توهم نظم نوین جهانی به پایان رسیده است

فرارو- این مطلب بخشی از سخنرانی «فیور لوکیانوف» در پنل برگزار شده با عنوان «ژئوپولیتیک رقابت و همسویی ها: رقابت‌های استراتژیک تا کجا پیش خواهند رفت؟» است که در یک کنفرانس مجازی برگزار شده در روز شنبه ۲۰ نوامبر ۲۰۲۱ میلادی مطرح شده بود.

فیودور لوکیانوف*؛ روسیه بخشی از منطقه آسیا و اقیانوسیه محسوب می‌شود و همزمان از آن فاصله گرفته است نه از نظر جغرافیایی بلکه از نظر ذهنی. تفکر سیاسی روسیه هنوز بیش از حد غرب محور است.

در مورد رویارویی امریکا و شوروی در طول جنگ سرد و ارتباط آن با رویارویی فعلی امریکا و چین در منطقه می‌توان گفت ثبات جنگ سرد برپایه بازدارندگی هسته‌ای و قدرت تخریب تضمین شده متقابل استوار بود. با این وجود، تفاوت مهمی بین زمان جنگ سرد و وضعیت فعلی در نزاع میان امریکا و چین وجود دارد. جنگ سرد یک تضاد ایدئولوژیک بود، اما هر دو ایدئولوژی متضاد مبتنی بر فلسفه غرب و برخاسته از یک پارادایم فرهنگی مشترک بودند.

اکنون می‌توانیم با برخورد فرهنگ‌ها مواجه باشیم که وضعیت را به طرز چشمگیری پیچیده‌تر می‌سازد. تفاوت مهم دیگر آن است که در طول جنگ سرد کشور‌های ضعیف‌تر مجبور به انتخاب یکی از طرفین (امریکا یا شوروی) بودند، اما در عصر حاضر به دلیل افول جهان گرایی احتمالا کشور‌های ضعیف به هر طریق ممکن در تلاش خواهند بود تا از انتخاب بین یک بلوک به ضرر بلوک دیگر و اطاعت از قواعد آنان خودداری نمایند.

یکی از قربانیان اصلی دوران پس از جنگ سرد اعتماد به روابط بین الملل بود. این دوره، توهم گذار به نظم نوین جهانی را به وجود آورد، اما اکنون این دوره به اتمام رسیده است. در حال حاضر روابط بین الملل بر مبنای شرایطی است که در آن اعتماد باید بر مبنای واقع گرایی و بحث صریح در مورد توازن قوای نظامی باشد. چین و امریکا به عنوان بازیگران کلیدی در منطقه باید این تغییرات را جدی قلمداد کنند و از این تصور که وابستگی متقابل اقتصادی می‌تواند ما را از شر جنگ محافظت کند دست بردارند.

*رئیس شورای سیاست‌گذاری خارجی و دفاعی روسیه و مشاور «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهوری فدراسیون روسیه