(تصاویر) دوربین قدیمی جعبه چوبی و روزگار سیاه مردم افغانستان در حکومت طالبان

رودریگو عبد، عکاس خبرگزاری آمریکایی آسوشیتدپرس، پس از ۲۰ سال بار دیگر دوربین قدیمی دست‌ساز چوبی خود را به خیابان‌های افغانستان برده تا تغییراتی را که در دو سال گذشته تحت حاکمیت طالبان به وجود آمده ثبت کند.

به گزارش فرارو، این عکاس آرژانتینی با این کار علاوه بر ثبت تغییرات، خاطره سال‌های گذشته را نیز در ذهن مردم این کشور زنده کرده است. عبد پس از سقوط طالبان در سال ۲۰۰۱ به این کشور رفت و در آنجا استفاده از دوربین‌های قدیمی را که در آن زمان در خیابان‌های افغانستان وجود داشت یاد گرفت.

این دوربین‌های چوبی که در افغانستان به «کمره فوری» معروف بود، از یک دوربین بسیار ساده همراه با یک جعبه دست‌ساز چوبی، یک تاریک‌خانه کوچک و یک آستین پارچه‌ای که ارتباط عکاس را با محیط دوربین فراهم می‌کند، ساخته شده است.

از سال۱۹۵۰ تا ۲۰۰۶ این دوربین‌های سیاه و سفید در خیابان‌های افغانستان دیده می‌شدند. مردم بیشتر برای مدارک هویتی، با این دوربین‌ها عکس می‌گرفتند.

با این حال آرام آرام با به بازار آمدن دوربین‌های دیجیتال و رنگی و سپس گوشی‌های تلفن همراه که قابلیت عکاسی داشتند، این دوربین‌ها ناپدید شدند و به خاطرات پیوستند.

حال دو سال پس از بازگشت طالبان به قدرت، در حالی که بسیاری از بخش‌های زندگی در افغانستان با یک عقب‌گرد انکارنشدنی روبرو شده‌اند، عکاس آسوشیتدپرس با دوربین قدیمی جعبه چوبی به افغانستان بازگشته است تا سبک زندگی کنونی افغان‌ها را مستند کند.

این وسیله عجیب تماشاگران کنجکاو را به نزدیک خود می‌کشاند. از بیرون، کمی بیشتر از یک جعبه سیاه بزرگ روی یک سه پایه است. جادوی درون آن نهفته است: دوربین چوبی دست ساز و یک تاریک‌خانه کوچک و یک آستین پارچه‌ای که ارتباط عکاس را با محیط دوربین فراهم می‌کند.

وقتی جمعیت کوچکی دور دوربین جعبه جمع می‌شوند، تصاویر زیبایی و سختی از درون تاریک آن به زندگی موج می‌زند: خانواده‌ای که از گردش در یک قایق پدالی در دریاچه لذت می‌برند. کودکان کار زحمتکش در کارخانه‌های آجرپزی، زنانی با حجاب‌های مورد پسند طالبان و مردان جوان مسلح با آتش در چشمانشان.

یک جنگجوی طالبان که در یک روستای جنگ زده افغانستان نشسته است، می‌گوید: زندگی اکنون بسیار شادتر است. برای یک زن جوان در پایتخت افغانستان که به دلیل جنسیتش مجبور به ترک تحصیل شده است، برعکس است: زندگی من مانند یک زندانی است، مانند یک پرنده در قفس.

دو سال پس از بازگشت طالبان به قدرت، در حالی که بسیاری از بخش‌های زندگی در افغانستان با یک عقب‌گرد انکارنشدنی روبرو شده‌اند، عکاس آسوشیتدپرس با دوربین قدیمی جعبه چوبی به افغانستان بازگشته است تا سبک زندگی کنونی افغان‌ها را مستند کند. او با این دوربین عکس‌هایی از مناظر طبیعی، مکان‌های تفریحی و زندگی عادی مردم گرفته است.

رودریگو عبد می‌گوید: من عاشق این شیوه عکاسی شدم، [با این کار]به ابتدایی‌ترین عمل عکاسی بازمی‌گردم، آن زمان طولانی که به چهره‌ها، جزئیات، بافت‌ها، مناظر شهری و روستایی نگاه می‌کنم.

به گفته عبد، دوربین قدیمی جعبه چوبی اکنون برای بیشتر مردم افغانستان به یک شیء عجیب تبدیل شده است، در حالی‌که تا ۱۵ سال پیش یک تصویر عادی در خیابان بود.

بازگشت این دوربین قدیمی به خیابان‌های افغانستان، به نحوی با به عقب‌گرد این کشور به ۲۲ سال گذشته ربط دارد. در آن زمان که طالبان در نخستین دور حاکمیتشان در افغانستان بر سر قدرت بودند، عکاسی به‌جز برای مدارک هویتی مجاز نبود و هیچ عکسی در هیچ جای شهر مجوز نصب نداشت. اکنون نیز در سال ۲۰۲۳، بیش از دو دهه پس از آن زمان، یک بار دیگر تصویر انسان‌ها در آگهی‌های شهر، ویترین‌های مغازه‌ها و پوستر‌های اعلانات ممنوع است. علاوه بر این، طالبان حضور زنان و دختران در مکان‌های عمومی، چهره واضح و بدون حجاب زنان و بسیاری دیگر از مظاهر دنیای مدرن در افغانستان را ممنوع کرده‌اند.

از یک منظر می‌توان گفت که افغانستان یک‌بار دیگر به زمان دوربین‌های فوری جعبه چوبی بازگشته است، به همان تاریک‌خانه و همان عکس‌های کوچک سیاه و سفید و همان خیابان‌هایی که مردمان فقیر و ناامید از آینده در آن قدم می‌زنند و واضح است که با جهان مدرن فاصله زیادی دارند.