روستا‌ها از اولین تمدن‌های بشریت به شمار می‌روند و نقش حیاتی در شکل‌گیری جوامع انسانی داشته‌اند. واژه‌ی روستا، معرب واژه‌ی رستاق از کلمات اصیل ایرانی است و به شکل «روستاک» در زبان پارسی میانه و «رُزداق» در زبان اوستایی آمده است. واژه‌ی دِه نیز در پارسی میانه به‌شکل «ده»، در پارسی باستان به معنی سرزمین، و در اوستا به‌شکل «دخیو» آمده‌است.
یکی از مهم‌ترین ویژگی‌ها و برتری‌های زندگی روستایی نسبت به زندگی شهری، آرامشی است که تنها در روستا‌ها می‌توان به آن دست یافت. این آرامش ناشی از محیط طبیعی، فضای باز، و ارتباط نزدیک‌تر با طبیعت است که تأثیرات مثبتی بر سلامت جسمی و روانی افراد دارد.
نقش تولیدی روستا در امنیت غذایی کشور بسیار حائز اهمیت است. روستا‌ها با تولید محصولات کشاورزی و دامی، نه تنها نیاز‌های غذایی جامعه را تأمین می‌کنند، بلکه با صادرات این محصولات به دیگر کشورها، به اقتصاد ملی نیز کمک می‌کنند. همچنین، روستا‌ها با فراهم کردن مواد اولیه برای صنایع مختلف، نقش مهمی در توسعه صنعتی کشور ایفا می‌کنند.
علاوه بر این، روستا‌ها با ایجاد فرصت‌های شغلی در بخش‌های مختلف از جمله کشاورزی، دامداری، صنایع دستی و گردشگری، به کاهش بیکاری و مهاجرت به شهر‌ها کمک می‌کنند. این عوامل، روستا‌ها را به یکی از ارکان اصلی توسعه پایدار و متوازن کشور تبدیل کرده است.