یک حقوقدان درباره فساد در واردات چای، گفت: اعداد مربوط به پرونده چای، آنچنان بزرگ است که به طور قطع، نهاد‌ها و دستگاه‌های اداری و مالی متعددی درگیر این فساد بزرگ هستند
به گزارش جماران، کامبیر نوروزی با بیان اینکه اعداد مربوط به پرونده چای، آنچنان بزرگ است که به طور قطع، نهاد‌ها و دستگاه‌های اداری و مالی متعددی درگیر این فساد بزرگ هستند، در عین حال تصریح کرد: سهم بسیار بزرگی از سهمیه ارزی واردات چای، به این یک شرکت داده شده است و با این اقدام، شبه انحصاری ایجاد کرده اند. ضمن اینکه نظارت بر هزینه کردِ این عدد درشت، یعنی ۳ میلیارد و ۳۷۰ میلیون دلار، تقریبا وجود نداشته است!
وی با یادآوری اینکه هر چند هنوز پاسخ کسی که این پرونده علیه او تشکیل شده است، را نداریم، اما معمولا گزارش‌های سازمان بازرسی کل کشور، قابل اعتماد هستند، ادامه داد: این شرکت، آنچنان نفوذ گسترده و قدرتمندی در دستگاه‌های ذیربط داشته، که توانسته این سهم عظیم از ارز تخصیص یافته به واردات چای را به تنهایی، تحصیل کند.
این حقوقدان گفت: مقدار اطلاعاتی که تاکنون از پرونده منتشر شده، در حدی نیست که بتوان گفت چه عنوان اتهامی ممکن است متوجه این شرکت و مدیرانش شود، اما بسیار روشن است که فساد گسترده‌ای در جریان توزیع ارز از سال ۱۳۹۸ به این سو وجود داشته است. کافی است که به این نکته توجه کنیم که این عدد، یعنی ۳ میلیارد و۳۷۰میلیون دلار، که در طول سه سال به این شرکت داده شده، سهم قابل توجهی از کل درآمد ارزی ایران بوده است.
نوروزی با تاکید بر اینکه دادگاه باید ابعاد این پرونده را برای مردم روشن کند، ادامه داد: مساله مهمتر و بسیار حیاتی، این است که اساسا ساختار اقتصاد در ایران، ساختاری فساد پرور است! این، تنها یک موردِ افشا شده بوده؛ اما تمام شواهد، حاکی از این است که فساد‌های گسترده دیگری نیز در جریان رفتار اقتصادی ایران وجود دارد. اقتصادی که تمام سرمنشاء و قدرتش در اختیار نهاد دولتی در ایران قرار دارد.
وی تاکید کرد: فرآیند توزیع ارز، فرایند قیمت گذاری کالا‌ها و بسیاری از موارد دیگر در اقتصاد ایران، باید جرم شناسی شوند و بر مبنای این یافته ها، با آن مقابله صورت گیرد. مجازات، قادر به جلوگیری از این حجم از فساد نیست؛ فساد‌هایی که شاهد هستیم چگونه تمام شیره جان کشور را می‌بلعد. همیشه، وقتی که صحبت از مبارزه با فساد می‌شود، مقامات کشوری بر تصویت قوانینی تاکید دارند که در آنها، مجازات‌های سنگین پیش بینی شده است. برای نمونه، یکی از قوانین پرسروصدا و بیهوده‌ای که تصویب شد، قانون مجازاتِ اخلال در نظم اقتصادی بود؛ که حتی در آن مجازات اعدام پیش بینی کرده اند. اما مساله این است که در این قبیل موارد، مجازات چندان قابلیت بازدارندگی ندارد؛ چراکه بستر روابط قدرت در ساختار‌های سیاسی و اقتصادی، به شکلی است که به طور خاص، جرم‌زا است.
نوروزی ضمن تشریح تحلیلش از پرونده چای، اضافه کرد: در همین پرونده چای، رئیس سازمان بازرسی کل کشور اعلام کرد که سال ۱۴۰۱، کل ارز تامین شده برای واردات چای، یک میلیارد و ۳۹۶ میلیون دلار بوده و از این مبلغ، یک میلیاردو ۱۰۱ میلیون دلار، فقط به این شرکت داده شده است! یعنی بیش از ۸۵ درصد کل ارز واردات چای را، به همین یک شرکت داده‌اند و ۵ درصد آن به سایر واردکنندگان چای داده شده است! این روابط، ناشی از اقتصاد پشت پرده‌ای است که در نهاد دولت در ایران جریان دارد. گردش اطلاعات وجود ندارد و امضا‌های طلایی فراوان است. از سوی دیگر، ارکان نظام مدیریتی، مرتبا یکدیگر را توجیه می‌کنند. این‌ها عوامل جرم زا هستند.
