ماجرا از سامانه نانینو شروع می‌شود جایی که هر شهروند باید بهای ۲ نان با قیمت مصوب را با این کارتخوان پرداخت کند، اما در نهایت یک قرص نان با ۲ برابر قیمت، ولی به اندازه همان نان مصوب و گاهی کوچک‌تر و بی‌کیفیت‌تر تحویل بگیرد البته همه قضیه به اینجا ختم نمی‌شود.
به گزارش ایرنا، یکی از ترفند‌هایی که به تازگی باب شده و در بسیاری از واحد‌های نانوایی اعم از سنگکی و بربری انجام می‌شود اینکه نان با همان کیفیت، همان وزن چانه تعیین شده و به نوعی همان اندازه، اما با قیمت ۲ برابری یعنی ۱۰ هزار تومان به شهروندان داده می‌شود.
برای خرید نان از این نانوایی‌ها باید از کارتخوان (سامانه نانینو) ۲ عدد نان پنج هزار تومانی انتخاب کرد تا بتوان یک نان ۱۰ هزار تومانی البته با چاشنی کمی کنجد یا به قولی خشخاش خرید این همان موضوعی است که شرایط را برای سوءاستفاده از نیاز مردم به خرید نان از سوی برخی نانوایی‌های سنگکی یا بربری پایتخت که سهمیه آرد یارانه‌ای دارند، فراهم کرده است.
برای پیگیری صحت این ماجرا به یکی از نانوایی‌های پخت نان سنگک در پایتخت رفتم، ابتدا باید با دستگاه نانینو تعداد نان‌های مورد نیاز را انتخاب کنیم، روی کارتخوان نان با قیمت پنج و ۱۰ هزار تومانی وجود دارد، اما دریغ از نانی که با این قیمت‌ها به شهروندان عرضه شود، برای دریافت نان باید دو بار نرخ پنج هزار تومان را انتخاب کرد و یک نان ۱۰ هزار تومانی گرفت و برای دریافت نان ۱۰ هزار تومانی باید ۲ بار دکمه را فشار داده و در ازای ۲۰ هزار تومان یک نان به اصطلاح کنجدی، ولی با همان اندازه دریافت کرد.
این نکته هم دارای اهمیت است که اصلا نان پنج هزار تومانی در این نانوایی‌ها پخت نمی‌شود یا حداقل در ساعت پیک مشتری وجود ندارد بلکه نان با قیمت ۱۰، ۲۰ و حتی ۳۰ هزار تومانی عرضه می‌شود و به قول متصدی نانوایی، همه می‌توانند خشخاشی یا به نوعی پُر کنجد انتخاب کنند، کیفیت نان همان است، قیمت ۲ یا ۳ یا حتی ۴ برابر نرخ نانینو است، اما بدلیل عدم همراهی نانوا، الزام به انتخاب برای شهروندان تهرانی در تهیه‌این نوع نان‌ها وجود دارد.
اینکه «نان نداریم و همین که هست» جمله‌ای است که بسیاری از شهروندان پایتخت‌نشین زیاد آن را از زبان متصدی یا شاطر نانوایی سنگکی و بربری می‌شنوند.
صف نانوایی بودم که متصدی نانوا گفت فقط نان ۲۰ تا ۳۰ هزار تومانی داریم هر کسی می‌خواهد می‌تواند از نان‌های پُر کنجد پخته شده برای خود ببرد، او هیچ پاسخی به مشتری که طلب نان معمولی و یارانه‌ای می‌کند، نمی‌دهد و به کار خود مشغول است!
کمی فکر کردم که وقتی روی نانینو نرخ پنج هزار تومانی هست چرا باید با چندین برابر نرخ تعیین شده همان نان را بخرم، اما به یکباره صدای متصدی نانوایی دوباره بلند شد، هرکسی دوست داره از این نان‌های آماده ببرد با کارتخوان پولش را حساب کند نان معمولی نداریم و پخت هم نمی‌کنیم.
