دیابت یکی از بیماری‌های مزمن و شایع در سراسر جهان است که اگر به موقع تشخیص داده نشود و مدیریت نگردد می‌تواند به مشکلات و عوارض جدی منجر شود. این بیماری زمانی رخ می‌دهد که سطح قند خون بدن به طور مداوم بالا بماند.
به گزارش مجله سلامتی من، علائم دیابت متنوع هستند و می‌توانند بسته به نوع دیابت و وضعیت فرد متفاوت باشند. آگاهی از مهمترین علائم دیابت به تشخیص زودهنگام و درمان به موقع کمک می‌کند، که این امر می‌تواند از عوارض جدی و بلندمدت این بیماری جلوگیری کند.
در این مقاله به بررسی دقیق علائم دیابت، تفاوت‌های علائم این بیماری در انواع مختلف، مانند دیابت نوع یک، نوع دو، بارداری و ... خواهیم پرداخت.
دیابت یک بیماری مزمن است که زمانی رخ می‌دهد که سطح قند خون (گلوکز) در بدن به طور مداوم بالا باشد. گلوکز منبع اصلی انرژی بدن است که از غذایی که مصرف می‌کنیم به دست می‌آید. هورمون انسولین که توسط پانکراس تولید می‌شود، به سلول‌های بدن کمک می‌کند تا گلوکز را از خون بگیرند و به انرژی تبدیل کنند.
در افراد دیابتی، یا بدن به اندازه کافی انسولین تولید نمی‌کند (دیابت نوع یک)، یا سلول‌های بدن به انسولین پاسخ نمی‌دهند (دیابت نوع دو)، که باعث می‌شود سطح قند خون بالا برود.
مهمترین علائم دیابت ممکن است در بین افراد مختلف و با توجه به نوع دیابت متفاوت باشد. با این حال، برخی از علائم مشترک دیابت عبارتند از:
افزایش قند خون باعث می‌شود کلیه‌ها تلاش بیشتری برای دفع گلوکز اضافی از طریق ادرار داشته باشند. این موضوع باعث می‌شود فرد به ویژه در شب، نیاز به دفع ادرار بیشتری داشته باشد. این علامت می‌تواند به خستگی و کم‌آبی بدن منجر شود.
تکرر ادرار باعث از دست دادن آب بیشتر از بدن می‌شود که منجر به احساس تشنگی مداوم می‌گردد. این علامت یکی از نشانه‌های اولیه دیابت است که به طور مداوم فرد را مجبور به نوشیدن آب بیشتر می‌کند.
بالا بودن قند خون به معنی عدم توانایی سلول‌ها در دریافت گلوکز کافی برای انرژی است. افزایش سطح قند خون باعث می‌شود که بدن نتواند به طور مؤثر از گلوکز به عنوان منبع انرژی استفاده کند و در نتیجه فرد احساس خستگی مفرط می‌کند، حتی با وجود استراحت کافی. خستگی مداوم می‌تواند بر کیفیت زندگی فرد تأثیر بگذارد.
به خصوص در دیابت نوع یک، بدن به دلیل عدم تولید انسولین نمی‌تواند از گلوکز برای انرژی استفاده کند و به جای آن چربی‌ها و عضلات را تجزیه می‌کند. این فرآیند می‌تواند باعث کاهش وزن ناگهانی و غیرمنتظره شود، حتی اگر فرد اشتهای خوبی داشته باشد.
افزایش سطح قند خون می‌تواند منجر به تورم عدسی چشم شود و وضوح بینایی را تحت تأثیر قرار دهد. این علامت معمولاً موقتی است و با کنترل بهتر قند خون بهبود می‌یابد، اما در صورت عدم درمان می‌تواند به مشکلات جدی‌تر بینایی منجر شود.
دیابت می‌تواند به دلیل کاهش جریان خون و آسیب به عروق خونی و اعصاب، فرآیند التیام زخم‌ها را کند‌تر کند. افراد دیابتی ممکن است زخم‌ها و خراش‌های جزئی را تجربه کنند که به طور غیرطبیعی زمان طولانی‌تری برای بهبود نیاز دارند.
سطح بالای قند خون محیط مناسبی برای رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها فراهم می‌کند، که می‌تواند باعث عفونت‌های مکرر در مناطق مختلف بدن شود. این علامت به خصوص در زنان به صورت عفونت‌های قارچی واژن و عفونت‌های دستگاه ادراری بروز می‌کند.
این علائم قند خون می‌توانند به عنوان نشانه‌هایی هشداردهنده برای دیابت عمل کنند و نیازمند بررسی‌های پزشکی و تست‌های خون مناسب هستند. تشخیص به موقع و درمان مؤثر می‌تواند کیفیت زندگی افراد مبتلا به دیابت را بهبود بخشد و از عوارض جدی این بیماری جلوگیری کند.
