اتحاد سلطان و تهران؛ اقتصاد و دیپلماسی احیا می‌شود؟

روزنامه‌ی دنیای اقتصاد در مطلبی با عنوان «سوغات دلاری سلطان» به تاثیرات این سفر بر بازار دلار پرداخته و نوشته است: بسیاری از تحلیلگران بر این عقیده‌اند که این سفر می‌تواند حاوی سیگنال‌هایی در زمینه قرارداد هسته‌ای با قدرت‌های جهانی باشد. بررسی‌های پیشین حاکی از آن است که سیگنال‌های برجامی چه از نوع مثبت و چه از نوع منفی تاثیرات چشمگیری بر سمت و سوی انتظارات معامله‌گران دارد.

دیروز یکشنبه ۷ خرداد روند نرخ شاخص ارزی در معاملات غیر‌رسمی بازار ارز تهران کاهشی بود. هر برگ از این اسکناس آمریکایی نخستین معاملات صبح روز گذشته خود را در حوالی نرخ پایانی روز شنبه یعنی رقم ۵۱هزار و ۸۰۰ تومان آغاز کرد.

با گذشت چند ساعت از معاملات بازار در روز گذشته نرخ این ارز حدود ۲ پله کاهش یافت. پیش‌تر با توجه به وقوع برخی درگیری‌ها در مرز ایران و افغانستان و رشد نرخ دلار هرات پیش‌بینی می‌شد بازار روز یکشنبه نیز در فاز افزایشی به فعالیت خود ادامه دهد. اما پایان این درگیری‌ها و از سر‌گیری روابط تجاری از مرز پل ابریشم از یکسو و همچنین سفر سلطان عمان به کشور از سوی دیگر سبب شد نرخ ارز در بازار روز گذشته کاهشی شود. در نهایت قیمت هر برگ دلار آزاد در عصر روز گذشته با حدود ۲۰۰ تومان کاهش نسبت به نرخ روز شنبه در رقم ۵۱ هزار و ۶۰۰ تومان ثبت شد.

همزمان با افت قیمت ۲۰۰ تومانی دلار در معاملات آزاد روز گذشته، قیمت هر قطعه سکه طلا طرح جدید نیز دچار نوسانات کاهشی شد. هر قطعه از این فلز گران‌بها در پایان معاملات روز گذشته با حدود ۴۲۰هزار تومان کاهش نسبت به نرخ پایانی روز شنبه به رقم ۳۰ میلیون و ۵۸۰ هزار تومان رسید.

روزنامه هم میهن نیز در گزارشی با عنوان «سوغات سلطان» در این باره نوشت: انتظار می‌رود سلطان عمان که با عمامه‌ای سفید به تهران سفر کرده، حامل پیام‌های مهمی برای ایران باشد؛ عمامه سفید در فرهنگ عمان نشانه صلح و آشتی قلمداد می‌شود. این سفر که از مدت‌ها پیش برنامه‌ریزی شده بود و هربار به تعویق می‌افتاد، از نگاه ناظران سفر مهم و تاثیرگذاری در جهت برداشتن گام‌های مثبت برای حل پرونده هسته‌ای ایران و همچنین عادی‌سازی روابط ایران و کشور‌های عربی قلمداد می‌شود.

سلطان‌نشین عمان که از قرن هفدهم تحت سلطه خاندان آل‌سعید بوده، به‌عنوان یکی از باثبات‌ترین و معتدل‌ترین کشور‌های منطقه غرب آسیا نقش میانجی و تسهیل‌گر صلح و ثبات در این منطقه شناخته‌شده و اکنون نخستین سفر «هیثم بن‌طارق آل سعید» در مقام پانزدهمین سلطان این کشور به تهران سفری در همین راستا تلقی می‌شود که تهران ماه‌هاست انتظار آن را می‌کشید. عمان در حال حاضر نقش میانجی در حل پرونده هسته‌ای ایران را برعهده گرفته و طی ماه‌های گذشته هیئت‌های ایرانی و آمریکایی به مسقط رفت و آمد داشته‌اند و اکنون سفر سلطان عمان حاوی پیام پیشرفت قابل‌توجه این مذاکرات است.

