اگر شما هم از آن دست افرادی هستید که بعد از باز کردن یک بسته چیپس، تا همه‌ی آن را تمام نکنند نمی‌توانند از خوردنش دست بکشند، باید بدانید که علم می‌گوید اشکال از شما نیست، بلکه کار چیپس است.
به گفته‌ی کارشناسان، مواد غذایی فوق فرآوری شده دقیقاً به همان اندازه‌ی نیکوتین، کوکائین یا هروئین اعتیادآورند و حالا از هر ۱۰ نفر یکی به دام اعتیاد این مواد غذایی گرفتار شده است.
پژوهش جدیدی با بررسی ۲۸۱ تحقیق صورت گرفته در ۳۶ کشور مختلف دنیا نشان داده ۱۴ درصد از افراد بزرگسال به مواد غذایی فوق فرآوری شده اعتیاد دارند.
با در نظر گرفتن سهم عظیم مواد غذایی فرآوری شده از رژیم غذایی ما، این یافته شوکه کننده محسوب می‌شود. پیش‌تر تحقیقات نشان داده بود میان مصرف مواد غذایی‌ای مانند سوسیس، بستنی، بیسکوئیت و نوشیدنی‌های غیرالکلی با کاهش توانایی شناختی، ابتلا به سرطان، بروز مشکلات روانی و حتی وقوع مرگ زودرس ارتباط وجود دارد.
این پژوهش جدید با هدایت اشلی گیرهارت، استاد دانشگاه میشیگان ِ آمریکا صورت گرفته که پیش‌تر با به کارگیری همان معیار‌های کارشناسان برای تشخیص اعتیاد به مواد مخدر، معیاری برای تشخیص اعتیاد به مواد غذایی ارائه داده بود.
آن معیار‌ها شامل این مواردند: مصرف غیر قابل کنترل و بی رویه، هوس کردن و ادامه‌ی مصرف علیرغم احتمال داشتن آثار منفی بر سلامتی.
گیرهارت و تیمش در پژوهش خود نوشته اند: «آن ترکیب کربوهیدرات‌های تصفیه شده و چربی‌هایی که در اغلب مواد غذایی فوق فرآوری شده وجود دارد، از قرار معلوم اثری فوق اعتیادآور بر روی سیستم پاداش مغز دارد.»
کارشناسان می‌گویند بسیاری از مواد غذایی فرآوری شده برای بسیاری از افراد اعتیادآورند و وقتی هم که مردم اعتیاد غذایی‌ای پیدا می‌کنند، تقریباً همیشه اعتیاد به مواد غذایی فوق فرآوری شده است.
اما دلیل اصلی آن هنوز برای کارشناسان یک معما باقی مانده است. برخی از آن‌ها معتقدند که شاید صرفاً یک ماده‌ی خاص نیست که شکلات و بیسکوییت‌های شور را اعتیادآور می‌کند (برخلاف نیکوتین موجود در تنباکو)، بلکه به خاطر چند ماده‌ی مختلف باشد.
مواد غذایی‌ای که منشأ طبیعی دارند اغلب کربوهیدرات یا چربی دارند، اما نه به میزان بالا. در حالی که مواد غذایی فوق فرآوری شده به میزان نامتناسبی هم کربوهیدرات و هم چربی بالاتری دارند.
اگر یک عدد سیب ۵۵ کیلوکالری از کربوهیدرات و کمتر از ۲ کیلوکالری از چربی داشته باشد، شکلات ۲۳۷ کیلوکالری از کربوهیدرات و ۲۶۶ کیلوکالری از چربی دارد.
پژوهش‌های پیشین نشان داده بود مواد غذایی قندی یا چرب جذابیت مواد غذایی سالم‌تر را برای ما کم می‌کنند و این تغییر مغزی می‌تواند پیامد‌هایی مانند پرخوری و افزایش وزن داشته باشد.
مصرف مواد غذایی فوق فرآوری شده باعث افزایش ناگهانی سطح دوپامین در بدن می‌شود، اما این افزایش به یک افت ناگهانی منتهی می‌شود، امری که نتیجه‌ی آن ایجاد چرخه‌ای بی پایان از هوس‌های غذایی، مصرف مواد غذایی مورد نظر و افت دوباره خواهد بود، چیزی شبیه به آنچه افراد معتاد به مواد مخدر یا الکل تجربه می‌کنند.
گیرهارت و تیمش در پژوهش خود یادآور شده اند که احتمالاً خود مواد غذایی فوق فرآوری شده اعتیادآور نیستند و ممکن است افزودنی‌های درون آن‌ها عامل این مسأله باشد.
با این حال، ممکن است هر کسی در برابر خاصیت اعتیادآور مواد غذایی فوق فرآوری شده آسیب پذیر نباشد. در حقیقت، ممکن است برخی بتوانند بعد از خوردن یک مشت چیپس احساس رضایت کنند، اما برخی به این خوش شانسی نباشند.
به گفته‌ی کارشناسان، مواد اعتیادآور برای همه اعتیادآور نیستند و نزدیک به ۹۰ درصد افراد می‌توانند الکل، سیگار یا حتی کوکائین را بدون آنکه ارتباط مشکل سازی با آن‌ها پیدا کنند، امتحان کنند.
با این حال، خواص اعتیادآور مواد غذایی فوق فرآوری شده صدای اعتراض دانشمندانی را بلند کرده که معتقدند برخی مواد غذایی باید مانند سیگار با یک هشدار اعتیاد عرضه شوند، چرا که هیچ راه گریزی از این مواد غذایی نیست و آن‌ها همه جا هستند.
به گفته‌ی کارشناسان، حالا کنار گذاشتن مصرف مواد غذایی فوق فرآوری شده مانند تلاش برای ترک سیگار در دهه‌ی ۱۹۶۰ است، زمانی که هیچ محدودیتی برای مصرف سیگار در مکان‌های عمومی نبود و سیگاری‌ها می‌توانستند در هر جایی، حتی بیمارستان، مدرسه و هواپیما سیگار بکشند.
به علاوه، مصرف اغلب مواد غذایی به میزان متعادل مشکلی ایجاد نمی‌کند. کارشناسان می‌گویند بیشتر از ۱۰ تا ۲۰ درصد از کالری دریافتی تان نباید از مواد غذایی فوق فرآوری شده باشد.
برای به حداقل رساندن مصرف مواد غذایی فوق فرآوری شده، کارشناسان پیشنهاد می‌کنند که از خود بپرسید که آیا چیزی که می‌خواهید بخورید واقعاً غذا است و فایده‌ای برایتان دارد یا خیر. با این کار می‌توانید کنترل مصرف این مواد غذایی را به خود یادآور شوید.
منبع: روزیاتو