پس از یک روز کاری طاقت‌فرسا و پر از استرس، یا زمانی که وقت کافی ندارید، وسوسه خوردن یک میان‌وعده سریع و لذت‌بخش مانند چیپس یا شکلات، می‌تواند بسیار شدید باشد.
به گزارش خبر آنلاین؛ تحقیقات حوزه پزشکی و سلامت نشان داده‌اند که این غذاهای به شدت فرآوری شده و پرکالری، نقش مهمی در ایجاد چاقی دارند، اما اثرات بلندمدت این غذاها بر مغز تا کنون مشخص نشده بود. شگفت‌آور است که حتی مصرف کوتاه مدت غذاهای ناسالم و به شدت فرآوری شده می‌تواند حساسیت به انسولین را در مغز افراد سالم به طور قابل توجهی کاهش دهد.
این اثر حتی پس از بازگشت افراد به رژیم غذایی معمول نیز ثابت باقی می‌ماند. این یافته، که در یک مطالعه اخیر توسط من و همکارانم به دست آمد، بر نقش اساسی مغز در شکل‌گیری و تداوم چاقی تأکید می‌کند.
توزیع نامناسب چربی در بدن و افزایش مداوم وزن، با واکنش مغز به هورمون انسولین مرتبط است. در افراد سالم، انسولین به تنظیم اشتها در مغز کمک می‌کند. اما در افراد چاق، این هورمون توانایی خود را در کنترل عادات غذایی از دست می‌دهد و در نتیجه، پدیده‌ای به نام مقاومت به انسولین رخ می‌دهد.
انسولین در بدن عملکردهای گوناگونی دارد، از جمله کمک به انتقال قند، یا گلوکز، به سلول‌های عضلانی برای تأمین انرژی پس از صرف غذا. در مغز نیز، انسولین با کاهش میل به غذا، به بدن پیام می‌دهد که مصرف غذا را محدود کند.
واکنش مغز افراد مختلف به انسولین یکسان نیست. در برخی از افراد، پاسخ مغز به انسولین ضعیف یا حتی وجود ندارد که به آن مقاومت به انسولین مغزی گفته می‌شود. افرادی که دچار مقاومت به انسولین مغزی هستند، بیشتر تمایل به خوردن غذاهای ناسالم و تجمع چربی در ناحیه شکم دارند.
چربی می‌تواند باعث افزایش چاقی شود و در نتیجه، نقش مهمی در ایجاد مقاومت به انسولین ایفا کند. هرچه تعداد سلول‌های چربی، به ویژه در ناحیه شکم، بیشتر باشد، انسولین کارایی کمتری خواهد داشت. چربی موادی را ترشح می‌کند که باعث افزایش مقاومت به انسولین می‌شوند.
با این حال، نشانه‌های کاهش حساسیت مغز به انسولین می‌تواند مدت‌ها قبل از بروز چاقی، که با شاخص توده بدنی (BMI) بالای 30 تعریف می‌شود، مشاهده شود.
شاخص BMI از تقسیم وزن (بر حسب کیلوگرم) بر مجذور قد (بر حسب متر) به دست می‌آید. با این حال، این شاخص دارای محدودیت‌هایی است و همیشه تصویر دقیقی از چربی بدن ارائه نمی‌دهد. به همین دلیل، برای تشخیص دقیق چاقی، اندازه‌گیری مستقیم چربی بدن توصیه می‌شود.
در مطالعه اخیر، شرکت‌کنندگانی که به مدت تنها پنج روز، روزانه ۱۵۰۰ کالری اضافی از طریق مصرف شکلات و چیپس دریافت کردند، کاهش قابل توجهی در حساسیت به انسولین در مغز خود تجربه کردند. این تغییرات معمولاً در افراد مبتلا به چاقی مشاهده می‌شود.
حتی پس از بازگشت شرکت‌کنندگان به رژیم غذایی عادی خود، اسکن‌های MRI نشان داد که کاهش حساسیت به انسولین در مغز همچنان ادامه دارد. اگرچه تغییر قابل توجهی در وزن شرکت‌کنندگان مشاهده نشد، اما میزان چربی کبد در این دوره کوتاه به طور قابل توجهی افزایش یافت.
با این حال، لازم است نقش مغز را نیز در نظر بگیریم، چرا که مکانیسم‌های دخیل در چاقی بسیار پیچیده‌تر از صرفاً رژیم غذایی نامناسب و عدم فعالیت بدنی هستند.