فرارو- یک استاد دانشگاه گفت: «اگر ما معتقدیم تحریم ها در حال کاهش است باید انتظار داشته باشیم رکود خود به خود کاهش یابد و مشکل کمبود صنایع بدون دخالت دولت برطرف شود و اقدامی که دولت در این میان می تواند انجام دهد این است که با نظارت بر برخی صنایع از هم مصرف کننده و هم تولید کننده حمایت کند.»
دکتر مسعود نیلی مشاور اقتصادی رئیس جمهور با تاکید بر اینکه نسخه تورم مشخص است اما اجرای آن سخت است، خاطرنشان کرد: در مورد رکود نسخه دادن بسیار سخت‌تر است چون رکود موجود در کشور از نوع غیر متعارف است.
وی ادامه داد: تورم موجود در ایران از نوع متعارف با علل مشخص است؛ اما رکود از جنس رکودی نیست که اقتصاد آمریکا و اروپا در سال‌های 2008 تا 2009 با آن مواجه بودند. رکود ما علل متفاوتی دارد بنابراین مساله ما این است که چگونه از رکود خارج شویم.
دکتر آلبرت بغزیان استاد اقتصاد دانشگاه تهران
در گفتگو با فرارو گفت: «اگر تمام کتاب های اقتصاد را زیر و روکنیم باز هم می بینیم رکود بر دو نوع است که یکی رکود ناشی از تقاضا و دیگری رکود ناشی از عرضه است.»
وی ادامه داد: «رکود ناشی از تقاضا بدین شکل است که با کاهش تقاضا قیمت ها پایین می آید و چون فروش صورت نمی گیرد تولید کاهش پیدا می کند. در نتیجه ارزانی کالاها توام با بیکاری شکل می گیرد که این همان رکود تجربه شده در آمریکا است؛ یعنی قیمت ها سقوط می کند اما خرید انجام نمی شود.»
وی افزود: «لذا در این شرایط برای کاهش رکود کافی است با در پیش گرفتن سیاست های انبساطی مالی و پولی، اعتبارات را زیاد کرده، نرخ بهره را کم کرد و تعرفه ها را کاهش داد تا تقاضا برای خرید افزایش یابد.»
این استاد دانشگاه اظهار کرد: «اما رکود ناشی از عرضه یا افزایش هزینه بدین معناست که با افزایش هزینه تولید، عرضه کاهش پیدا می کند. در ایران افزایش هزینه به دلیل تحریم ها، بالا رفتن نرخ ارز و وجود یکسری احتکارات و بازارسازی ها صورت گرفته و لذا قیمت تمام شده بالا می رود و مردم کمتر خرید می کنند.»
وی ادامه داد: «بنابراین در این شرایط رکود همراه با تورم شکل می گیرد که در حال حاضر در ایران شاهد آن هستیم. بنابراین رکود موجود در ایران از نوع رکود ناشی از عرضه است و بیان رکود غیرمتعارف معنا ندارد چرا که رکودی غیر از این دو مورد نداریم.»
بغزیان درباره راه حل کاهش رکود موجود در کشور گفت: «اتفاقا کاهش رکود موجود در ایران سخت نیست. اما در ابتدا باید عواملی که موجب بروز این رکود شده را شناخت.»
وی ادامه داد: «عامل اول تحریم هاست که باعث شد کشور نتواند ارزهای خود را وارد کشور کند و بدین ترتیب ارز گران شد. اما اکنون تحریم ها در حال کاهش است و یا حداقل دیگر افزایش پیدا نمی کند.»
وی افزود: «لذا اگر تحریم یکی از علل بروز رکود در اقتصاد بوده اکنون تحریم در حال کاهش است و رکود باید کاهش پیدا کند و تولید برای تولیدکننده صرف داشته باشد.»
این کارشناس مسائل اقتصادی اظهار کرد: «از سوی دیگر در بحث انتقال ارز نیز با رفع تحریم ها انتقال ارز صورت می گیرد و دیگر بهانه ای برای بالا بودن ارز وجود نخواهد داشت.»
وی ادامه داد: «نرخ ارز نیز که گفته می شد به دلیل برخی مسائل و افراد از جمله جمشید بسم الله افزایش یافت، اکنون دیگر جمشیدی در کار نیست و اتفاقا معلوم شد دولت نیز خود تمایل دارد ارز گران شود تا بتواند کسری بودجه خود را برطرف کند.»
وی افزود: «لذا اگر ما معتقدیم تحریم ها در حال کاهش است باید انتظار داشته باشیم رکود خود به خود کاهش یابد و مشکل کمبود صنایع بدون دخالت دولت برطرف شود و اقدامی که دولت در این میان می تواند انجام دهد این است که با نظارت بر برخی صنایع از هم مصرف کننده و هم تولید کننده حمایت کند.»
بغزیان گفت: «در سیاست مربوط به طرف تقاضا اگر ما تقاضا را از طریق اقداماتی همچون افزایش وام مسکن، دادن اعتبارات و یا آزاد کردن خرید و فروش مسکن مهر زیاد کنیم هم قیمت و هم رکود افزایش پیدا می کند. لذا قیمت را نمی توان حفظ کرد.»
وی ادامه داد: «از سوی دیگر اگر بخواهیم تقاضا را کاهش دهیم یعنی قیمت ها را پایین بیاوریم رکود افزایش می یابد. لذا باید یکی از دو اقدام فوق را پذیرفت.»
وی افزود: «اما سیاست طرف عرضه بدین شکل نیست. یعنی اگر قیمت تمام شده محصول (عرضه) را از طریق اقداماتی همچون تامین ارز مورد نیاز، دادن اعتبارات به بخش تولید و کاهش قیمت ارز و همچنین در پیش گرفتن سیاست بهره وری کاهش دهیم، عرضه به سمت راست حرکت کرده و قیمت ها کاهش و تولید افزایش پیدا می کند.»
بغزیان تصریح کرد: «بنابراین بدین شکل رکود با کاهش قیمت کاهش پیدا می کند.»
وی خاطرنشان کرد: «این هنر نیست که بخواهیم رکود را کاهش دهیم اما افزایش تورم را بپذیریم. ظاهرا آقای نیلی می داند علت تورم و رکود چیست اما نمی خواهد ضد آن علت عمل کند؛ بلکه می خواهد چیزی را اجرا کند که عامل تورم نبوده است.»
