساعت مانده به آزمون، کیسه‌ها تحت نظارت بازرسین و ناظرین معرفی شده، فک پلمب می‌شوند. بدیهی است شماره سریال پلمب فلزی اعلام شده در روز ارسال باید با شماره پلمب کیسه مطابقت داشته باشند.

در این آزمون هم پس از شروع فرآیند، از چند نفر از داوطلبان وسایل الکترونیکی مثل قلم نوری و موبایل کشف و ضبط شد. موضوع لو رفتن سوالات قبل از شروع آزمون در هیچ‌یک از مراکز و حوزه‌ها گزارش نشده و همه موارد ارسالی در فضای مجازی توسط مرکز آزمون رصد شده و خوشبختانه موضوع فاقد صحت است. با وجود اینکه جهاد دانشگاهی به سوالات روزنامه اعتماد پاسخ داد، اما تمایلی به دریافت مستندات تقلب در آزمون و تصاویر سوالات منتشر شده در کانال تلگرامی مربوطه نداشت.