در همین راستا این روزنامه با مصیب نعیمی، کارشناس مسائل منطقه‌ای گفتگو کرده است؛ این کارشناس درباره اهیمت این سفر گفت: انتظار می‌رود که در این سفر اتفاقات جدیدی رخ بدهد و در ماه‌های اخیر رفت‌وآمد‌های دیپلماتیک بین ما و عمان از یک طرف و بین طرف‌های غربی و عمان از طرف دیگر فاش شد که نشانگر روند مثبت رویدادهاست.

اگرچه سلطنت عمان همواره با یک دیپلماسی بسته و غیرآشکار فعالیت خود را دنبال می‌کند و در سطح سران با کشور متقابل ارتباط برقرار می‌کند و تا زمانی که به نتیجه برسد نمی‌توان با قطعیت درباره آن صحبت کرد، ولی نشانه‌ها نشان می‌دهد عمان در مرحله اخیر به‌صورت جدی وارد صحنه میانجی‌گری شده و احتمالاً سلطان عمان با پیام‌های جدیدی وارد کشورمان شده است. چند روز پیش هم که شاهد آزادی دیپلمات ایرانی از بلژیک و هم تبعه بلژیک از ایران بودیم و این اتفاق هم با تلاش و پشتیبانی فعالیت سلطان نشین عمان صورت گرفت.

احمد زیدآبادی تحلیلگر مسائل سیاسی در یادداشتی که در روزنامه هم میهن با عنوان «سفر تاریخی سلطان هیثم به تهران» منتشر شده در اینباره نوشت: وزیرخارجۀ عمان ضمن «تاریخی» خواندن سفر سلطان هیثم به ایران گفته است: «این سفر در میانۀ مرحله‌ای تازه و مثبت در روابط منطقه‌ای انجام می‌شود، مرحله‌ای که نیازمند حمایت، رایزنی و همکاری برای حل بسیاری از پرونده‌ها و مسائل جاری است. این پرونده‌ها و مسائل، بدون تردید محور گفت‌وگوی رهبران دو کشور خواهد بود؛ به‌طوری که در خدمت پایه‌های امنیت و ثبات و منافع منطقه و جهان باشد.»

آنطور که وزیر خارجۀ عمان گفته است، سلطان هیثم پرونده‌های بسیاری، برای مذاکره با مقام‌های جمهوری اسلامی در دستور کار خود دارد که امنیت تنگۀ هرمز، روند عادی‌سازی رابطۀ ایران با کشور‌های عضو شورای همکاری خلیج‌فارس، سرانجامِ جنگ داخلی یمن، برقراری رابطۀ قاهره و تهران، سرنوشت مذاکرات مربوط به احیای برجام، تماس مستقیم ایران و واشنگتن و روابط دوجانبه را می‌توان اهم آن‌ها دانست.

از این جهت، سفر پادشاه عمان به تهران بسیار مهم به نظر می‌رسد؛ تا حدی که نتیجۀ آن می‌تواند روند تحولات آتی در منطقۀ خلیج‌فارس و خاورمیانه را مشخص کند.

در بخش دیگری از این مطلب آمده است: کمک به برقراری تماس مستقیم تهران و واشنگتن، به احتمال زیاد یکی از محور‌های اصلی گفتگو‌های پادشاه عمان با مقامات ایرانی خواهد بود. در واقع، بدون چنین تماسی، شکل‌بندی یک توافق تازه، بی‌نهایت مشکل به نظر می‌رسد و بی‌تصمیمی در این مورد می‌تواند به خارج شدن بحران از کنترل بیانجامد.

خلاصه اینکه، اختلافات ایران با بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای، به هم گره خورده و مجموعه‌ای جدانشدنی از یکدیگر را شکل داده است. این اختلافات، یکی بدون دیگری حل نخواهد شد و این چیزی است که سلطان عمان از آن آگاه است و در سفرش به تهران می‌کوشد تا برای باز کردن این کلاف سردرگم، سرنخی پیدا کند.

خبر‌های پس از سفر سلطان هیثم به ایران پس از فروکش کردن تعارفات دیپلماتیک، خواه‌ناخواه به رسانه‌ها درز پیدا خواهد کرد و از جهت‌گیری تحولات آتی منطقه به سمت دیپلماسی یا رویارویی، پرده برخواهد داشت. پس توصیف سفر سلطان به‌عنوان امری «تاریخی» چندان هم گزافه نیست.

