کشف معبد افسانه‌ای تمدن سومر بیخِ گوش ایران

باستان‌شناسان بریتانیایی و عراقی به تازگی موفق به کشف بقایایی از تمدن باستانی سومر شده‌اند؛ یک معبد، یک قصر و حدود ۲۰۰ لوح گلی از جملۀ اکتشافات این پروژۀ باستان‌شناسی هستند.

به گزارش فرادید، پروژه‌ای که به تازگی توسط موزۀ بریتانیا انجام شده، منجر به کشف یکی از شگفتی‌های دوران باستان شده است؛ معبدی که برای هزاران سال چیزی نزدیک به یک افسانه بود و بعد‌ها تبدیل به یک راز باستان‌شناسی شده بود. باستان‌شناسان این پروژه در جنوب عراق موفق به کشف قصر ۴۵۰۰ سالۀ یکی از پادشاهان سومری نیز شده‌اند.

این کشف در محدودۀ شهر باستانی گیرسو واقع در استان ذی‌غار عراق اتفاق افتاده است. گیرسو یکی از شهر‌های تمدن سومر بوده است که از قدیمی‌ترین تمدن‌های بین‌النهرین به حساب می‌آید. قدمت سکونت در شهر گیرسو به ۴۹۰۰ سال قبل برمی‌گردد.

بقایای این شهر نخستین بار در قرن نوزدهم میلادی توسط باستان‌شناسان فرانسوی از زیر خاک بیرون آمد. در این حفاری‌های اولیه بود که «سنگ‌نوشتۀ کرکس‌ها» (قدیمی‌ترین یادبود شناخته‌شدۀ جنگ در جهان) کشف شد؛ این سنگ‌نوشته، داستان پیروزی پادشاهِ لاگاش به اسم ایناتوم را بر پادشاهِ قلمرو اوما روایت می‌کرد.

اما در سال ۲۰۲۱، کارشناسان «پروژۀ گیرسو» که توسط موزۀ بریتانیا راه‌اندازی شده بود، با استفاده از فناوری‌های پیشرفته شروع به کاوش در این منطقه کردند. این مطالعه وجود مجموعه‌ای گسترده از بقایای باستانی دست‌نخورده و بکر را آشکار کرد. بعد از این مرحله، حفاری‌ها آغاز شدند که در نتیجۀ آن‌ها بقایای یک قصر خشتی به همراه بیش از ۲۰۰ لوحۀ نوشته شده با خط میخی از زیر خاک بیرون آمد؛ این لوحه‌ها حاوی مضامینی حکومتی و اجرایی هستند.

علاوه بر این، باستان‌شناسان معبد یکی از خدایان سومری موسوم به نینگیرسو را نیز کشف کرده‌اند. وجود این معبد تا پیش از این فقط از طریق نوشته‌های کشف شده در حفاری‌های اولیه شناخته شده بود و باستان‌شناسان به مدت بیش از صد سال به دنبال یافتن نشانی از آن بودند.

دکتر هارتویگ فیشر، مدیر موزۀ بریتانیا گفت: «این یکی از شگفت‌انگیزترین سایت‌های باستان‌شناسی است که من تا به حال دیده‌ام. اطلاعات ما دربارۀ دنیای سومری‌های بسیار محدود است، اما کار ما در گیرسو و کشف این معبد و قصر گمشده می‌تواند فهم ما از این تمدن مهم را تا حد قابل ملاحظه‌ای بیشتر کند».

(محققان فکر می‌کنند این معبد در زمان خودش چنین شکلی داشته است)

دکتر تیموتی پاتس، مدیر موزۀ گِتی نیز گفت: «این احتمالا یکی از مهم‌ترین سایت‌های باستانی در دنیاست که تعداد خیلی کمی از مردم دربارۀ آن اطلاع دارند». سومری‌ها تا آنجا که ما اطلاع داریم اولین قوانین مکتوب جهان را از خودشان به جا گذاشته‌اند. بسیاری از اختراعات باستانی بشر مثل چرخ و خیش شخم‌زنی نیز در این تمدن تکامل پیدا کردند. قدیمی‌ترین افسانۀ مکتوب جهان موسوم به افسانۀ گیل‌گمش نیز مربوط به همین تمدن است.