کشورهای شریک در ایستگاه فضایی بین المللی از جمله آژانسهای فضایی اروپا، ژاپن، کانادا، ایالات متحده و روسیه با توجه به این که اغلب دیدگاههای متفاوتی در مورد مسائل بین المللی دارند به خوبی با یکدیگر همکاری میکنند.
فرارو- "لروی چیائو" فضانورد سابق ناسا در فاصله سالهای ۱۹۹۰ تا ۲۰۰۵ میلادی چهار ماموریت را با سه شاتل فضایی اعزامی به فضا انجام داد و یک بار کمک خلبان فضاپیمای روسی سایوز به ایستگاه فضایی بین المللی بود جایی که به عنوان فرمانده ماموریت به مدت ده سال خدمت کرده بود.
به گزارش فرارو به نقل از سی ان ان، ایستگاه فضایی بین المللی (ISS) نمونه درخشانی از همکاری بین المللی است. متحدان و دشمنان جنگ سرد سابق و جنگ جهانی دوم گردهم آمدند تا موفقترین و قابل مشاهدهترین برنامه غیر نظامی بینالمللی را ایجاد کنند که امروزه پس از بیش از دو دهه ادامه یافته است.
اکنون که تنشها بین ایالات متحده و روسیه در بالاترین سطح خود از زمان آغاز به کار ایستگاه فضایی بین المللی رسیده ارزش آن را دارد که به دنبال راهی رو به جلو در روابط دو کشور بر روی زمین باشیم.
در نگاه اول، ممکن است واقعا امری چشمگیر به نظر برسد که کشورهای شریک در ایستگاه فضایی بین المللی از جمله آژانسهای فضایی اروپا، ژاپن، کانادا، ایالات متحده و روسیه با توجه به این که اغلب دیدگاههای متفاوتی در مورد مسائل بین المللی دارند به خوبی با یکدیگر همکاری میکنند، اما پس از اندکی تفکر، مشخص میشود که چرا تنش بین المللی به ایستگاه فضایی نمیرسد.
هر شریکی در موفقیت در ایستگاه فضایی بین المللی و ادامه عملیات آن منافع زیادی دارد. فضانوردان، کنترل کنندگان پرواز و متخصصان فنی برای موفقیت آن انتخاب شده اند و به طور کلی منابع لازم در اختیار شان قرار میگیرد و سپس برای انجام وظایف خود آماده میشوند.
بین متخصصان بین المللی در ایستگاه فضایی بینالمللی و همه کسانی که روی این برنامه کار میکنند از کنترل کننده پرواز گرفته تا مهندسان، دوستیای قوی شکل میگیرد. گفتگوهای صادقانه و گاه پر حرارت و جنجالی صورت نیز بین آنان صورت میگیرد. اما دوستیها پابرجاست و همه به همان سمت و سو میروند.
در اوایل دهه ۲۰۰۰ میلادی، چند سال پس از جنگ کوزوو، آموزش برای ماموریت ایستگاه فضایی بینالمللی خود را در شهرک ستارهها در شمال شرقی مسکو آغاز کردم.
مدت کوتاهی پس از آغاز آموزش من در روسیه، درگیریهایی در بالکان و اطراف آن رخ داد و به یاد میآورم که مواقعی میشنیدیم که هواپیماهای ترابری سنگین روسیه در تمام طول شب از پایگاه هوایی کنار ما پرواز میکردند و نیروها و تجهیزات را به مناطق درگیری انتقال میدادند.
ما آمریکاییها این مسائل را با دوستان روسی خود در برنامه آموزشی مورد بحث قرار میدادیم و من یکی از چیزهای شگفت انگیزی که در مورد زندگی در محیطهای دیگر یاد گرفتم این بود که شما دیدگاه خود را توسعه میدهید. شما لزوما موافق نظر آنان نیستید، اما میتوانید از شنیدن نظرات طرف مقابل استقبال کنید.
من هر ماه در روسیه در طول تقریبا چهار سال پیش از اعزام از به ایستگاه فضایی بینالمللی در ماموریت روسی سایوز TMA-۵ آموزش دیدم. از سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۵ میلادی، با وجود تمام اختلافات بین دو کشور در زمانی که من به طور فعال بخشی از ایستگاه فضایی بینالمللی بودم هیچ مشکلی برای برنامه عملیاتی ایجاد نشد.
با این وجود، در سال ۲۰۱۴ میلادی، زمانی که روسیه کریمه را از اوکراین جدا ساخت و ضمیمه خاک خود کرد شواهدی وجود داشت که نشان میداد ممکن است وضعیت همواره این گونه باقی نماند.