جملات تکراری ذهنم را به خود درگیر کرد، همه به هم نگاه می‌کردند حدود ۲۰ تا ۳۰ دقیقه‌ای بود که در این گرمای تابستان در صف نانوایی بودم، به هر طریقی باید انتخاب می‌کردم، به متصدی گفتم نان پنج هزار تومانی که ندارید حداقل ۱۰ هزار تومانی برای کسانی که در صف هستند، پخت کنید که باز هم با صدای بلندی گفت نداریم، فقط ۲۰ و ۳۰ هزار تومانی داریم، حتی این جمله را گفت هرکاری دوست دارید انجام دهید و به هر کجا که می‌خواهید شکایت کنید نان فقط با همین قیمت داریم.
همه بهت زده شدیم که پس از کلی معطلی مجبور هستیم که نان ۲۰ هزار تومانی بخریم در صورتی که روی نانینو نرخ چهار و پنج هزار تومانی ثبت شده، اما اجبار به خرید نان ۱۰ تا ۲۰ هزار تومانی آن هم با چاشنی غُر متصدی نانوایی باید بخریم. البته موضوعی که بسیار جالب بود این بود که برخی نان‌های برشته، کامل سالم و پُر از خشخاش رو هم به قلاب کنار دست خود آویزان می‌کرد که شاید برای از ما بهتران باشد.
این همه ماجرا نیست انواع نان در تهران با نرخ‌های متفاوت به مردم عرضه می‌شود، هر نانوایی یک نرخ دارد، نان سنگک، تافتون و بربری ندارد هر نانوایی با هر ترفندی که شده نان را با قیمت‌هایی که دلخواه متصدی است به فروش می‌رساند، نانینو هم نتوانسته در این زمینه چاره‌ساز باشد.
شاید همین سیستم فروش نان مسیری برای تخلف در فروش نان و حتی آرد مصرفی نانوایی‌ها داشته باشد، زیرا زمانی که یک فرد ۲ نان پنج هزار تومانی انتخاب می‌کند و یک نان ۱۰ هزار تومانی خرید می‌کند، برای آن نانوایی ۲ نان محسوب می‌شود و در صورتی که میزان آردی که را برای پخت مصرف کرده، نصف است، این موضوعی است که گلایه شهروندان را بدنبال دارد.
اگر چه نانینو برای نظارت بر فعالیت نانوایی‌های سراسر کشور در راستای رعایت عدالت در توزیع این محصول در قالب سامانه‌ای راه‌اندازی شد تا سامانه مدیریت هوشمند نان nanino.ir به ۲ گروه فروشندگان و مصرف‌کنندگان نان خدمات الکترونیک و برخط همچون مشاهده سوابق خرید و فروش یا ثبت کسب و کار ارائه دهد، اما مردم از این روش فروش نان رضایت چندانی ندارند، زیرا نان با همان نرخ به مردم عرضه نمی‌شود.
قضیه فروش نان به نرخ‌های چند برابر از سوی نانوایی از یک طرف نارضایتی مردم را به همراه دارد از طرفی دیگر حمیدرضا رستگار، رییس اتاق اصناف استان تهران به تازگی گفته است که در دولت سیزدهم به‌این نتیجه رسیدیم که نان با قیمت واقعی و کیفیت مطلوب به دست مردم برسد.
به گفته او، از آنجا که دولت، مصرف‌کننده و نانوایان از شرایط موجود ناراضی نبودند به همین منظور قیمت نان در استان‌های مختلف به‌روز شده تا مردم نان با کیفیت مصرف کنند.
وی اظهار کرد: با توجه به‌اینکه هزینه و درآمد نانوایان در این مدت با هم برابری نداشت، بسیاری از آنان با فروش اجباری نان کنجدی و کم کردن وزن خمیر نان مرتکب تخلف شده و هزینه‌های خود را اینگونه جبران می‌کردند که مشمول جریمه شدند بنابراین بهترین اقدام برای جلوگیری از اینگونه تخلفات، واقعی کردن قیمت نان است که برای اصلاح قیمت نان در استان تهران تاکنون تصمیمی گرفته نشده، اما بناست نرخ نان به‌روزرسانی شود و با توجه به پیشنهاد کارشناسان قیمت نان در پایتخت ۲۰ تا ۳۸ درصد افزایش خواهد داشت، اما هنوز این تصمیم نهایی و اجرایی نشده است.