به گفته این حقوقدان؛ در اینجا، فقط مساله، این نیست که معلوم نیست برای یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار ارز، چه اتفاقی افتاده، مساله مهمتر این است که چرا بیش از ۸۵ درصد کل ارز واردات چای، فقط به یک شرکت داده می‌شود؟! چرا پاسخی برای این پرسش‌ها داده نمی‌شود؟! اگر امکان دسترسی به اطلاعات بود، به احتمال زیاد ما به مفاسد متعددی در زمینه‌های دیگر برخورد می‌کردیم.
وی با انتقاد نسبت به عدم اعلام نام شرکت متخلف، آن هم در چنین فساد گسترده‌ای گفت: می‌گویند یک «شرکت خاص»؛ این «شرکت خاص» چه نامی‌دارد؟! چرا نام آن را علنی نمی‌کنند؟! زمانی که یک روزنامه نگار ساده یا یک هنرپیشه، بازداشت می‌شود آن هم مثلا برای اینکه در فضای مجازی، مطلبی را منتشر کرده، تمام رسانه‌ها اسم او را می‌برند و دستگاه‌های رسمی هم نام او را اعلام می‌کنند! اما اینجا اسم این شرکت با مفاسد بزرگ را نمی‌برند. اگر عدالت این است که نام متخلفان تا بعد از قطعیت رای اعلام نشود، چرا برای همه رعایت نمی‌شود؟! زمانی که الهه محمدی و نیلوفر حامدی، دستگیر شدند، دو سازمان مهم کشور، بیانیه‌ای چندین صفحه‌ای علیه آنها منتشر کردند. اما اینجا وقتی ما با چنین تخلف عظیمی مواجه هستیم، در بیان نام این شرکت، سکوت می‌کنند!
نوروزی با بیان اینکه دلیل این بی عدالتی، قدرتی است که جریان فساد اقتصادی در کشور دارد، خاطرنشان کرد: این قدرت، از پشتیبانی‌ها و حمایت‌های متعدد بهره می‌برد؛ در چنین شرایطی مجازات‌ها اصلا بازدارنده نیستند. فراموش نمی‌کنیم که در زمان آغاز یک دوره از جهش‌های قیمتی، یک نفر را با نام «سلطان سکه» بازداشت و در مدت بسیار کوتاهی، او را اعدام کردند؛ اما آیا رشد قیمت سکه متوقف شد؟! بنابراین؛ مجازت‌ها در صورتی بازدارنده هستند که با زمینه‌های وقوع جرم هم مبارزه شود. در جرایمی که مبنای آنها، اختیارات و منابع دولتی است، زمینه‌های اصلی جرم در داخل ساختار‌های نهاد دولت و سازمان‌های عمومی قرار دارد. آنها باید شناسایی شوند و زمینه‌های مرتبط، رفع گردد.
این حقوقدان، نفوذ و شبکه ارتباطی قدرتمند ایجاد شده را عامل عدم رفع زمینه‌های اصلی فساد عنوان کرد و گفت: حدود ۸۵ درصد سهمیه ارز واردات چای، فقط به این شرکت داده شده که این حاکی از نفوذ عظیم و بی‌اندازه افراد پیش این شرکت است. درنظر داشته باشید، اگر از این یک میلیارد و ۱۰۱ میلیون دلار، فقط ۲۵ درصد سود قابل انتظار پیش بینی کنیم، رقمی نزدیک به ۳۰۰ میلیون دلار سود خالص (به یکباره) تولید کرده است! چنین درآمدی، قطعا بدون ارتباطات گسترده، وسیع و عمیق امکان پذیر نیست که از تمام سهمیه ارزی ۸۵درصد به یک شرکت، و ۱۵درصد بقیه را به ده‌ها شرکت دیگر بدهند!
وی با تاکید بر اینکه شرکتی که چنین نفوذی دارد، طبیعتا می‌تواند بر فرآیند پیگیری و نظارت بر این پرونده فساد نیز اثرگذار باشد، اظهارداشت: عدم اعلام اسم این شرکت، به معنای این است که این شرکت همچنان صاحب نفوذ است و افراد داخل ساخت قدرت، همچنان از او حمایت می‌کنند.
