اواسط دهه ۸۰، دولت وقت یارانه لبنیات را حذف کرد و با کاهش قدرت خرید مردم، در طول سال‌های پس از آن، سرانه مصرف لبنیات به صورت مداوم سقوط کرد.
به گزارش شرق، در حال حاضر بنا بر گزارش انجمن صنایع لبنی ایران، سرانه مصرف لبنیات در کشور حدود ۳۰ درصد کمتر از میانگین جهانی است و این فاصله با مصرف جهانی در حال افزایش است. بنا بر این گزارش، سرانه مصرف لبنیات در کشور به ازای هر فرد در خوشبینانه‌ترین حالت ۷۰ کیلوگرم است؛ در حالی‌که سرانه مصرف در جهان به ازای هر فرد چیزی حدود ۱۶۰ کیلوگرم است.
مصرف لبنیات اتحادیه اروپا حتی از این مقدار بسیار بالاتر است؛ به‌طوری که در سال ۲۰۲۱ با سرانه مصرف ۲۵۶ کیلوگرم، عنوان بالاترین مصرف‌کننده لبنیات را به خود اختصاص داد. همچنین مرکز آمار ایران چندی پیش در گزارشی سرانه مصرف شیر و محصولات لبنی از سال ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۸ را به ترتیب ۱۲۷، ۱۲۰، ۱۱۵، ۱۰۹،۱۱۱، ۱۰۹، ۱۰۷، ۱۰۰ و ۱۰۶ کیلوگرم گزارش داده و هم‌اکنون مصرف آن به زیر صد کیلوگرم رسیده است.
این در حالی است که به گفته کارشناسان، چشم‌اندازی که در این خصوص باید محقق می‌شد، نزدیک به ۱۶۰ کیلوگرم در سال بود. حالا با سقوط سرانه مصرف لبنیات، محمدرضا بنی‌طبا، سخنگوی انجمن صنایع فراورده‌های لبنی ایران، از تعطیلی ۸۰ درصد شرکت‌های لبنی در ۲۰ سال گذشته خبر داده و گفته است: «متأسفانه افکار عمومی تغییر قیمت محصولات لبنی را برآمده از طمع تولیدکننده می‌دانند، غافل از اینکه این سیاست‌های دولت است که به افزایش هزینه‌های تولید و در ادامه گرانی محصول تمام‌شده می‌انجامد. به دنبال این سیاست‌گذاری‌ها، تعداد شرکت‌های لبنی ایران از بیش از هزار شرکت در دهه ۸۰ به حدود ۲۰۰ شرکت افت کرده است».
او در ادامه توضیح داده است: «تولیدکنندگان محصولات لبنی بنا بر درخواست سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان، ستاد تنظیم بازار و دیگر ارگان‌های نظارتی قیمت محصولات لبنی را در ماه رمضان افزایش ندادند؛ این در حالی است که الزام تولیدکنندگان به افزایش حقوق و دستمزد از ابتدای سال ۱۴۰۳ به افزایش هزینه‌های تولید در روز‌های ماه رمضان انجامیده و افزایش حقوق و دستمزد به افزایش دیگر هزینه‌های تولید به دلیل تورم افزوده شده است. افزایش حقوق و دستمزد کارگران در شرایطی که تولیدکننده اجازه افزایش قیمت محصول خود را ندارد، به معنای پرداخت یارانه از جیب تولیدکننده است».
باور عمومی این است که با کاهش مصرف لبنیات در ایران به دلیل کاهش قدرت خرید مردم، این محصولات به بازار‌های صادراتی جذب می‌شود و تولیدکننده ضرر نمی‌کند.
بنی‌طبا در پاسخ به این موضوع گفت: «لبنیات محصولی فسادپذیر است و صادرات آن به راحتی ممکن نیست؛ همچنین امکان تبدیل آن به محصولات صنایع تبدیلی هم به راحتی و برای همه واحد‌های تولیدی امکان ندارد. در حال حاضر حدود صد هزار تن شیر‌خشک انبارشده داریم و این نشان می‌دهد که صادرات محصولات صنایع تبدیلی هم آسان نیست، به‌ویژه که بازار‌های صادراتی به‌شدت رقابتی هستند».