مرتضی سرمدی؛ دیپلمات در سایه

سرمدی همانگونه که سخنگوی وزارت خارجه گفته است دیپلماتی آرام بود. او هیچ حاشیه در این هشت سال ایجاد نکرد. تعداد خبر‌های که از او دیده شده است بسیار محدود بوده است. بسیاری حتی او را نمی‌شناسند و نمی‌دانند ظریف قائم مقام هم داشته است.

تاریخ انتشار: ۱۸:۰۷ - ۰۶ مرداد ۱۳۹۸

امروز در وزارتخارجه از خدمات سرمدی تقدیر شد

فرارو- صبح امروز (یکشنبه) طی مراسمی با حضور محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه، معاونین وزیر و مدیران و کارکنان وزارت امور خارجه از خدمات مرتضی سرمدی قائم مقام وزیر امور خارجه قدردانی به عمل آمد. سرمدی پس از سال‌ها خدمت در وزارت خارجه بازنشسته شد و از این وزارتخانه رفت.

به گزارش فرارو، مرتضی سرمدی یکی از باتجربه‌ترین دیپلمات‌های وزارت خارجه بود که از ابتدا دولت حسن روحانی و وزارت محمد جواد ظریف به عنوان قائم مقام وزیر فعالیت می‌کرد.

امروز سید عباس موسوی سخنگوی وزارت خارجه درباره سرمدی در توئیتی نوشت: "امروز از سال‌ها زحمات و خدمات آقای مرتضی سرمدی قائم مقام وزیر و اولین سخنگوی وزارت امور خارجه پس از انقلاب اسلامی، قدردانی شد. دیپلماتی فکور، آرام، منظم و مجرّب که منشاء خدمات فراوانی در سالیان خدمتش در دستگاه دیپلماسی بود."

سرمدی متولد سال ۱۳۳۳ در تهران است. فعالیت در وزارت امور خارجه را از سال ۱۳۵۹ آغاز کرد، از ۱۳۶۷ تا ۱۳۷۶ معاون ارتباطات وزیر امور خارجه بود و از ۱۳۷۶ تا ۱۳۷۹ معاونت اروپا، آمریکا و کشور‌های مشترک المنافع وزارت امور خارجه را برعهده داشت.

او در فاصله سال‌های ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۳ سفیر ایران در بریتانیا بود و از ۱۳۸۳ تا ۱۳۸۴ نیز معاونت اروپا و آمریکای وزارت امور خارجه را برعهده داشت. سرمدی از سال ۱۳۶۱ تا ۱۳۷۰ برای نزدیک به یک دهه، سخنگوی وزارت امور خارجه بود.

سرمدی و همسرش در بریتانیا

این دیپلمات با سابقه با روی کارآمدن دولت محمود احمدی نژاد در وزارت خارجه منزوی شد و به نوعی کنار گذاشته شد.

پس از پیروزی حسن روحانی به عنوان رییس جمهور در انتخابات سال ۹۲ و انتخاب محمد جواد ظریف به عنوان وزیر خارجه، سرمدی دوباره به وزارت خارجه بازگشت و به عنوان قائم مقام وزیر منصوب شد.

پستی که از همان ابتدا اهمیت بسیار مهمی داشت چراکه پرونده حساس هسته‌ای ایران پس از پیروزی روحانی از شورای عالی امنیت ملی به وزارت خارجه منتقل شد و ظریف به عنوان وزیر خارجه، مذاکره کننده ارشد ایران در مذاکرات هسته‌ای شد.

این تغییر به این مفهوم بود که تمرکز وزیر بیشتر بر مذاکرات و پرونده هسته‌ای است، از همان ابتدا روشن بود که مذاکرات هسته‌ای طولانی خواهد بود. به همین دلیل حضور یک دیپلمات برجسته به عنوان قائم مقام برای پیگیری امور وزارتخانه ضروری به نظر می‌رسد. پس ظریف، سرمدی را که خودش نیز می‌توانست وزیر خارجه باشد به عنوان جانشین منصوب کرد تا در غیابش تصمیمات لازم را اتخاذ کند.

در طول مذاکرات حساس، فشرده و دشوار هسته‌ای یکی از سوال‌های مهم این بود که در غیاب ظریف چه کسی وزارت خارجه را اداره می‌کند؟ آن شخص مرتضی سرمدی بود.

به نظر می‌رسد او در ماموریت شش ساله خود موفق بود و توانست در روز‌های دشوار در اداره وزارت خارجه به ظریف کمک کند. عده‌ای معتقدند که محمد جواد ظریف در اداره یک کادر و یک سازمان توانایی بالایی ندارد و توانایی او بیشتر در ماموریت‌های دیپلماتیک است و اگر سرمدی نبود احتمالا ظریف با مشکلات داخلی زیادی روبه رو می‌شد.

سرمدی در ایجاد تغییرات ساختاری در وزارت خارجه، عزل و نصب‌ها و مدیریت سفارتخانه‌ها و اداره‌های زیر مجموعه وزارتخانه نقش مهمی داشت.

او گاهی نیز ماموریت‌های دیپلماتیک را در غیاب ظریف و معاونانش پیگیری می‌کرد. برای نمونه در خرداد ماه سال ۹۳ ایران اعلام کرد که در سطح قائم مقام وزارت امور خارجه در اجلاس مشورتی وزرای خارجه سازمان همکاری اسلامی در جده عربستان شرکت می‌کند. به این ترتیب سرمدی به جای ظریف به آن نشست مهم رفت. سرمدی در مواردی نیز به عنوان فرستاده ویژه ایران به کشور‌های منطقه سفر کرده است.

یا در مواقعی ظریف در ایران حضور نداشت این سرمدی بود که به جای او با دیپلمات‌های خارجی دیدار و گفت و گو می‌کرد.

دیدار سرمدی با یک مقام فنلاندی

سرمدی در این سال‌ها همیشه از ظریف دفاع کرده است، چندی پیش پس از جنجالی که بر سر سخنان ظریف درباره پولشویی در کشور به وجود آمد، سرمدی به دفاع از وزیر پرداخت.

محمدجواد ظریف، آبان ماه سال گذشته در مصاحبه‌ای دلیل «فضاسازی‌ها» علیه لوایح مرتبط با پول‌شویی را منافع اقتصادی ده‌ها هزار میلیارد تومانی برخی افراد دانست و گفت که هزینه یک مورد از این فضاسازی‌ها برابر با بودجه وزارت خارجه است.

برخی از نمایندگان مجلس در واکنش به این سخنان از استیضاح وزیر خارجه سخن گفتند و آیت الله صادق لاریجانی، رئیس وقت قوه قضائیه، نیز این سخنان را به «خنجری در قلب نظام» تشبیه کرد.

اما مرتضی سرمدی قائم مقام ظریف از سخنان او دفاع کرد. او ضمن تاکید بر اینکه ظریف منتقدان اجرای مقررات گروه ویژه اقدام مالی را به پول‌شویی متهم نکرده، افزود: "طبق آمار، در ایران سالانه دستکم حدود ۱۰ تا ۱۵ میلیارد دلار پول‌شویی می‌شود." سرمدی گفت: «قسمت عمده این مبلغ با پول‌شویی وارد سیستم مالی می‌شود.»

او همچنین این پرسش را مطرح کرد که چگونه از سخنان درباره کشف «شبکه‌های بزرگ فساد مالی درکشور» به عنوان "تضعیف نظام یاد نمی‌شود، اما برخی از بیان یک موضوع بدیهی توسط آقای ظریف آشفته می‌شوند."

سرمدی همچنین همیشه از حامیان برجام بوده و از این توافق دفاع کرده است.