لزوم وجود خط تماس قرمز بین ایران و آمریکا

فرارو- بر اساس گزارشی که روزنامه گاردین انگلیس منتشر کرده است، طرف‌های اروپایی برجام توافق کرده‌اند که در راستای آنچه «تسهیل احیای برجام» خوانده شده است، از شروط قبلی خود مبنی بر اضافه شدن بند‌های جدید به برجام و تغییر زمان‌بندی برجام (مشخصاً در خصوص بند‌های موسوم به بند‌های غروب) موقتاً صرف‌نظر کنند.

به گزارش فرارو، وزرای خارجه تروئیکای اروپایی (انگلیس، فرانسه و آلمان) توافق کرده‌اند که پیش‌شرط تازه‌ای بر سر راه احیای توافق هسته‌ای ایران قرار ندهند، چرا که معتقدند تهران و واشنگتن باید قادر باشند بدون اینکه در برهه کنونی صحبتی از تقویت یا تمدید برجام مطرح شود، اجرای کامل تعهدات خود ذیل برجام را از سر گیرند.

به نوشته روزنامه گاردین، انگلیس باور دارد که تا زمان شکل گیری پیشرفت قابل توجه از سوی آمریکا و ایران برای پایبندی به توافق، مساله تعمیم توافق نباید مطرح شود. در این زمینه دومینیک راب وزیر خارجه انگلیس اعلام کرده، مهم است که ایران به سمت کاهش تعهدات خود در توافق حرکت نکند.

براساس این گزارش یک دیپلمات ارشد اروپایی نیز در خصوص نشست مجازی وزرای خارجه کشور‌های عضو برجام که وزرای خارجه تروئیکای اروپایی به همراه وزرای خارجه روسیه، چین و ایران در آن حضور داشتند، به گاردین گفت: «همه کسانی که در نشست حاضر بودند، درباره ضرورت حفظ توافق و قانع کردن ایالات متحده برای بازگشت به توافق بدون هیچ پیش‌شرطی و بدون اینکه صحبتی از اضافه کردن بند‌های بیشتر به توافق مطرح باشد، توافق داشتند.»

او افزود: «اگر ما می‌خواهیم که ایران به اجرای کامل تعهداتش بازگردد، آن‌گاه باید مزایای اقتصادی که قولش را [به ایران]داده بودیم، محقق کنیم. امروز تجارت میان کشور‌های اروپایی و ایران کمتر از دوران قبل از توافق [برجام]است.»

گاردین تاکید کرد: "عدم درخواست اروپا از ایران برای پذیرش اصول یک توافق جدید در این مرحله شاید احیای نسبتا سریع توافق هسته‌ای را آسانتر کند. "

پیشتر کشور‌های اروپایی به ویژه آلمان خواستار آن شده بودند که مذاکرات تازه‌ای در برجام آغاز شود و موارد جدیدی به توافق اضافه گردد. اروپا در ماه‌های اخیر بر سر مسائل حقوق بشر، بحث موشکی و فعالیت‌های منطقه‌ای ایران حساسیت بیشتری نشان داده است.

 

به نظر می‌رسد اروپا از تجربه‌های گذشته خود درس گرفته است
حشمت الله فلاحت‌پیشه کارشناس مسائل بین الملل در گفتگو با فرارو با اشاره به اینکه به نظر می‌رسد اروپا از تجربه‌های گذشته خود درس گرفته است، گفت: در زمان ریاست جمهوری آقای خاتمی با توجه به شعاری که وی مطرح کرد، مبنی بر گفتگوی تمدن ها، او سعی کرد سطح تنش‌ها را کاهش دهد و به سوی یک فضای تعاملی پیش برود، اما به واقع اروپایی‌ها در آن سال‌ها وقت ایران را برای دیپلماسی کشتند و فرصت را از دست دادند، بعد از آن نیز دولتی در ایران بر سر کار آمد که بسیار رادیکال عمل کرد و ایران را به انزوا کشاند.

وی افزود: در آن دوران عملا فرصت گفتگویی به وجود نیامد، اروپایی با توجه به رفتاری که با ایران انجام دادند، عملا جایگاه خود را در منطقه خاورمیانه و غرب آسیا از دست داد، در گذشته آن‌ها منافع اقتصادی زیادی در این منطقه داشتند، اما با عملکردی که از خود برجای گذاشتند، در یک سراشیبی نزولی حرکت کردند در قبال منطقه خاورمیانه و به تبع این موضوع با دو بحران جدی و روبرو شدند، در این رابطه اولین بحران، برای اروپایی‌ها بحران پناهندگی بود که به دلیل اوضاع نا به‌سامان‌خاورمیانه به خصوص جنگ سوریه، پناهندگان زیادی را به سوی اروپا کشاند.

