یک کارشناس روابط بین الملل می‌گوید به نظر می‌رسد که غرب برای برنامه هسته‌ای ایران سناریویی دارد و آژانس در حال اجرای بخشی از این سناریو است و مدیر کل آژانس نیز با تهیه این گزارش‌ها در راستای این سناریو پیش می‌رود. به باور وی این سناریو سیاسی است هر چند که تلاش می‌شود برای آن ابعاد فنی و حقوقی تهیه کند.
اسماعیل کوثری: اگر آژانس اسنادی به دست آورده، رو کند
رحمان قهرمانپور در گفت‌وگو با پیرامون ارزیابی خود از گزارش اخیر یوکیو آمانو از فعالیت‌های هسته‌ای ایران، گفت: «از زمانی که آقای آمانو بر سر کار آمده معمولا گزارش‌هایی تهیه کرده است که نسبت به گزارش‌های قبلی چند نکته را در بر دارد.»
وی با بیان اینکه این نکات تازه شفاف‌تر بوده و جلوی تفسیر را می‌بنند، اظهار کرد: «آقای آمانو در گزارش‌های جدید خود نکاتی گفته که جلوی تفسیر و برادشت‌های متفاوت را می‌گیرد و موضوع را نسبت به گذشته شفاف‌تر مطرح می‌کند.»
سردبیر مجله همشهری دیپلماتیک در این باره که منظور شما از شفاف‌تر شدن گزارش آژانس چیست، گفت: «در گزارش‌های قبلی چنین موردی سراغ نداشتیم که ادعا کند مطالعات ادعایی مستقیما مربوط به ساخت یک خرج هسته‌ای برای موشک است.»
این کارشناس مسایل خارجی در توضیح بیشتر این موضوع گفت: «در گزارش‌های قبلی گفته شده بود که آژانس فکر می‌کند که ایران در حال ساخت چنین چیزی بوده یا فعالیتهایی را در این زمینه انجام داده یا مطالعاتی کرده است ولی در این گزارش آژانس به طور غیر منتظره‌ای گفته که مطالعات ادعایی مربوط به ساخت یک خرج هسته‌ای برای موشکی که بتواند سر جنگی هسته‌ای را حمل کند، بوده است.»
قهرمانپور با بیان اینکه در گزارش‌های قبلی جا برای برداشت‌های متفاوت باز بود، گفت: «در گزارش‌های قبلی فقط می‌شد حس زد که منظور آمانو این است ولی در گزارش ماه فوریه به صورت صریح گفته شده که 8 مورد مطالعات ادعایی مربوط به خرج هسته‌ای است که باید برای موشک ساخته شود.»
وی افزود: «البته باید توجه کرد که پیلود با کلاهک هسته‌ای متفاوت است. پیلود آن محفظه‌ای است که کلاهک هسته‌ای را در آن قرار می‌دهند. بنابراین این دو با یکدیگر متفاوت هستند در واقع آژانس ادعا کرده که بر اساس مطالعات ادعایی ایران دنبال محفظه‌ای است که کلاهک هسته‌ای می‌تواند در آن واقع شود.»
این تحلیل‌گر مسایل بین الملل با اشاره به موضوع مطالعات ادعایی گفت: «آژانس ادعا می‌کند که ایران بر اساس اسنادی که پیش‌تر منتشر شده یک سری مطالعاتی را انجام داده است. از طرف دیگر ایران می‌گوید که این اسناد ساختگی هستند.»
قهرمانپور در این باره که گفته می‌شود چرا آژانس برای مدعای خود سند ارائه نمی‌کند، گفت: «بحث اساسا ارائه سند نیست. آژانس می‌گوید من اسناد مربوط به مطالعات ادعایی را از کشورهای مختلفی که 98 درصد آن از آمریکا است، به دست آوردهام.»
وی اضافه کرد: « بر اساس آن چیزی که در گزارش‌ها آمده آژانس این اسناد را به مقامات ایرانی تحویل داده است. مقامات ایرانی نیز در جواب آژانس گفته‌اند که این گزارش‌ها ساختگی است و آژانس باید اصل این گزارش‌ها را در اختیار ایران قرار دهد چرا که کپی گزارش‌ها به ایران تحویل داده شده است.»
سردبیر همشهری دیپلماتیک با بیان اینکه ایران می‌گوید در کپی اسناد دست برده شده و ایران خواهان اصل آن است، گفت: «اما آژانس می‌گوید بر اساس قولی که ما به منبع ارائه دهنده این اسناد داده‌ایم نمی‌توانیم اصل این اسناد را در اختیار شما قرار دهیم.»
قهرمانپور ادامه داد: «بنابراین ایران می‌گوید که اگر ادعای آژانس درست است پس اصل اسناد را به ما ارائه دهد. پس بین ایران و آژانس اختلاف وجود دارد. آژانس می‌گوید ایران به شکل اسناد ایراد وارد کرده که مثلا سربرگ‌ها و شکل نگارش ایراد دارد. بنابراین از ایران می‌خواهد که به محتوا بپردازد. برعکس ایران نیز می‌گوید که محتوای این گزارش دست کاری شده و نادرست است و پس آژانس نمی‌تواند آن را مورد استناد قرار دهد.»
وی در پاسخ به این سوال که آیا این گزارش پیش در آمدی بر اعمال فشارهای سخت علیه ایران خواهد بود یا نه، گفت: «فشاری که اعمال می‌شود ممکن است نتیجه چندین متغییر باشد. متغییرهایی مانند اجماع اعضای دائم شورای امنیت و یا شرایط سیاسی در اتخاذ چنین تصمیمی موثر است. یکی از این متغییرها نیز گزارشات آژانس از نظر فنی است.»
قهرمانپور ادامه داد: «ولی اینکه این اتفاق چه زمانی می‌افتد چیزی است که نمی‌توان درباره آن حدس مشخصی زد. ولی چیزی که مشخص است این است که گزارش‌های آژانس می‌تواند یکی از عواملی باشد که این فضا را ایجاد کند.»