آچمز مخالفان برجام

افزایش تعداد آرای موافقان توافق هسته یی در کنگره آمریکا و گذر آن از حد نصاب لازم برای تضمین وتوی رییس جمهوری نشان داد که رویکردهای تند و جنگ طلبانه حتی در ایالات متحده از پشتیبانی لازم برخوردار نیست.

سه سناتور دیگر آمریکایی روز پنج شنبه سوم سپتامبر (دوازدهم شهریور) از توافق هسته یی با ایران اعلام حمایت کردند و به این ترتیب شمار سناتورهای حامی این توافق به ۳۷ نفر رسید. سناتور «هایدی هایتکمپ»، سناتور «کوری بوکر» و سناتور «مارک وارنر»، هر سه عضو حزب دموکرات، اعلام کردند که از توافق هسته یی با ایران حمایت می کنند.

پس از اینکه «باربارا میکولسکی» سناتور دموکرات کنگره ی آمریکا روز چهارشنبه اعلام کرد با توافق هسته یی با ایران موافق است، حد نصاب برای تضمین وتوی رییس جمهوری آمریکا-34 رای- فراهم شد.

«باراک اوباما» رییس جمهوری آمریکا، برای وتو کردن رای منفیِ احتمالیِ کنگره، به حمایت یک سوم سناتورها یعنی ۳۴ سناتور نیاز داشت اما اکنون این تعداد به ۳۷ تن رسیده است. اگر تعداد سناتورهای حامی توافق به ۴۱ سناتور برسد، طبق مقررات داخلی سنا، جلسه اصطلاحا «فیلی باستر» می شود و رای گیری می تواند لغو شود.

کاخ سفید آمریکا در این کارزار سیاسی سخت که به ماراتنی از چانه زنی شبیه شده است توانست حرف خود را به کرسی بنشاند؛ پشتیبانی های لازم را برای توافق هسته یی با ایران جلب کند و خود را از مخمصه یی داخلی و بین المللی آزاد سازد. البته باید تاکید کرد که کنگره ی آمریکا تاحدودی خود را با افکارعمومی جهان همسو ساخت زیرا پیش از این جز اندک کشورهایی در منطقه، جامعه ی جهانی از برجام استقبال کرده بود.

موضوع از این جهت در حوزه ی داخلی برای آمریکا اهمیت دارد که نظرسنجی ها نشان می دهند نزدیک به 60 درصد مردم در داخل ایالات متحده از توافق هسته یی با ایران پشتیبانی می کنند؛ حتی برخی رسانه ها از نبود انسجام و وجود شکاف در آمریکا بر سر توافق هسته یی سخن گفته اند. به همین دلیل برای دموکرات ها بسیار با اهمیت خواهد بود که یک سال پیش از انتخابات ریاست جمهوری بتوانند افکار عمومی مردم آمریکا را با خود همراه سازند. مهمترین ویژگی این تصمیم منطقی آمریکا در این است که دیگر سایه ی شوم جنگ وجود نخواهد داشت و به احتمال زیاد آرامش بر سیاست و اقتصاد این کشور حکمفرما می شود و این به نفع شهروندانش خواهد بود.

نکته ی مهمتر این تصمیم گیری در ابعاد بین المللی آن نهفته است؛ جایی که ایالات متحده از انزوای بین المللی رهایی پیدا می کند. آمریکا که تا چند سال قبل تلاش می کرد ایران را به انزوا بکشاند، حال تلاش می کند تا خود در افکارعمومی جهان منزوی نشود. اکنون آشکارا بسیاری از کشورها و شرکای نزدیک آمریکا به سوی ایران شتافته اند و به آینده امیدهای بسیاری بسته اند. آمریکا نیز می خواهد نشان دهد که ضمن همراهی با متحدانش به ویژه در اروپا، به ادامه تنش و جنگ در جهان تمایلی ندارد.

دلیل تصمیم گیری اجباری مقام های آمریکایی این است که به اعتراف آن ها، در صورت رد برجام از سوی کنگره، این کشور نمی تواند همچون گذشته همکاری کشورهای دیگر را با خود داشته باشد و به طور قطع منزوی خواهد شد. «جان کری» وزیر امور خارجه ی آمریکا در یکی از آخرین سخنرانی های خود در «مرکز ملی قانون اساسی» ایالات متحده با بیان اینکه اگر توافق رد شود، ساختار تحریم ها شروع به فروپاشی می کند، گفت در صورت رد توافق، کشورها دیگر آمریکا را در اجرای تحریم ها همراهی نمی کنند. وی به صورت تلویحی از نارضایتی کشورها از ادامه تحریم ها سخن گفت و اذعان کرد که تحریم ها تنها یک طرف را آزار نمی دهد، بلکه برای طرف دیگر نیز دارای هزینه است.

تندروهای کنگره ی آمریکا با همه ی هزینه های مادی و معنوی که صرف کرده اند نتوانسته اند به محتوای برجام خللی وارد کنند یا به افکارعمومی آمریکا و جهان بقبولانند که با برجام مخالفت کنند. مهم اینکه مقام های آمریکایی نیز آشکار و پنهان بر خالی بودن دستشان در صورت مخالفت با برجام تاکید داشته اند و برجام را بهترین گزینه می دانند زیرا مخالفان در آمریکا و به ویژه رژیم صهیونیستی هیچ گزینه ی جاگزینی را برای گفت وگو ارایه نداده اند.

از سوی دیگر جز عده یی از محافظه کاران و حامیان تندروی رژیم صهیونیستی دیگران برجام را بهترین راه حل بین المللی می دانند که با همکاری مشترک کشورها در حل مسالمت آمیز یک منازعه دست آمده است. این دستاورد برای جهان درخور توجه به شمار می آید زیرا به طور قطع عرصه را برای ادامه ی تندروی ها محدود می کند.

سال ها بود که تندروها تنها راه حل موضوع های بین المللی را حمله، لشکرکشی و اشغال می دانستند. برجام نشان داد که با دوری از تندروی و در پیش گرفتن راه اعتدال و منطق می توان به نتیجه رسید و اگر اراده یی وجود داشته باشد چالش های سخت، مزمن و حساس را نیز می توان با گفت وگو به سرانجام رساند. این پیام می تواند حتی در برخورد با چالش های نوین جهان از جمله تروریسم و افراطی گری به کار بسته شود.

باراک اوباما با برجام، نه تنها قدم بسیار بزرگی در راستای سیاست داخلی و خارجی ایالات متحده برداشته است بلکه موافقان خشونت و جنگ طلبی را در سراسر جهان به حاشیه می راند. تصویب این توافق نه تنها برای ایالات متحده در زمینه ی سیاسی می تواند سودمند باشد بلکه برای دیگر کشورها و از جمله اروپا و جهان هم پیام مثبت به همراه دارد. برجام از جنبه های اقتصادی نیز موجب افزایش تعاملات اقتصادی بین المللی و حتی نزدیکی کشورها و در هم تنیده شدن اقتصادها می شود. این امر برای جمهوری اسلامی و کشورهای تعامل کننده با ایران نیز سودهای بسیاری به همراه خواهد داشت.