طرح صیانت، بستری برای افزایش نارضایتی عمومی

پس از گذشت یکسال از مطرح شدن یکی از پرحاشیه‌ترین طرح‌های مجلس مبنی بر صیانت از اینترنت و لغو این طرح توسط هیئت رئیسه مجلس یازدهم، همچنان پاشنه بر همان در می‌چرخد.

«طرح نظام تنظیم مقررات خدمات فضای مجازی» یا همان «طرح صیانت اینترنت» یکی از طرح‌های مجلس یازدهم است که در سال گذشته پس از کسب ۱۸ رای موافق و ۱ رای مخالف در کمیسیون مشترک مجلس شورای اسلامی تایید شد، اما به دلیل حاشیه‌های زیادی که داشت، یک روز پس از تصویب، توسط هیئت رئیسه مجلس لغو شد. اما همچنان این طرح در رفت‌وآمد است، با گذشت یکسال از این موضوع، علی اصغر عنابستانی، یکی از اعضای کمیسیون مشترک مجلس اعلام کرد به دنبال طرحی هستند تا بتوانند مجدداً طرح صیانت را به جریان بیندازند. این در حالی است که بسیاری از صاحبان کسب‌و‌کار‌های آنلاین و مردم جامعه این طرح را محدودسازی بیشتر اینترنت و شکستن کمر کسب‌وکار‌های کوچک و متوسط می‌دانند.

بیکاری بیش از ۱۱ میلیون ایرانی با طرح صیانت

بیش از ۱۱ میلیون ایرانی به واسطه فضای مجازی و فضای وب کسب درآمد می‌کنند. تصویب اجرای طرح صیانت به هر شکلی می‌تواند صدمات جبران‌ناپذیری برای این افراد و دیگر کسب‌وکار‌های آنلاین داشته باشد.

کمتر افرادی در جامعه هستند که از فضای مجازی استفاده نمی‌کنند. این روز‌ها بسیاری از افراد به واسطه همین اینترنت به شکل کلان یا کوچکتر کسب درآمد می‌کنند. اما با مطرح شدن چنین طرحی در مجلس و باز شدن پرونده دوباره آن، صدمات جبران‌ناپذیری از نظر اقتصادی داشته باشد.

طبق آخرین آمار منتشر شده از پادرو، به دلیل اختلالات ایجاد شده بر روی شبکه اینترنت کشور، در تابستان سال جاری، بسیاری از فروشگاه‌های اینترنتی ۳۵ درصد از بازدید و بیش از ۵۰ درصد از فروش خود را از دست داده‌اند. این در حالی است که اگر طرح صیانت تصویب و به مرحله اجرا برسد، صدمات ناشی از آن ابعاد بزرگتری خواهد داشت و در سطح وسیع‌تری به کسب‌وکار‌های خرد آسیب می‌زند؛ زیرا بخشی از رشد اقتصاد کشور به عهده اقتصاد دیجیتال است و سهم تجارت آنلاین در ایران برخلاف دیگر بخش‌های اقتصادی کشور، در سال‌های اخیر با اینکه درگیر کرونا بوده‌ایم مثبت بوده است.

با توجه به افزایش روزافزون درآمدزایی خانوار‌ها از اینترنت، محدودیت‌های اینترنتی و اجرایی شدن طرح صیانت، به شکل مستقیم اقتصاد خانوار‌ها را هدف قرار می‌دهد و بعد از آن شاهد افزایش شدید نرخ بیکاری در کشور هستیم.

نادیده گرفتن نارضایتی مردم از یک طرح اشتباه

بعد از مطرح شدن طرح صیانت توسط مجلس یازدهم، موجی از ناامیدی مردم را فراگرفت. زیرا این طرح تنها کسب‌وکار‌ها را هدف قرار نمی‌دهد، بلکه زندگی عادی مردم جامعه را نیز هدف قرار می‌دهد. اجرای طرح صیانت در هر ابعادی، موج جدیدی از ناامیدی و بلاتکلیفی را در مردم ایجاد می‌کند. نادیده گرفتن حداکثر نارضایتی مردم نسبت به این طرح، به معنای نادیده گرفتن زندگی افراد است. زیرا بیش از گذشته، به خصوص پس از دوران کرونا زندگی افراد به اینترنت و فضای مجازی گره خورده است. حتی اگر بعد اقتصادی را در نظر نگیریم، بعد اجتماعی اجرایی شدن این طرح را نمی‌توان نادیده گرفت و عواقب بسیار زیادی خواهد داشت.

