قدرت "علی لاریجانی"

 

فرارو-  علی لاریجانی، رئیس مجلس به باور بسیاری از کارشناسان و تحلیل گران از زمانی که با اصولگرایان تندرو تقابل پیدا کرد توانست از خود چهره‌ای میانه‌رو در نزد افکار عمومی ترسیم کند. بعضی موضع گیری های او باعث شد نه اصولگرایان در تصمیم گیری های انتخاباتی لاریجانی را وارد میدان کنند و نه لاریجانی مایل باشد با برند آنها به مجلس برود. او در طی چهار سال گذشته از حامیان حسن روحانی بود و این روزها در تحلیل‌ها گفته می شود حالا این روحانی است که می خواهد از لاریجانی حمایت کند. درباره اصلاح‌طلبانی مثل حزب کارگزاران سازندگی هم اینگونه به نظر می رسد که آنها هم دل در گرو لاریجانی دارند. اما چه دورنمایی می شود برای علی لاریجانی متصور بود؟ در این رابطه فرارو با جهانبخش خانجانی، از اعضای حزب کارگزاران سازندگی به گفت و گو نشسته است.  

 

 

من این صحبت آقای باهنر را اهانت به نمایندگان مجلس می‌دانم. ایشان به نوعی از آقای لاریجانی دفاع می‌کنند. اینکه قدرت مدیریتی، همدلی و همگرایی آقای لاریجانی مناسب است نکته دیگری است. آقای لاریجانی به راحتی می‌توانند مجلس را مدیریت کنند و طبیعتا نمایندگان با اعتمادی که به ایشان دارند سعی می‌کنند در همان مسیر برخورد کنند. اما از طرفی این گونه سخن گفتن اهانت به نمایندگان مجلس است. این جمله یعنی نمایندگان مجلس از خودشان اراده‌ای ندارند و با یک اشاره از نظر خودشان برمی‌گردند. حضرت امام مجلس را در راس امور می‌دانند اما نمی‌گویند که رئیس مجلس در راس امور است. با این جمله می‌شود گفت که ما خیلی نیازی به نماینده فرهیخته نداریم و تعدادی نماینده برای اینکه امر آقای لاریجانی را اطاعت کنند کافی است.  

 

 

آقای لاریجانی به شخصه انسان فرهیخته‌ای است. او با عملکردی که داشته نشان داده که می‌تواند در جایگاه مناسبی قرار بگیرد. اما او باید خیلی تلاش کند تا بتواند بدنه اجتماعی کشور را با خود همراه کند. بدنه اجتماعی کشور هم عمدتا جریانات اصلاح‌طلب و اصولگرایان معقول هستند. من معتقدم اگر اصلاح طلبان در قم از آقای لاریجانی حمایت نمی‌کردند جریان تندروی جبهه پایداری اجازه نمی‌داد ایشان نماینده مجلس شود.  

 

ریاست مجلس که آقای لاریجانی به آن رسیده است یک انتخاب دو مرحله‌ای است به این ترتیب که ابتدا توسط مردم و سپس توسط نمایندگان مجلس انتخاب شدند. اما او باید توجه داشته باشد که انتخاب‌های دیگر با رای مستقیم مردم صورت می‌گیرد.  بنابراین آقای لاریجانی اگر می‌خواهد در دل مردم جایگاهی به دست بیاورد، باید عملکردی از خود نشان دهد که نقاط منفی پیرامون خود را بزداید و از طرفی هم اقبال مردم را به طرف خود جلب کند. در این صورت است که می‌شود گفت که آقای لاریجانی می‌تواند جایگاهی برای اقتدار یا خدمت بیشتر پیدا کند.  

 

یکی از مشکلاتی که در کشور ما وجود دارد این است که ما احزاب قدرتمند و قوی نداریم. نبود این احزاب باعث می‌شود جریانات سیاسی، گروه‌ها و ‌ائتلاف‌ها حرف اساسی را بزنند. با همه این قضایا طبیعی است که اگر آقای لاریجانی خودش را همسو با دیدگاه اکثریت مردم قرار دهد می‌تواند جایگاهی را داشته باشد. چهره‌هایی بوده‌اند که می‌توانستند خودشان را با مردم همسو کنند و محبوبیت کسب کنند. اما می‌بینیم که نه تنها محبوب نیستند بلکه منفورند. اما آقای علی لاریجانی توانسته در جایگاه خودش دیدگاه مردم را نسبت به خود تغییر دهد و توانسته در دیدگاه مردم خود را یک چهره میانه رو و معقول جلوه دهد. طبیعی است که اگر بخواهد آرای مردم را در عرصه‌های دیگر به دست آورد باید با بدنه اجتماعی و سرمایه‌های اجتماعی و نخبگان ارتباط بیشتری داشته باشد. اگرچه مردم ما با تجربه شده‌اند و دیده‌اند که بعضی افراد حرف‌های خوبی مطرح می‌کنند و امید ایجاد می‌کنند اما در عمل به گونه دیگری مطرح می‌کنند. به خاطر همین باید مواظب باشیم و فکر نکنیم که مردم را می‌شود با ادبیات و گفتمان ظاهری فریب داد. بلکه باید  به صورت عملی در این مسیر قرار بگیریم. ضمن اینکه شرایط کشور به گونه‌ای است که نمی‌شود از الان برای انتخابات‌های بعدی مسیری را ترسیم کرد. چه بسا افرادی بوده‌اند که از امکانات دولتی و بیت المال استفاده کرده‌اند تا خود را رئیس جمهور کشور قلمداد کنند. اما دیدیم که حتی به مرحله انتخاب هم نرسیدند. این افراد از ماه‌ها و سال‌ها پیش خود را آماده کرده و از امکانات فراوانی هم استفاده کرده بودند.