پس از الحاق کریمه، محکومیت این اقدام روسیه از سوی قدرتهای غربی از جمله ایالات متحده صورت گرفت. "دیمیتری روگوزین" معاون نخستوزیر وقت روسیه پس از مواجهه با محکومیتها در توئیتی به کنایه نوشت شاید فضانوردان آمریکایی بتوانند به جای سوار شدن در فضاپیمای روسی از طریق ترامپولین (تشک ورزشی جهنده پرشی) به ایستگاه فضایی بینالمللی دسترسی پیدا کنند.
ما در آن زمان برای چنین حمل و نقلی به فضا کاملا به روسیه وابسته بودیم و این اولین بار بود که رهبری سیاسی یک کشور شریک در رابطه با همکاری در برنامه ایستگاه فضایی بین المللی دیگری را تهدید میکرد. روگوزین در سال ۲۰۱۸ میلادی به عنوان مدیر سازمان فضایی فدرال روسیه (روسکوسموس) منصوب شد سمتی که او هنوز هم برعهده دارد.
این روزها پس از شکست فضاپیمای دراگون اسپیس ایکس، ایالات متحده دیگر برای اعزام افراد و ارسال تجهیزات لازم به ایستگاه فضایی بین المللی به سایوز روسی وابسته نیست.
در سال ۲۰۲۲ میلادی، تنش دوباره بین "ولادیمیر پوتین" رئیس جمهور روسیه و غرب در بحبوحه تهدید حمله به اوکراین ایجاد شده است.
از آنجایی که روگوزین رئیس روسکوسموس و متحد نزدیک پوتین است مطمئنا به نظر میرسد که ممکن است از موضوع همکاری ایستگاه فضایی بین المللی به عنوان اهرمی برای فشار بر ایالات متحده با هدف وادار ساختن واشنگتن به تعدیل موضع استفاده شود. این یک مشکل خواهد بود.
واقعیت آن است که هر دو شریک اصلی ماموریت در ایستگاه فضایی بین المللی یعنی ایالات متحده و روسیه ملزم به ادامه فعالیت آن هستند.
توانایی ایستگاه برای فعالیت به همکاری بین مراکز کنترل هر دو کشور و هم چنین همکاری بین تیمهای متخصصان و کارکنان هر دو کشور بستگی دارد.
اگر یکی از آژانسهای فضایی دستوراتی را برای محدود کردن یا توقف همکاری به کارکنان صادر کند ایستگاه فضایی بینالمللی در خطر خواهد بود. برای مثال، جهت گیری ایستگاه فضایی بین المللی برای باقی ماندن آن در مدار بسیار مهم است و این امر مستلزم هماهنگی نزدیک بین مراکز کنترل و سرمایههای آنان است.
یک طرف یا طرف دیگر تنها میتواند برای مدت کوتاهی به صورت مستقل عمل کند. این موضوعی است که رهبران عالی رتبه سیاسی احتمالا آن را درک نمیکنند و یا مورد توجه قرار نمیدهند. به دلایل فنی، عدم همکاری میتواند به معنای واقعی کلمه منجر به از دست دادن فیزیکی ایستگاه شود.
در واقع، یکی از مهمترین نکاتی که از برنامه پروازهای فضایی انسانی حاصل شد چارچوب بین المللیای بود که ماموریت ایستگاه فضایی بین المللی را میسر ساخت.
طبق نتایج ارزیابی کاخ سفید در سال ۲۰۰۹ میلادی که من به نویسنده آن در نگارش گزارش کمک کرده بودم شرکای درگیر برنامه و ماموریت با یکدیگر بسیار خوب کار میکنند و نمونهای برای سایر زمینهها در عرصه همکاری بین المللی هستند.
با توجه به تجربیات ام این چشم انداز را پیش رو میبینم که نگرانیهای روسیه را در مناقشه فعلی بر سر اوکراین مدنظر قرار دهم حتی اگر به موضع آمریکا اعتقاد جدی داشته باشم. باید فرض کنیم اگر اتحاد جماهیر شوروی سقوط نمیکرد و کانادا و مکزیک احتمالا خود را برای پیوستن به پیمان ورشو آماده میکردند آن زمان ایالات متحده چه احساسی داشت؟
به همین ترتیب، مطمئن هستم دوستان روس من میتوانند چشم انداز آمریکا را پیش روی خود قرار دهند: اینکه اوکراین یک کشور مستقل است و حق دارد در مورد اتحاد و سایر موضوعات مرتبط با سیاست خارجی خود تصمیم گیری کند.
واقعیت آن است که روسیه و اوکراین هر دو از روسیه کیوان (فدراسیونی سست از اسلاوهای شرقی، بالتیک و مردمان فنلاندی از اواخر قرن نهم تا اواسط قرن سیزدهم میلادی بود.
کشورهای مدرن بلاروس، روسیه و اوکراین همگی مدعی هستند که اجداد فرهنگی شان از آن فدراسیون بوده اند) نشئت میگیرند و بنابراین برای آنان خطوط ممکن است بیشتر خاکستری باشند تا سیاه و سفید.