روزنامه‌ی اعتماد نیز در مطلبی با عنوان «مسیر احیای اقتصاد و دیپلماسی» در این باره نوشت: براساس اعلام رسانه‌های عمانی، سه محور مهم مذاکرات سلطان در ایران حوزه نفت و گاز، راه‌آهن منطقه‌ای و سرمایه‌گذاری است. «سعید المحروقی» نویسنده و تحلیلگر بارز عمانی پیش‌بینی کرد مهم‌ترین پرونده‌هایی که در سفر «هیثم بن طارق آل سعید» سلطان عمان به تهران مورد بحث قرار خواهد گرفت، مسائل مربوط به نفت و گاز، سرمایه‌گذاری و گردشگری و پروژه راه‌آهن منطقه‌ای از ایران به عمان و سپس عربستان و امارات خواهد بود.

سعید المحروقی در گفتگو با تارنمای «الخلیج آنلاین» در این باره اعلام کرد: این سفر همچنین با رایزنی درباره پروژه گاز و نفت در مناطق مشترک میان عمان و ایران و تشویق گردشگری و سرمایه‌گذاری در بندر «الدقم» همراه خواهد بود. عمان تلاش می‌کند تا به جای اروپا، انبار امنیت غذایی غلات باشد، بنابراین خواهان هماهنگی میان کشور‌های حوزه خلیج‌فارس، ایران و منطقه است.

عمان با سیاست خود و به واسطه روابطش با ایران و امریکا موفق به حل اختلافات عمده در منطقه خلیج فارس شده است و عربستان سعودی می‌پذیرد که عمان در حل برخی مشکلات نقش داشته باشد. المحروقی همچنین گفت که بازتاب سفر سلطان عمان به ایران بر روابط اقتصادی دو کشور به ویژه با حضور بلوک‌های اقتصادی میان آن‌ها نمایان خواهد شد.

وی ابراز عقیده کرد: در سفر سلطان عمان پرونده هسته‌ای ایران به‌طور گسترده مورد بررسی قرار نخواهد گرفت و محور اصلی سفر وی نخواهد بود و بدر بن حمد البوسعیدی وزیر امور خارجه عمان کسی است که این پرونده را مدیریت می‌کند.

روزنامه «ایران» نیز در مطلبی با عنوان «اتحاد طلایی تهران و مسقط برای خاورمیانه جدید» به بهانه سفر سلطان عمان به تهران با مصطفی مصلح‌زاده، سفیر پیشین ایران در اردن و کارشناس مسائل منطقه گفتگو کرده است؛ او درباره اهمیت این سفر می‌گوید: عمان بار‌ها در چالش‌های دوجانبه ایران و امریکا، آزادی و مبادله زندانیان و بازگرداندن پول‌های بلوکه شده ایران به کشور، اقدامات اثرگذاری انجام داد. عمان سعی داشت که اختلافات را ساماندهی کند تا ایران به حق خود برسد و طرف مقابل هم به نوعی به امتیازاتی دست پیدا کند. مثلاً آزادی جاسوسان امریکایی و اروپایی از ایران از جمله همین موارد است. همچنین پایه‌گذاری مذاکراتی که به توافق هسته‌ای انجامید هم با عمان بود.

این تحلیلگر در ادامه افزود: در حال حاضر عمانی‌ها به دنبال پیاده‌سازی چند پروژه بزرگ هستند؛ از سرگیری روابط ایران و مصر، بهبود روابط ایران و غرب اعم از امریکا و اروپا و در نهایت حل پرونده هسته ای. بار‌ها و بار‌ها هرگاه که مذاکرات هسته‌ای به مشکلی بر می‌خورد، عمانی‌ها تلاش می‌کردند که قدمی برای حل آن بردارند. الان هم که مذاکرات در بن‌بست قرار گرفته است و امریکایی‌ها و اروپایی‌ها حاضر نیستند حقوق هسته‌ای ایران را به رسمیت بشناسند، عمانی‌ها به برآیند جدیدی رسیده و تلاش می‌کنند این مشکل را هم با نقش میانجیگرانه خود حل کنند.