راه‌اندازی سامانه کارتخوان‌های هوشمند برای اصلاح نرخ آرد و صنف و صنعت، جلوگیری از تخلفات و بهینه‌سازی مصرف نان در همه نانوایی‌های سراسر کشور از جمله تهران برنامه‌ریزی شد تا از طریق این سامانه تعداد نان و حتی نایلون با قیمت‌های مصوب مشخص را به مردم عرضه کند. ناگفته نماند که اطلاعات عملکرد نانوایان فعال به صورت برخط در اختیار وزارت جهاد کشاورزی و بازرسان شورای آرد و نان قرار می‌گیرد.
بر اساس سامانه طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان همه داده‌های خرید و فروش و تراکنش نانوایی‌ها از سراسر کشور تجمیع و مورد بررسی قرار می‌گیرد؛ در واقع آنچه در این سامانه قابل ردیابی است عملکرد واحد‌های خبازی است که بر اساس آمارها، خبازی‌های پرریسک رصد، شناسایی و به بازرسی وزارت جهاد کشاورزی و در نهایت سازمان تعزیرات حکومتی معرفی می‌شوند.
اگر چه قیمت آرد بدون تغییر نرخ در سال جاری به دست نانوایان رسیده، اما موضوعاتی همچون کاهش وزن چانه، کوچک شدن نان و قیمت‌های متفاوت برای انواع نان همچنان مورد گلایه شهروندان تهرانی است، زیرا همین موضوع مصرف نان آنان را افزایش داده و اجباری برای خرید بیشتر به آنان تحمیل شده است.
با راه‌اندازی سامانه نظارت برخط نانوایی‌های کشور بازرسی‌ها به صورت آنلاین از طریق سامانه و یا بررسی دستگاه‌های کارتخوان فروش نان در خود واحد‌های صنفی انجام می‌شود.
مدیرکل دفتر بازرسی و نظارت بر کالای اساسی وزارت جهاد کشاورزی نیز گفته است: با راه‌اندازی سامانه نظارت برخط نانوایی‌های کشور بازرسی‌ها به صورت آنلاین از طریق سامانه و یا بررسی دستگاه‌های کارتخوان فروش نان در خود واحد‌های صنفی انجام می‌شود بطور نمونه یک نانوایی که توسط سامانه هوشمند شناسایی شده در یک بازه زمانی سه ماهه ۱۴ هزار قرص نان را خارج از شبکه رسمی از طریق کارت هدیه و کارت‌های اعتباری فروخته بود.
مسعود امرالهی افزود: بررسی‌های نشان می‌دهد نان‌های احتکار شده وارد دامداری‌ها می‌شود همچنین بخشی از نان‌ها وارد واحد‌های صنفی مصرف عمده نان مانند کبابی‌ها، اسنپ فود‌ها و صنوف یعنی طباخی‌ها، کبابی‌ها، رستوران‌ها و سوپرمارکت‌ها می‌شود که‌این موضوعات نیز مورد رصد جدی قرار گرفته و چنانچه تخلفی احراز یا تکرار شود، ضمن معرفی به دستگاه‌های قضایی، سهمیه آرد آنان نیز قطع خواهد شد.
وی پیامد چنین موضوعاتی را ازدیاد صف‌ها و طولانی شدن صفوف شهروندان برای خرید نان دانست و یادآور شد: دولت گندم را کیلویی ۱۵ هزار تومان می‌خرد و علاوه بر گندم به آرد یارانه می‌پردازد تا این محصول با نرخ کیلویی ۶۶۰ و ۹۰۰ تومان به دست نانوایی‌ها برسد.
اکنون نظارت هوشمند بر فروش نان به صورت برخط به شکل آزمایشی در تهران شروع شده در این فرایند بازرسان با مراجعه به واحد‌های صنفی و وارد کردن کد مخصوص خود در دستگاه‌های کارتخوان هوشمند می‌توانند به عملکرد نانوایی‌ها دسترسی داشته باشند و پس از شناسایی هرگونه تخلفی می‌توانند به صورت برخط خاطی را به سازمان تعزیرات حکومتی معرفی کنند.
با توجه به‌اینکه دستگاه‌های نظارتی بر این موضوع نظارت دارند مردم با داشتن انتظار رسیدگی به وضعیت چنین مشکلاتی، خواستار رفع آن هستند، زیرا نان به عنوان یکی از نیاز‌های روزانه مردم به شمار می‌رود و هر خانواده‌ای به صورت روزانه آن را بر سفره خود دارد.