رافال و میراژ ۲۰۰۰ دو جت جنگنده مدرن و مشهور داسو هستند. این جنگنده‌ها قلب تپنده زرادخانه نیروی هوافضای فرانسه به شمار می‌آیند.
به گزارش روزیاتو، بیایید نگاهی به تاریخچه، انواع و نسخه‌های جالب و اینکه دقیقاً چه کشور‌هایی آن‌ها را در اختیار دارند، بیندازیم.
این جت جنگنده معروف که اولین پرواز خود را در سال ۱۹۷۸ انجام داد، محصول دوران جنگ سرد است. میراژ ۲۰۰۰ جنگنده‌ای چند منظوره در نظر گرفته می‌شود، به این معنی که می‌تواند چندین ماموریت را در یک پرواز انجام دهد.
فرآیند ساخت میراژ ۲۰۰۰ ساخت کمپانی فرانسوی داسو در سه سایت متمایز صورت می‌گرفت که دو تای آن‌ها در بوردو قرار داشته و در تولید قطعات مختلف جنگنده تخصص داشتند. بال‌ها در مارتیناس ساخته شدند، در حالی که بدنه‌ها در آرژانتوی (شمال غربی پاریس) تولید می‌شد. مونتاژ نهایی در فرودگاه بوردو-مرینیاک انجام می‌شد.
نمونه اولیه، با نام میراژ ۲۰۰۰ شماره یک با دقت فراوان و به شکل دستی در سنت کلود ساخته شد، تا اینکه بعد‌ها به کارخانه داسو در ایسترس منتقل شد تا تحت رهبری ژان کوریو مونتاژ شود. نسخه شماره یک میراژ ۲۰۰۰ اولین پروازش را در ۱۰ می ۱۹۷۸ و تنها ۲۷ ماه پس از شروع پروژه، انجام داد.
میراژ ۲۰۰۰ یک هواپیمای جنگنده همه کاره با انواع مختلف تخصصی است که برای شرایط مختلف ماموریتی طراحی شده اند.
Mirage ۲۰۰۰C: ارتقا یافته تا حالت تشخیص هدف غیرهمکار (NCTR) را به رادار RDI اضافه کند، که امکان شناسایی اهداف هوایی را که به سیستم‌های شناسایی خودی یا دشمن (IFF) پاسخ نمی‌دهند، می‌دهد. علاوه بر این، این نسخه اکنون می‌تواند انبار‌های تسلیحاتی هوا به زمین مانند غلاف‌های موشک، بمب‌های آهنی و بمب‌های خوشه‌ای را حمل کند. برخی نسخه ها، به ویژه آن‌هایی که مجهز به رادار RDM هستند، می‌توانند از موشک ضد کشتی Exocet استفاده کنند.
Mirage ۲۰۰۰B: یک نوع آموزشی تبدیل شده و کاملاً عملیاتی دو سرنشینه که برای تسهیل آموزش خلبانان طراحی شده است. نیروی هوایی فرانسه ۳۰ فروند Mirage ۲۰۰۰B خریداری کرد و هر سه بال جنگنده AdA چندین فروند از این نسخه را برای آموزش دریافت کردند.
Mirage ۲۰۰۰N: فرانسه کشوری است که دارای تسلیحات هسته‌ای است، بنابراین به طور طبیعی، یک نسخه مخصوص حمله هسته‌ای از این جنگنده را توسعه داد که به طور خاص برای حمل موشک اتمی شلیک از راه دور Air-Sol Moyenne Portée طراحی شده است.
Mirage ۲۰۰۰D: نسخه اختصاصی تهاجمی معمول که از نسخه Mirage ۲۰۰۰N توسعه یافته و قابلیت‌های آن برای ماموریت‌های تهاجمی معمول افزایش یافته است.
انواع دیگری نیز وجود دارد، اما ما برخی از قابل توجه‌ترین آن‌ها را انتخاب کردیم. این لیست کاملاً شخصی است.
به ادعای وبسایت FlightGlobal در سال ۲۰۲۴، این‌ها کشور‌هایی هستند که جنگنده میراژ ۲۰۰۰ را در اختیار دارند:
مصر: ۱۹ فروند فروند میراژ ۲۰۰۰ شامل ۱۵ فروند جنگنده Mirage ۲۰۰۰EM و ۴ فروند نسخه آموزشی Mirage ۲۰۰۰BM.