نوروزی با اشاره به برخی تلاش‌ها برای تصفیه حساب‌های سیاسی پس از اعلام این فساد بزرگ، توضیح داد: ساختار فساد در ایران، یک ساختار نهادینه شده است که در تمام دولت‌ها جریان داشته است. برای نمونه، ۳۰سال است که سالانه بین ۱۵ تا ۲۰ میلیارد دلار واردات قاچاق در ایران، برآورد می‌شود. در طول این ۳۰ سال، افراد مختلفی در ایران رئیس جمهور بودند، اما این عدد تقریبا با نوساناتی ثابت باقی مانده است. در مورد همین پرونده چای هم، باید در نظر داشت، این موضوع از سال ۹۸ آغاز شده؛ در آن دوره، دولت روحانی بر سر کار بود و این فساد، در سال‌های بعد، و در دولت بعدی نیز ادامه پیدا کرده است. این مساله نشان می‌دهد در هر دو دولت این فساد جریان داشته است. در واقع، نهادینگی جریان فساد، در عمق سازمان اداری نفوذ کرده و جریان‌هایی بیرون از قوه مجریه نیز در آن مداخله دارند.
این حقوقدان شائبه انتخاباتی بودن این اقدام را نیز قابل توجه دانست و گفت: نمی‌توان نادیده گرفت که در آستانه انتخابات و در فضای رقابت‌های سیاسی، جریان‌های موجود در قدرت، بخواهند با انتشار مطالبی از این دست، با یکدیگر رقابت کنند! بنابراین این احتمال وجود دارد که این خبر، به دلیل نزدیک بودن به انتخابات منتشر شده باشد، اما در کل، جریان فساد، در ساخت اداری، کم و بیش مستقل از انواع دولت‌ها بوده است. البته در دولت خاتمی، فساد دستگاه اداری، بسیار کاهش پیدا کرده بود.
وی با بیان اینکه اگر برای پرونده چای دادگاهی تشکیل شود، قطعا این دادگاه باید علنی باشد، یادآورشد: دادگاه‌ها فقط در دو مورد می‌توانند غیرعلنی شوند؛ یا در پرونده‌های نافی عفت مانند پرونده‌های تجاوز و یا پروند‌های مربوط به موضوع امنیت ملی؛ مانند محاکمه یک جاسوس. اما قانونا باید دادگاه این پرونده، حتما علنی باشد. علاوه بر این باید توجه کرد که غیرعلنی بودن این دادگاه، نمی‌تواند در اقناع افکار عمومی اثرگذار باشد و افکار عمومی را نسبت به اجرای عدالت آگاه و قانع کند.
نوروزی ضمن تاکید بر اینکه دادگاه این پرونده بی شک باید به صورت علنی برگزار شود، مگر اینکه حامیان این شرکت بتوانند از نفوذ خود برای غیرعلنی کردن دادگاه استفاده کنند، تا مردم از جزئیات فساد آگاه نشوند، افزود: متاسفانه ما نمونه بسیار مهمی در سال‌های اخیر داشتیم و آن مربوط به فساد در پرونده «هلدینگ یاس» بود. همان زمان شخصی به نام «عیسی شریفی» که از مدیران عالی رتبه بود، بازداشت شد، اما تقریبا هیچ اطلاع رسانی نکردند که در این پرونده چه اتفاقی افتاده و همه چیز همچنان برای مردم پنهان باقی ماند. در حالی که دستگاه‌ها و افراد متعددی در این فساد درگیر بودند.
وی در پایان، با اشاره به پرونده «هلندینگ یاس» تصریح کرد: پرونده «هلدینگ یاس» به دلیل نفوذ‌ها از چشم مردم پنهان ماند و بسیاری نیز از دایره تعقیب و مجازات بیرون گذاشته شدند. بسیاری که در این پرونده دخالت داشتند و باید تحت تعقیب قرار می‌گرفتند و مجازات می‌شدند، مصونیت پیدا کردند و سِمَتهای مهم هم گرفتند. در اینجا نیز مساله فقط، این شرکت چای نیست، بلکه وزارتخانه‌های کشاورزی، صمت، گمرک و دیگر سازمان‌ها در آن دخالت دارند؛ بنابراین اکنون باید دید در پرونده چای چه اتفاقی می‌افتد.