یکی از عواقب بعد اجتماعی این موضوع، افزایش بیش از پیش، میل به مهاجرت نخبگان و متخصصان است. افراد متخصص و نخبه برای پیشرفت و انجام کار‌های خود نیاز به آزادی دسترسی به منابع روز جهان دارند و با اجرایی شدن طرح صیانت از اینترنت، این افراد ساده‌ترین حق خود را از دست می‌دهند و برای دسترسی به خواسته‌های حداقلی خود باید مهاجرت کنند. به دنبال این موضوع کمبود نیروی متخصص و کار و در نتیجه آن مختل شدن کسب‌وکار‌ها ایجاد می‌شود و این خسارت و خسران، همانند یک دومینو، زنجیره‌وار به کسب‌وکار‌ها و صاحبان آن‌ها آسیب خواهد زد.

کسب‌وکار‌های آنلاین باید خشت به خشت کار خود را از نو بچینند

اجرای طرح صیانت بیشترین ضرر را به حقوق کاربران و کسب‌وکار‌های آنلاین می‌زند، زیرا این افراد سال‌ها بر بستر همین اینترنت فعالیت کرده و تلاش کرده‌اند تا سهم خود را از بازار کار به دست آورند. آن‌ها سال‌ها تلاش کردند تا اعتماد کاربران و متقاضیان را جلب کنند، حال با اجرایی شدن این طرح، تمامی این تلاش‌ها از بین می‌رود و باید از ابتدا بر پایه قوانین و امکانات جدید که با محدودیت همراه شده است کار خود را از نو شروع کنند.

در این مواقع افراد جامعه هم به دلیل سلب حقوق خود به دنبال دسترسی به امکانات گذشته بوده و بیش از پیش جذب پلتفرم‌های خارجی می‌شوند. زیرا این ممنوعیت برای آن‌ها به منزله نادیده گرفته شدن حق انتخاب آن‌هاست. تنها این وسط کاسبان و دلالان هستند که سود خواهند کرد. زیرا هر طرح محدودیت‌سازی، فضای کسب درآمد را برای سوءاستفاده‌گران را باز می‌کند.

شرکت‌های آفلاین هم به پای دیگر شرکت‌ها خواهند سوخت

یکی از تصور‌های افراد بر این است که تنها کسب‌وکار‌های آنلاین هستند که از طرح صیانت اینترنت متضرر خواهند شد، در حالی که این موضوع دامن همه شرکت‌ها در حوزه‌های مختلف را خواهد گرفت.

با توجه به توسعه هرروزه‌ی استفاده از اینترنت در زندگی روزمره مردم، ارتباطات میان افراد شکل جدیدی به خود گرفته و دیگر توسعه ارتباطات بر مبنای گذشته نیست. در واقع می‌توان با اطمینان گفت که زندگی روزمره افراد به اینترنت وابسته است و در صورت عدم دسترسی به آن، زندگی عادی دچار اختلال می‌شود. این روز‌ها تمامی شرکت‌ها برای برقراری ارتباط با دیگر شرکت‌ها به خصوص در عرصه بین‌الملل، نیازمند اینترنت آزاد هستند. با اجرایی شدن طرح صیانت در هر ابعادی، این ارتباط دچار اختلال خواهد شد.

بیش از ۵۰ درصد از تجارت سازمان با سازمان وابسته به فضای آنلاین است و این موضوع برای تمامی شرکت‌های آفلاین و آنلاین صدق می‌کند. با شروع طرح صیانت تمامی شرکت‌ها بخشی از بازار کار خود را از دست خواهند داد. حتی این موضوع برای یک کشاورز هم می‌تواند اهمیت داشته باشد، زیرا صادرکنندگان و کسب‌وکار‌های خانگی که از طریق اینترنت فروش دارند با این طرح بخش زیادی از درآمد خود را از دست خواهند داد.

بیش از این لازم به توضیح نیست که مردم، به ویژه کسب‌وکار‌ها از تصویب طرح صیانت، صدمات جبران‌ناپذیری خواهند دید و آثار این صدمات را در بخش‌های مختلف کشور مانند اقتصاد، اجتماع و حتی فرهنگ هم خواهیم دید. بسیاری از کسب‌وکار‌ها پس از این طرح، بسته شده و کار خود را از دست می‌دهند و در نتیجه آن کاهش مشارکت مردم را در تمامی ابعاد جامعه شاهد خواهیم بود. این، یعنی افزایش نارضایتی عمومی، در این تنگنای اقتصادی!