تغییر جغرافیای پرآبی در ایران؟

بررسی آمار بارش‌ها تا پایان دی‌ماه۱۴۰۱ در کشور حاکی از آن است که میانگین بارش‌های ۵ استان کشور در سال آبی جدید، از روند بلندمدت سبقت گرفته است. گزارش‌های رسمی بارش‌ها از تغییر وضعیت بارندگی در استان‌های بوشهر، فارس، کهگیلویه و بویراحمد، کرمان و یزد نسبت به دوره بلندمدت حکایت دارد. آیا جغرافیای کم‌آبی در سال جاری تغییر کرده است؟

به گزارش دنیای اقتصاد، میانگین بارش‌‌‌های پنج ‌استان در سال آبی جدید از روند بلندمدت سبقت گرفت. همچنین میزان بارندگی‌‌‌ها در دی‌‌‌ماه امسال ۵/ ۴۲میلی‌متر بوده که نسبت به دوره بلندمدت با رشد همراه شده است. همچنین از ابتدای سال آبی جاری (مهرماه) تا پایان دی‌‌‌ماه ۳/ ۷۴میلی‌متر بارندگی در کشور رخ ‌‌‌داده است که نسبت به دوره بلندمدت با ۵/ ۹۰میلی‌متر بارش کاهش ۱۷درصدی نشان می‌دهد.

در هفت‌روز منتهی به دی‌ماه ۱۴۰۰ میزان بارش‌‌‌ها در کشور، ۳/ ۱۳میلی‌متر بوده است. همچنین میزان بارش‌‌‌های کشور از ابتدای دی‌ماه تا پایان آن، ۵/ ۴۲میلی‌متر بوده است. ایران دارای اقلیم خشک و نیمه‌‌‌خشک بوده و دارای متوسط بارش ۲۵۰میلی‌متر است که این میزان بارش حدود یک‌‌‌سوم متوسط جهانی است که در دی‌‌‌ماه امسال ۵/ ۴۲میلی‌متر میزان بارندگی‌‌‌ها در کشور بوده است. این میزان بارش در حالی است که در دوره بلندمدت ۱/ ۳۱میلی‌متر بارندگی در کشور رخ‌‌‌ داده بود که نسبت به دوره بلندمدت رشد ۶/ ۳۶درصدی داشته است. همچنین از ابتدای سال آبی جاری تا پایان دی‌‌‌ماه ۳/ ۷۴میلی‌متر بارندگی در کشور رخ‌‌‌ داده که نسبت به دوره بلندمدت با ۵/ ۹۰میلی‌متر بارش کاهش ۱۷درصدی نشان می‌دهد.

وضعیت بارش‌‌‌ها از نظر توزیع مکانی و زمانی

شرایط مطلوبی برای تقویت منابع آبی و دسترسی مناسب به منابع آبی در سطح کشور فراهم نبوده، به‌‌‌طوری که میزان بارش در مناطق کویری حدود ۴۶میلی‌متر است، در حالی که این رقم در استان‌‌‌های شمالی کشور به بیش از یک‌هزار و ۴۰۰میلی‌متر افزایش می‌‌‌یابد و از نظر زمانی نیز ۵‌درصد بارش کشور در تابستان دریافت می‌شود و کمک چندانی به تامین آب‌‌‌کشت‌‌‌های تابستانه و دائمی نمی‌‌‌کند. متوسط بارش کشور در گذر زمان رو به کاهش بوده است. میانگین بارش ۵۳ساله کشور حدود ۲۵۰میلی‌متر بوده، اما میانگین ۱۳سال اخیر به ۲۳۲میلی‌متر کاهش ‌‌‌یافته است.

بیشترین کاهش بارش‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها

در حالی که میزان بارش در تمام استان‌‌‌های کشور نسبت به روند بلندمدت کاهشی بوده است، پنج استان نسبت به روند بلندمدت خود افزایش بارش‌‌‌ داشته‌‌‌اند. میزان بارش‌‌‌ در استان‌های بوشهر، فارس، کهگیلویه و بویراحمد، کرمان و یزد نسبت به دوره بلندمدت افزایش داشته و این به آن معناست که جغرافیای آبی در کشور در حال تغییر است.

ذخایر سدها به مرز ۲۰میلیارد مترمکعب رسید

براساس جدیدترین آمار رسمی شرکت مدیریت منابع آب ایران، در چهارماه ابتدای سال آبی (ابتدای مهر تا پایان دی‌‌‌ماه) در مجموع ۶میلیارد و ۹۶۰میلیون مترمکعب آب وارد مخازن سدهای کشور شده که در مقایسه با ورودی ۸میلیارد و ۵۷۰میلیون مترمکعبی آب به سدها در مدت مشابه سال قبل، کاهش ۱۹درصدی داشته است. همچنین در این مدت، ۶میلیارد و ۲۷۰میلیون مترمکعب آب از سدهای کشور برای مصارف شرب، کشاورزی، صنعت و زیست‌‌‌محیطی رهاسازی شده که مقایسه این رقم با خروجی ۷میلیارد مترمکعبی آب از سدهای کشور در مدت مشابه سال قبل، نشان‌‌‌دهنده افت ۱۰درصدی است.در زمان حاضر ۱۹میلیارد و ۸۰۰میلیون مترمکعب آب در مخازن سدهای کشور وجود دارد که با احتساب این میزان ذخیره آب، شاهد پرشدگی ۴۰درصدی ظرفیت مخازن سدها و خالی بودن ۶۰‌درصد این ظرفیت هستیم.یک‌هفته پیش (۲۴دی‌‌‌ماه) میزان ذخایر سدها ۱۹میلیارد و ۲۰۰میلیون مترمکعب بود که با بارش‌‌‌های اخیر و ورود جریان‌‌‌های جدید رودخانه‌‌‌ای به سدها، ۶۰۰میلیون مترمکعب به ذخایر آبی سدهای کشور طی هفت‌روز افزوده شده است.میزان ذخایر سدها در زمان مشابه سال قبل (اول بهمن ۱۴۰۰) معادل ۲۰میلیارد و ۸۸۰میلیون مترمکعب بود که مقایسه میزان ذخایر آبی سدها در دو روز مشابه، اول بهمن سال گذشته و امسال، نشان‌‌‌دهنده کاهش یک‌‌‌میلیارد مترمکعبی یا ۵درصدی ذخایر سدها نسبت به سال قبل است.