انتشار خبرهای مختلف در مورد دستور کار ملک عبدالله به منظور اجرای اصلاحات در عربستان، باعث بروز اختلاف و نگرانی میان روحانیون سعودی در مورد افزایش اقداماتی که به دور از سنت های اسلامی است، شده.
«شیخ سعد بن ناصر الشثری،» روحانی بلند پایه عربستان روز گذشته در مسجدی در نزدیکی ریاض از معانی درست روش سنتی سلام کردن «سلام علیکم» به معنی درود بر شما سخن می گفت.
شیخ سعد در عربستان سنتی که اکثریت مردم مذهبی جهان را در خود جای داده، یک افراطی محسوب می شود. تنها 18 ماه از زمانی که این شیخ 46 ساله توسط شاه عبدالله از شورای عالی محققان مذهبی، عالی ترین نهاد مذهبی عربستان برکنار شد، می گذرد.
دلیل این امر انتقاد وی از تصمیم شاه برای حضور پسران و دختران محقق در کنار هم و همکاری در دانشگاه هفت میلیارد دلاری نزدیک جده بوده است.
شیخ سعد در گفتگو با گاردین می گوید: «وظیفه محققان مذهبی مشاوره دادن به حاکمان کشوری و ترساندن آنها از خدا در شرایطی که از راه راست منحرف می شوند است.»
چنین تنش هایی میان نیاکان عبدالعزیز بن سعود، رئیس قبیله ای که کشورهای شبه جزیره عرب را متحد کرده و در سال 1932 عربستان سعودی را شکل داد و روحانیون این کشور، چندان جدید نیست.
سعود که در به دست آوردن پیروزی جدید خود از مبارزان مذهبی وهابیون استفاده کرده بود، شورش های بعدی آنها را سرکوب کرده و با روحانیون توافقی کرد که تا به امروز ادامه دارد.
طی سال جاری، در پی اعتراضات به رهبران تونس و مصر و تهدید بسیاری از حاکمان در دیگر کشورها، جامعه روحانیون عربستان وفاداری خود به حاکمیت را اعلام کرده و اعتراض علیه حاکمان را غیر اسلامی اعلام کردند.
سنتی ترین بخش عربستان استان القاسیم است که چالش های بسیاری را با مقامات خانواده سلطنتی دارند. زمانی که در دهه شصت میلادی مسئله تحصیل زنان مطرح شد آشوب هایی درگرفت و در دهه 90 این استان به پایگاه شکل گیری جنبش روحانیون افراطی تبدیل شد.
«ابراهیم الدوایش»، محقق مذهبی 41 ساله می گوید رانندگی زنان در تئوری هیچ مشکلی ندارد اما وی با این امر مخالف است چرا که با ورود زنان راننده به خیابان ها، تصادفات بسیاری رخ خواهد داد.
از سویی دیگر شاهزاده «نایف بن عبدالعزیز»، وزیر کشور عربستان هفته گذشته در خصوص ناآرامی های اخیر اعلام کرد که تروریسم به چهره اسلام، عرب ها و به خصوص شاه عربستان خدشه وارد کرده است.
تحلیل رفتن تدریجی سنت گرایی عمیق سعودی یک واقعیت است. اما چندان محتمل نیست که تصمیم گیرندگان فعلی در خانواده سلطنتی، حتی آنها که میانه رو هستند، به دنبال تسریع روند اصلاحات و رنجاندن نهاد روحانیت از سلطنت باشند.