 

 

ما الان از کسی حمایت نمی‌کنیم. هرچند که مواضع حزب را سخنگو و دبیر کل حزب مطرح می‌کند واين جمع بندي نظرات خودم هست. اما باید بگویم برآیند تفکرات ما این است که ما در جریان اصلاح طلبی تعریف می‌شویم و در این جریان مواضع خودمان را اعلام می‌کنیم. اما درباره اینکه آیا امکان ائتلاف بین آقای لاریجانی یا هر فرد معقول دیگری وجود دارد؟ می‌توانم بگویم بله. ما در دنیای احتمالات به سر می‌بریم. مبنای نگرش ما توسعه گرا بودن و حافظ منافع ملی بودن است. اگر آقای لاریجانی، جهانگیری یا هر فرد دیگری توسعه‌گرا باشند، حافظ منافع کشور باشند و اقبال عمومی داشته باشند آن موقع ما می‌توانیم از آنها حمایت کنیم.  

کارگزاران دیدگاه‌های خودش را مطرح می‌کند. در انتخابات سال 92 آقای دکتر عارف کاندیدای اصلاح طلبان بودند. از طرفی هم آیت الله هاشمی کاندیدا شدند. طبیعتا کاندیدای ما آیت الله هاشمی بودند. اما وقتی آیت الله هاشمی رد صلاحیت شدند و با ایشان آنگونه برخورد شد طبیعی بود که ما بین آقای عارف و آقای روحانی یک نفر را انتخاب کنیم. منطق حکم می‌کرد که این دو نفر را به سوی همدلی و ائتلاف پیش ببریم. کارگزاران آن موقع معتقد بود که اصلاح طلبان باید ائتلاف کنند. اگر آرای آقای روحانی طبق نظرسنجی‌ها کمتر از آقای عارف بود و یا زمینه جذب اصولگرایان معقول توسط آقای عارف بیشتر بود ما از آقای روحانی می‌خواستیم که از انتخابات کناره گیری کنند. ما بر اساس یک منطق علمی و دیدگاه‌های جامعه شناسانه به این جمع بندی رسیدیم که آقای روحانی هرچند با درصد کمی از آقای عارف پیش گرفته است. بر این اساس منطق انتخاباتی به ما حکم می‌کرد که عرصه را به رقیب واگذار نکنیم. بنابراین با آقای روحانی موتلف شدیم هرچند که بسیاری از مواضع ما با مواضع فکری و اعتقادی آقای روحانی منطبق نبود و آقای روحانی هم در مقابل نتوانستند با بسیاری از دیدگاه‌های ما همپوشانی داشته باشند. ما یک نگاه توسعه‌گرایانه و مدرن نسبت به جامعه و مسائل کشور داریم که به نظر من آقای روحانی این نگاه توسعه‌گرایانه را ندارد و هنوز او را در جایگاه جریان اصولگرا می‌دانم. برای همین ما معتقدیم هر فرد توسعه‌گرایی که در این مسیر قرار بگیرد ما از او حمایت می‌کنیم. به این ترتیب نمی‌شود گفت که از الان از آقای عارف، جهانگیری یا لاریجانی حمایت می‌کنیم. قطعا اگر در 1400 آقای جهانگیری کاندیدا باشند به لحاظ سیاسی و منطق انتخاباتی باید از آقای جهانگیری حمایت کنیم. اما اگر منطق انتخاباتی به ما حکم کند که فردی که می‌تواند پیروز انتخابات شود و بیشترین همگرایی و همپوشانی را با نسبت به دیدگاه ما داشته باشد، آن موقع می‌نشینیم و درباره او تصمیم می‌گیریم. بنابراین این صحبت‌ها که کارگزاران به سمت لاریجانی پیچیده است غلط است. ضمن اینکه نه آقای لاریجانی، نه آقای عارف و نه آقای جهانگیری هیچ کدام اعلام کاندیداتوری نکرده‌اند. پس این گمانه‌زنی‌ها بیشتر یک افتراق سیاسی برای به دست آوردن منافع سیاسی یک جریان است.  

 

 

به هرحال ایشان در مسیر توسعه گرایی قدم برداشته است. اگرچه اصولگرایان از توسعه گرایی درک مناسبی ندارند اما آقای لاریجانی در این مسیر حرکت می‌کند.  

 

 

شان آقای روحانی بیشتر از این حرف‌هاست که به سمت افراد گرایش پیدا کنند. ولی شاید آقای روحانی به این فکر می‌کنند که انتخابات تمام شده و حالا کمتر به بدنه اجتماعی احتیاج دارند بنابراین  به سمت منابع قدرت و اقتدار گرایش پیدا کرده‌اند. ضمن اینکه اگر این گرایش برای رفع مضایق مردم باشد ما از آقای روحانی تشکر می‌کنیم. اما اگر این گرایش برای بقای قدرت خودشان باشد  نام ماندگاری از ایشان در تاریخ نمی‌ماند. به هرحال ایشان با وعده‌ای وارد عرصه سیاست و انتخابات شده‌اند. اگر مردم احساس کنند آقای روحانی برای ماندن به هر قیمتی به مسیرهایی کشیده می‌شوند که مطلوب مردم نیست تاریخ از ایشان به خوشنامی ياد نخواهد کرد.  

 

 

آقای دکتر لاریجانی شخصیت محترمی هستند. تا کنون هم بر اساس سوابقی که ما می‌بینیم معقول و منطقی برخورد کرده اند. بستگی دارد ایشان در فرآیند آینده چه رویکردی را اتخاذ می‌کنند. در این صورت می‌شود از ایشان و دیدگاه شان ارزیابی دقیق‌تری داشت.