فلاحت‌پیشه اظهار داشت: اتحادیه اروپا برای جلوگیری از گسیل پناهدگان به این قاره به طور رسمی ۳ میلیارد یورو باج به ترکیه پرداخت کرد، اما در عمل نیز ترکیه این کار را انجام نداد و پناهندگان زیادی از منطقه خاورمیانه به کشور‌های اروپایی روانه شدند، این افراد برای اروپا یک تهدید امنیتی به وجود آوردند که اقدامات تروریستی که در فرانسه انجام شده از جمله آن‌ها بود، از سوی دیگر در چنین شرایطی که برجام یک معاهده منع اشاعه بود نیز اول از سوی ترامپ زیر پا گذاشته شد و در وهله بعدی نیز از سوی اروپایی‌ها اجرایی نشد.

رئیس اسبق کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس دهم اضافه کرد: اروپایی قول دادند که اینستکس را به عنوان یک کانال مالی ویژه راه خواهند انداخت که ایران بتواند نقل و انتقالات مالی ایران را انجام دهد، اما طی دو سال گذشته نیز آن‌ها تنها در حد حرف جلو آمده اند و اقدام عملی در این رابطه انجام نداده اند، اروپایی‌ها برای بار دوم نیز فرصت سوزی کردند، اما حال که بایدن به عنوان رئیس جمهور منتخب آمریکا روی کار آمده، به نظر می‌رسد که اروپایی بالاخره از گذشته درس گرفته اند و می‌خواهند برجامی که در سال ۲۰۱۵ متولد شدن را دوباره احیا کنند.

امیدواری به احیای برجام
وی با اشاره به اینکه اقدام اخیر اروپایی‌ها می‌تواند بازگشت آمریکا به برجام را تسهیل کند، ادامه داد: اروپایی‌ها قصد دارد یک روح مستقلی را به کالبد برجام بدمند، که این مسئله می‌تواند به احیای برجام منتج شود، در چنین صورتیکه دوباره دیپلماسی زنده خواهد شد و می‌توان بر اساس مفاهمه و گفتگو بسیاری از مشکلاتی که وجود دارد را از میان برداشت. این در حالیست که اگر برجام به عنوان یک توافق بین المللی احیا شود، می‌تواند به عنوان یک بنیاد در روابط ایران و آمریکا در نظر گرفنه شده و مناسبات دو کشور آغاز شود.

این کارشناس مسائل بین الملل با اشاره به اینکه همه طرف‌ها به برجام احتیاج دارند، اذعان داشت: زمانیکه ترامپ از برجام خارج شد، این تصور را اروپایی‌ها داشتند که این ایران است که به برجام احتیاج دارد و ایران ممکن است از مواضع خود کوتاه بیاید، بر این اساس ترامپ از هر حربه‌ای که داشت طی این چند سال استفاده کرد، اما به نتیجه نرسید، حال اروپایی‌ها این مسئله را به خوبی درک کرده اند که باید دوباره مسیر دیپلماسی از سر گرفته شود، اگر شرایط محیا شود، برجام می‌تواند به یک توافق برد- برد تبدیل شود و همه طرف‌ها از تبعات و نتایج آن بهره ببرند.

فلاحت‌پیشه با اشاره به اینکه بنده بار‌ها این مسئله را مطرح کرده ام که باید بین ایران و آمریکا یک میز تماس قرمز برقرار شود، تا از این طریق بتوانند سطح تنش بین خودشان را مدیریت کنند، گفت: در دوران جنگ سرد نیز خط تماس قرمز بین آمریکا و شوروی برقرار بود و به همین خاطر بود که جنگ سرد دو طرف به جنگ نرم تبدیل نشد، حال در این مورد رابطه ایران و آمریکا این مسئله بسیار نیاز است، چرا که عوامل آشوب سازی در منطقه وجود ندارند، که می‌خواهند از فضای تنش بین ایران و آمریکا استفاده کنند، تا بتوانند به اهداف خود برسند. اگر این خط تماس قرمز بین دو کشور ایجاد شود، سطح تنش قابل مدیریت است و در این بین نیز دیگر هیچ کسی نمی‌تواند، از این آب گل آلود ماهی بگیرد.