فرانسه: ۹۷ فروند میراژ ۲۰۰۰ شامل ۶۵ جنگنده میراژ ۲۰۰۰ D، و ۲۶ فروند جنگنده میراژ ۲۰۰۰-۵ F و ۶ فروند جنگنده میراژ ۲۰۰۰ B-S۵.
پروکور (یک شرکت نظامی خصوصی): تا ۹ فروند میراژ ۲۰۰۰ شامل ۸ فروند میراژ Mirage ۲۰۰۰C و یک فروند میراژ Mirage ۲۰۰۰B
یونان: ۲۹ فروند میراژ ۲۰۰۰، شامل ۵ فروند Mirage ۲۰۰۰EG و ۲۴ فروند Mirage ۲۰۰۰-۵/Mk II.
هند: ۵۵ فروند میراژ ۲۰۰۰ شامل ۴۴ جنگنده Mirage ۲۰۰۰H/I و ۱۱ جنگنده آموزشی Mirage ۲۰۰۰TH/TI.
پرو: ۱۲ فروند میراژ ۲۰۰۰ شامل ۱۰ جنگنده Mirage ۲۰۰۰P و ۲ فروند نسخه آموزشی Mirage ۲۰۰۰DP.
تایوان: ۵۴ فروند میراژ ۲۰۰۰ شامل ۴۵ جنگنده Mirage ۲۰۰۰-۵EI و ۹ نسخه آموزشی ۲۰۰۰-۵ DI
امارات متحده عربی: ۵۹ فروند میراژ ۲۰۰۰ شامل ۴۴ جنگنده Mirage ۲۰۰۰-۹/EAD/RAD و ۱۵ جنگنده نسخه آموزشی Mirage ۲۰۰۰-۹DAD.
Rafale در زبان فرانسوی “رافال” تلفظ می‌شود و نام خود را از کلمه‌ای فرانسوی به معنای “وزش باد” یا “جهیدن آتش” در وجهه‌ای نظامی‌تر گرفته است. این هواپیمای جنگنده چند منظوره پیشرفته فرانسوی به موتور‌های دوقلو مجهز شده و دارای طراحی بال کانارد دلتاست. کمپانی Dassault Aviation آن را طراحی و ساخته تا به عنوان یک هواپیمای جنگنده همه کاره و توانمند عمل کند.
توسعه این جنگنده فرانسوی در دهه‌های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ صورت گرفته و تولید اولین سری آن به طور رسمی در دسامبر ۱۹۹۲ آغاز شد.
با این حال، تولید رافال در نوامبر ۱۹۹۵ به دلیل عدم قطعیت‌های سیاسی و اقتصادی متوقف گردید، تا اینکه در ژانویه ۱۹۹۷ پس از توافقات بین وزارت دفاع فرانسه و داسو از سر گرفته شد.
تولید اولیه این جنگنده فرانسوی با ۴۸ فروند هواپیما آغاز شد که شامل ۲۸ سفارش قطعی و ۲۰ گزینه اضافی بود که برای تحویل بین سال‌های ۲۰۰۲ و ۲۰۰۷ برنامه ریزی شده بود.
رافال، آنطور که توسط وزارت نیرو‌های مسلح فرانسه (Ministère des Armées) بیان شده است، یک هواپیمای فوق العاده همه کاره است که قادر به اجرای طیف گسترده‌ای از ماموریت‌ها معمولاً به یک هواپیمای جنگنده است. این ماموریت‌ها شامل بازدارندگی هسته ای، نفوذ در هر شرایط جوی، زمینی و نفوذ، حملات دریایی، دفاع هوایی، برتری هوایی، مداخله دوربرد با سوخت گیری در حین پرواز و شناسایی تاکتیکی و استراتژیک است.
وب سایت رسمی Dassault Aviation تصریح می‌کند که هواپیمای رافال در ماموریت‌های مختلفی از جمله “هشدار واکنش سریع” دائمی (QRA)، پدافند هوایی، پلیس هوایی، بازدارندگی هسته ای، نشان دادن قدرت، استقرار خارجی، حملات عمقی، پشتیبانی هوایی نیروی زمینی، سورتی‌های شناسایی و آموزش خلبانی شرکت دارد؛ بنابراین بله، رافال واقعاً یک هواپیمای چند منظوره است.
