میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین، در گفت‌وگویی با هشدار درباره وضعیت نامعلوم توافق هسته‌ای ایران، گفت که از نظر مسکو، مسیر مطلوب برای پیش رفتن در این زمینه، بازگشت به میز مذاکره است.
به گزارش ایسنا به نقل از ایزوستیا، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین گفت که وضعیت نامشخص توافق هسته‌ای (برجام) ممکن است به گسترش غیرقابل کنترل تنش‌ها منجر شود.
ایران به‌رغم خروج یک‌جانبه دولت آمریکا از توافق هسته‌ای در سال ۲۰۱۸ در دور اول ریاست‌جمهوری «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا، به تعهدات خود در متن توافق متعهد بوده و تنها پس از یک سال و نیم تحمل تحریم‌ها و بدعهدی شرکای اروپایی توافق در عمل به تعهداتشان مبنی بر ایجاد سازوکاری برای کاهش تاثیر تحریم‌ها و عادی‌سازی روابط تجاری با ایران، اعلام کرد در چند گام تعیین‌شده از تعهدات داوطلبانه خود در توافق هسته‌ای فاصله می‌گیرد.
این اقدام ایران، واکنشی مشروع به بدعهدی طرفین توافق، ذیل بند ۳۶ برجام و با اطلاع آژانس بوده است. با این حال، مقامات ایران اعلام کردند به‌رغم بازگشت تمامی طرفین به اجرای تعهداتشان، این اقدامات بازگشت‌پذیر به حالت اولیه بازگردانده خواهند شد.
مذاکرات وین در دولت «جو بایدن» برای احیای این توافق بی‌نتیجه ماند، اما ایران تاکید کرده است در صورتی که طرفین اراده سیاسی نشان دهند، آماده نهایی کردن توافقی برای لغو تحریم‌ها خواهد بود.
از آن زمان، مذاکرات در این زمینه چندین بار از سر گرفته شده، اما در نهایت، نتیجه ملموسی به همراه نداشته است.
در مدت اخیر، رئیس‌جمهور آمریکا در اظهاراتی متناقض گفته است ترجیح می‌دهد از طریق مذاکره، به یک توافق هسته‌ای صلح‌آمیز با ایران دست پیدا کند که منجر به شکوفایی ایران شود.
این در حالی است که دولت دوم او نیز باز هم با در پیش گرفتن سیاست «فشار حداکثری» علیه ایران، تحریم‌های متعددی را علیه ایران و شرکت‌های خارجی به بهانه همکاری تجاری و اقتصادی با ایران اعمال کرده است.
رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران نسبت به اقدامات گذشته واشنگتن هشدار داده و آن را فریبکارانه ارزیابی کرده است.
با توجه به این، اولیانوف در پاسخ به این سوال که ارزیابی روسیه از همکاری ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و نظر «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی چیست که گفته بود برجام دیگر چارچوب کارآمدی برای پرداختن به موضوع برنامه هسته‌ای ایران نیست، بیان کرد: از ارائه قضاوت‌های قطعی درباره این که برجام در حال حاضر، موثر است یا نه، خودداری می‌کنم؛ این موضوع بسیار حساسی است. اجازه بدهید یادآوری کنم که در سال‌های ۲۰۲۲-۲۰۲۱، در وین، مذاکرات فشرده‌ای درباره احیای توافق هسته‌ای انجام شد. دقیقا سه سال پیش، مذاکرات به طور موفقیت‌آمیزی، وارد مرحله نهایی شد.
اولیانوف در ادامه بیان کرد: امکان این فراهم بود که تصمیم اتخاذشده عملی شود که طبق آن، برنامه هسته‌ای ایران به معیار‌های اصلی توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ بازمی‌گشت و تحریم‌های غیرقانونی علیه آن نیز لغو می‌شود. در این صورت، برجام نقشی بی‌چون‌وچرا و به شدت مهمی ایفا می‌کرد. اما این اتفاق نیفتاد. شرکای غربی، وقتی تنها چند قدم برای کامل شدن این روند باقی مانده بود، به طور نامعقولی مانع پیشرفت روند مذاکرات شدند.
نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین گفت: برجام در وضعیتی «نیمه منحل‌شده» قرار دارد. علاوه بر این، تاریخ مفاد آن در ۱۸ اکتبر سال جاری به پایان می‌رسد. در حال حاضر، هیچ جایگزینی برای آن وجود ندارد. بنابراین، احتمال دارد که الان، درباره نوعی توافق اصلاحی گفت‌و‌گو کنیم، البته اگر اعضای اصلی توافق هسته‌ای در این باره به اتفاق نظر برسند. در هر حال، برجام نقطه آغاز مذاکرات جدید خواهد بود.
اولیانوف درباره گزارش مدیرکل آژانس راجع به ایران گفت: گزارش‌های اخیر مدیر کل آژانس که در ۴ و ۵ مارس در شورای حکام نیز مورد بحث قرار گرفت، تصویر نسبتا نگران‌کننده‌ای را ترسیم می‌کند. اگرچه، از نظر ما، دلیلی برای نگرانی وجود ندارد. اتفاقی در چند ماه اخیر نیفتاده است که زمینه‌ای واقعی برای ارائه ارزیابی‌های قابل توجه درباره ایران ایجاد کند.
او تاکید کرد: ایران، صادقانه، توافقات پادمانی خود با آژانس را اجرا می‌کند و کشوری است که در آن بیشترین بازرسی‌ها انجام می‌شود. هم تهران و هم آژانس آمادگی خود برای گفت‌و‌گو و بهبود کیفیت تعامل را اعلام کرده‌اند. اگرچه، همواره، چیزی در این میان مداخله می‌کند و طبق معمول، جایگاه شرکای غربی برجام اس. به این ترتیب، آنها در نوامبر ۲۰۲۴، برای تصویب قطعنامه‌ای ضدایرانی در شورای حکام با اکثریت آرا تلاش کردند. در نتیجه، در توافق‌هایی که در مدت کوتاهی پیش از سفر گروسی به ایران انجام شده بود، به طور قابل توجهی کارشکنی شد. به طور کلی، میان ایران و آژانس تعامل وجود دارد که ما مایلیم آن را در سطح پیشرفته‌ترین ببینیم.
نمایند روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین، در این گفت‌و‌گو، در پاسخ به این که با توجه به گزارش مدیرکل آژانس از میزان افزایش اورانیوم غنی‌شده با خلوص ۶۰ درصدی ایران، از دیدگاه روسیه، این میزان افزایش تا چه اندازه اهمیت دارد و آیا مسکو آن را تهدیدی علیه مقررات منع اشاعه تسلیحات اتمی می‌داند، گفت: بله، تولید اورانیوم تا خلوص ۶۰ درصد افزایش یافته است. به نظر می‌رسد که این پاسخ تهران به قطعنامه ضدایرانی تصویب‌شده در نوامبر ۲۰۲۴ در شورای حکام بوده است. این افزایش در ذخایر، حساس و بحرانی نیست، چراکه تولید (اورانیوم غنی‌شده) تحت کنترل موثر آژانس است.
او افزود: ما تهدید علیه مقررات منع اشاعه تسلیحات اتمی را نه در غنی‌سازی اورانیوم، بلکه در ناتوانی طرفین اصلی توافق از رسیدن به زبانی مشترک و عبور از «دیپلماسی مگافون» به دیپلماسی واقعی می‌دانیم. وضعیت نامعلوم فعلی برجام خطر گسترش غیرقابل کنترل تنش‌ها را به همراه دارد. بنابراین، ما مسیر مطلوب برای پیش رفتن در این زمینه را در بازگشت بازیگران اصلی به میز مذاکره می‌دانیم. برای انجام دادن این کار، در وهله اول، ضرورت دارد که دولت جدید آمریکا رویکرد‌های خود را مشخص کند و برای مشارکت در روند مذاکرات آمادگی نشان دهد.