دیابت نوع یک معمولاً در کودکی یا جوانی شروع می‌شود، اگرچه می‌تواند در هر سنی رخ دهد. این نوع دیابت به عنوان یک بیماری خودایمنی شناخته می‌شود که در آن سیستم ایمنی بدن به سلول‌های بتا پانکراس که انسولین تولید می‌کنند حمله می‌کند.
مهمترین علائم دیابت نوع یک ممکن است به سرعت ظاهر شوند و شامل موارد زیر است:
تکرر ادرار
تشنگی بیش از حد
کاهش وزن غیرقابل توضیح
خستگی و ضعف شدید
تاری دید
افزایش اشتها
دیابت نوع دو معمولاً در افراد بالای ۴۰ سال دیده می‌شود، اگرچه امروزه در افراد جوان‌تر نیز شایع شده است. در این نوع دیابت، بدن به درستی به انسولین پاسخ نمی‌دهد (مقاومت به انسولین) و یا پانکراس به اندازه کافی انسولین تولید نمی‌کند.
مهمترین علائم دیابت نوع دو ممکن است به تدریج ظاهر شوند و شامل موارد زیر است:
خستگی و ضعف
افزایش وزن
تاری دید
خارش پوست
عفونت‌های مکرر
زخم‌های دیر التیام
دیابت خاموش، که به عنوان پیش‌دیابت نیز شناخته می‌شود، وضعیتی است که در آن سطح قند خون بالاتر از حد طبیعی است، اما هنوز به حدی نرسیده که به عنوان دیابت کامل تشخیص داده شود. این نوع دیابت معمولاً بدون علائم واضح است و به همین دلیل به آن "دیابت خاموش" می‌گویند.
با این حال، ممکن است برخی علائم خفیف وجود داشته باشد:
خستگی مداوم: احساس خستگی مداوم و نداشتن انرژی می‌تواند یکی از نشانه‌های دیابت خاموش باشد.
تشنگی و تکرر ادرار: این علائم ممکن است در مرحله پیش‌دیابت نیز مشاهده شوند، به خصوص اگر سطح قند خون نزدیک به محدوده دیابت کامل باشد.
افزایش وزن یا چاقی: بسیاری از افرادی که پیش‌دیابت دارند، به چاقی دچارند و این می‌تواند عامل خطرساز برای پیشرفت به دیابت نوع دو باشد.
دیابت بی‌مزه (دیابت اینسیپیدوس) یک بیماری نادر است که با دیابت قندی تفاوت دارد و ناشی از مشکلات در تنظیم آب بدن توسط کلیه‌ها است. این نوع دیابت به دلیل عدم تولید کافی هورمون ضدادراری (ADH) یا عدم پاسخگویی کلیه‌ها به این هورمون رخ می‌دهد.
نشانه‌های دیابت بی‌مزه عبارتند از:
تشنگی بیش از حد: افراد مبتلا به دیابت بی‌مزه احساس تشنگی شدیدی دارند و ممکن است نیاز به نوشیدن مقادیر زیادی آب در طول روز و شب داشته باشند.
تکرر ادرار: تولید مقادیر زیادی ادرار رقیق یکی از علائم کلیدی دیابت بی‌مزه است. این امر باعث می‌شود که فرد مجبور شود چندین بار در طول روز و حتی شب برای ادرار کردن بیدار شود.
کم‌آبی بدن: به دلیل دفع بیش از حد مایعات از بدن، افراد مبتلا به دیابت بی‌مزه ممکن است دچار کم‌آبی شدید شوند که می‌تواند علائمی مانند خشکی دهان، سردرد، و خستگی را به دنبال داشته باشد.
کاهش وزن: دفع بیش از حد آب می‌تواند به کاهش وزن منجر شود، اگرچه این کاهش وزن به دلیل از دست دادن آب است و نه چربی.
دیابت بارداری نوعی دیابت است که در طول بارداری رخ می‌دهد و معمولاً پس از زایمان از بین می‌رود. این نوع دیابت به دلیل تغییرات هورمونی در دوران بارداری ایجاد می‌شود که می‌تواند باعث مقاومت به انسولین شود.
علائم دیابت بارداری عبارتند از:
تشنگی بیش از حد: زنان مبتلا به دیابت بارداری ممکن است احساس تشنگی شدیدی کنند که ناشی از افزایش سطح قند خون است.
تکرر ادرار: مانند دیگر انواع دیابت، افزایش قند خون می‌تواند منجر به تکرر ادرار در دوران بارداری شود.
خستگی مفرط: احساس خستگی و ضعف می‌تواند یکی از علائم دیابت بارداری باشد و اغلب به تغییرات هورمونی و افزایش سطح قند خون مربوط می‌شود.
عفونت‌های مکرر: زنان مبتلا به دیابت بارداری ممکن است بیشتر مستعد عفونت‌های دستگاه ادراری و عفونت‌های قارچی باشند.