انواع مختلفی از جدیدترین هواپیمای داسو وجود دارد که نسخه‌های رزمی آن‌ها عبارتند از:
Rafale B: نسخه دو سرنشینه برای نیروی هوافضای فرانسه
Rafale C: مشابه رافال B، اما به عنوان یک نسخه تک صندلی برای نیروی هوافضای فرانسه
Rafale M: مشابه Rafale C، اما برای عملیات روی ناو‌های هواپیمابر مجهز به CATOBAR اصلاح شده است.
این جنگنده فرانسوی دارای یک بدنه با طراحی پیشرفته برای افزایش دوام، یک پایه دماغه بلندتر است که امکان قرارگیری در ارتفاعی بلندتر را فراهم می‌کند، یک قلاب دم بزرگتر که بین موتور‌ها برای پایداری بهتر قرار گرفته است، و یک نردبان سوار شدن یکپارچه برای دسترسی آسان تر.
وزن آن تقریباً ۵۰۰ کیلوگرم بیشتر از Rafale C است. شایان ذکر است که این هواپیما تنها نوع جنگنده غیرآمریکایی است که برای عملیات از روی ناو‌های آمریکایی تأیید شده است. این جنگنده‌ها سازگاری کامل با منجنیق‌ها و دنده‌های دستگیر کننده ناو‌های آمریکایی دارند.
علاوه بر این، در سال ۲۰۰۸، شش فروند رافال از ناوگان ۱۲ F قابلیت انجام عملیات روی ناو‌های مختلف را در تمرینی که بر روی بال هوایی USS Theodore Roosevelt Carrier Wing انجام شد، به نمایش گذاشتند. این نمایش توانایی این هواپیما برای عملیات یکپارچه در کنار هواپیما‌های ناونشین ایالات متحده را نشان داد.
از سال ۲۰۲۳، کشور‌های مختلفی جنگنده رافال را سفارش داده و بخشی از سفارش‌های خود را نیز دریافت کرده اند.
نیروی هوافضای فرانسه و نیروی دریایی این کشور دارندگان اصلی جنگنده رافال بوده و این جنگنده‌ها در پایگاه‌هایی در فرانسه و امارات مستقرند. از ۲۸۶ فروند برنامه ریزی شده، ۲۳۴ فروند سفارش داده شده و ۱۴۹ فروند در حال خدمت هستند.
کرواسی ۱۲ فروند رافال سفارش داده است که نصفی از آن‌ها را در سال ۲۰۲۴ دریافت می‌کند و باقیمانده در سال ۲۰۲۵ تحویل داده شدند.
مصر ۵۴ فروند رافال سفارش داده است، که تا سال ۲۰۱۸ حدود ۲۴ فروند از آن‌ها در خدمت بودند. فرانسه در کل ۲۳۴ فروند رافال سفارش داده و برنامه دارد که تا ۲۸۶ فروند را سفارش دهد. از این تعداد، حدود ۱۵۲ فروند تا سال ۲۰۱۸ تحویل داده شد و تمامی فروند‌های سفارش داده شده قرار است تا سال ۲۰۳۰ تحویل شوند.
یونان ۲۴ فروند رافال سفارش داده است که ۱۵ فروند آن‌ها تا ژوئن ۲۰۲۳ تحویل داده شده است. هند سفارش ۳۶ فروند رافال خود را تا ژوئیه ۲۰۲۲ به طور کامل دریافت کرده است. در نهایت، قطر تمام ۳۶ فروند رافال سفارش داده شده را تا سال ۲۰۲۳ دریافت کرد، پس از اینکه در سال‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۸ سفارش‌های خود را ثبت کرد، با گزینه خرید ۳۶ فروند رافال دیگر.
در حالی که میراژ ۲۰۰۰ میراث قابل توجهی را به عنوان یک جنگنده چندمنظوره همه کاره و قابل اعتماد ایجاد کرده است، رافال یک پیشرفت تکنولوژیکی قابل توجه در هوانوردی نظامی فرانسه به شمار می‌آید. به عنوان یک جنگنده نسل پنجم، رافال از نظر قابلیت‌های رادارگریزی، آویونیک و عملکرد کلی از میراژ پیشی می‌گیرد.
این جنگنده عملکردی چند منظوره و پیشرفته را ارائه می‌دهد و به طور موثر طیف گسترده تری از ماموریت‌ها را اجرا می‌کند. رافال با سنسور‌های پیشرفته، ظرفیت حمل بار بیشتر و قابلیت بقای بهتر، نماینده نبرد‌های هوایی آینده بوده و برتری فرانسه را در فناوری هوافضا حفظ می‌کند.