تاری دید: افزایش سطح قند خون می‌تواند به مشکلات موقتی در بینایی، مانند تاری دید منجر شود.
دیابت بارداری نیاز به مراقبت و مدیریت دقیق دارد تا از عوارض احتمالی برای مادر و نوزاد جلوگیری شود. این عوارض ممکن است شامل وزن زیاد نوزاد، زایمان زودرس، و مشکلات قند خون نوزاد پس از تولد باشد. مدیریت دقیق سطح قند خون و مشاوره با متخصصین پزشکی برای زنان باردار بسیار مهم است.
علائم دیابت در زنان می‌تواند شامل علائم عمومی دیابت و همچنین برخی علائم خاص‌تر باشد. برخی از علائم خاص دیابت در زنان عبارتند از:
عفونت‌های قارچی واژن: زنان مبتلا به دیابت به دلیل سطح بالای قند خون، بیشتر در معرض عفونت‌های قارچی واژن و مخمری قرار دارند. قند اضافی در ادرار می‌تواند محیطی مناسب برای رشد قارچ‌ها ایجاد کند که باعث خارش، سوزش، و ترشح غیرطبیعی می‌شود.
عفونت‌های دستگاه ادراری: عفونت‌های مکرر دستگاه ادراری (UTI) یکی دیگر از علائم دیابت در زنان است. قند بالا در ادرار می‌تواند به رشد باکتری‌ها کمک کند و منجر به عفونت‌های دستگاه ادراری شود که با درد و سوزش در هنگام ادرار همراه است.
سندرم تخمدان پلی‌کیستیک: این وضعیت می‌تواند با مقاومت به انسولین و در نتیجه افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع دو مرتبط باشد. این سندرم با مقاومت به انسولین مرتبط است و می‌تواند منجر به نامنظم بودن چرخه قاعدگی، رشد موی زائد، و افزایش وزن شود.
دیابت در مردان نیز با علائم عمومی دیابت همراه است، اما ممکن است برخی علائم خاص‌تر نیز داشته باشد:
کاهش عملکرد جنسی: دیابت می‌تواند به عروق خونی و اعصاب آسیب برساند که ممکن است منجر به مشکلات جنسی مانند اختلال نعوظ (ED) در مردان شود. مشکلات جریان خون و آسیب‌های عصبی مرتبط با دیابت می‌توانند از علل اصلی اختلال نعوظ باشند.
کاهش تستوسترون: برخی از مردان مبتلا به دیابت ممکن است با کاهش سطح تستوسترون مواجه شوند که می‌تواند به کاهش میل جنسی، خستگی، و افسردگی منجر شود. این وضعیت می‌تواند به مشکلات سلامتی و کاهش کیفیت زندگی منجر شود.
عفونت‌های دستگاه ادراری: مشابه زنان، مردان نیز در معرض عفونت‌های مکرر دستگاه ادراری هستند. دیابت می‌تواند سیستم ایمنی بدن را تضعیف کند و احتمال عفونت‌ها را افزایش دهد که معمولاً با درد و سوزش همراه است.
دیابت در کودکان معمولاً به صورت دیابت نوع یک ظاهر می‌شود، اگرچه دیابت نوع دو نیز در کودکان مشاهده می‌شود.
مهمترین علائم دیابت در کودکان شامل موارد زیر است:
تکرر ادرار
تشنگی مداوم
خستگی و ضعف
کاهش وزن غیرقابل توضیح
افزایش اشتها
مشکلات رفتاری و تحصیلی (ممکن است به دلیل خستگی و نوسانات قند خون، کودکان مشکلاتی در تمرکز و عملکرد تحصیلی خود تجربه کنند)
اگر شما یا یکی از عزیزانتان علائم دیابت را تجربه می‌کنید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. پزشک ممکن است تعدادی از تست‌های خون مانند تست قند خون ناشتا، تست تحمل گلوکز خوراکی، و تست هموگلوبین A۱c را تجویز کند تا سطح قند خون شما را ارزیابی کند.
تشخیص زودهنگام دیابت می‌تواند به مدیریت بهتر بیماری و جلوگیری از عوارض آن کمک کند.
دیابت یک بیماری پیچیده و شایع است که اگر به موقع تشخیص داده نشود و کنترل نشود می‌تواند به مشکلات جدی بهداشتی منجر شود.
درک مهمترین علائم دیابت و شناخت تفاوت‌های آن‌ها در نوع یک و نوع دو، و همچنین در زنان، مردان و کودکان می‌تواند به تشخیص زودهنگام و درمان مؤثرتراین بیماری کمک کند؛ بنابراین اگر علائم بیماری قند را دارید و مشکوک به دیابت هستید، بهتر است با یک متخصص بهداشت و درمان مشورت کنید تا بهترین راه‌های تشخیص و درمان را پیدا کنید.