سراب‌ها به فریب دهندگی شهرت دارند. نمونه کلاسیک واحه در صحرا یا منظره‌ای از کوه یخ در دریا است که ممکن است کاپیتان تایتانیک را گیج کرده باشد. اما سراب چیست؟ و آیا تصاویری که در جاده‌های داغ، امتداد بیابان و سطح دریا می‌رقصند، واقعاً حاصل تخیل هستند یا تصاویری از چیز‌های واقعی؟
به گزارش خبرآنلاین، پاسخ در نحوه تفسیر چشم از نور خمشی است که این تصاویر را ایجاد می‌کند. سراب تصویری از یک چیز واقعی است؛ حتی می‌توان از آن عکس گرفت. اما اغلب یک تصویر تحریف شده است و به راحتی می‌توان آن را اشتباه تفسیر کرد.
یانگ گفت: «بینندگان نمی‌دانند انچه که می‌بینند چیست، بنابراین آن را به‌عنوان چیزی آشنا تشخیص می‌دهند. به عنوان مثال، در بیابان، سراب‌هایی که آسمان را منعکس می‌کنند، اغلب به اشتباه به عنوان یک حوض آب تعبیر می‌شوند.»
حتی اگر سراب را اشتباه تفسیر کنیم، یک سوال باقی می‌ماند:چگونه تصویر یک شی واقعی در مکان اشتباهی قرار گرفته است؟
پاسخ کوتاه، انکسار است، با خم شدن پرتو‌های نور در حین حرکت از میان مواد مختلف. وقتی نور از یک ماده عبور می‌کند، معمولاً در یک خط مستقیم حرکت می‌کند. اما وقتی نور با ماده متفاوتی برخورد می‌کند، به سمت چگالی بالاتر خم می‌شود. چگالی به دما بستگی دارد، بنابراین وقتی نور در دما‌های مختلف از هوا عبور می‌کند، به سمت هوای خنک‌تر که متراکم‌تر است خم می‌شود.
در نتیجه این فرایند، دو نوع سراب ایجاد می‌شود که اولی، سراب بالایی است، زمانی که دریا بسیار خنک‌تر از هوای گرم تابستان است رخ می‌دهد. این همان چیزی است که گمان می‌کنند در شبِ غرق‌شدن کشتی تایتانیک روی آب یخ‌زده تشکیل شد و کاپیتان کشتی را سردرگم کرد.
در هر صورت، هوای نزدیک به آب سردتر از هوای بالای آن است که با دور شدن از سطح دریا، هوا گرمتر می‌شود. در نتیجه آن نوری که به سمت هوای سردتر و سطح دریا خم می‌شود، سراب را ایجاد می‌کند.
این باعث می‌شود که جسم بالاتر از آنچه هست به نظر برسد و این به این دلیل است که چشم شما انتظار دارد نور در یک خط مستقیم حرکت کند، بنابراین به دلیل نور خم شده، جسم را در نقطه‌ای متفاوت تفسیر می‌کند.
نوع دیگر سراب، سراب پایینی است، که معمولا در صحرا یا روی سنگفرش‌های داغ زمانی که سطح و هوای اطراف گرمتر از هوای بالای آن است، رخ می‌دهد. برای دیدن این سراب‌ها باید بالای گرم‌ترین لایه هوا باشید و نوری که از بالا می‌آید به سمت هوای خنک‌تر خم می‌شود.
باز هم، چون چشم پیش بینی می‌کند که نور در یک خط مستقیم حرکت کند، تصویر را پایین‌تر و وارونه تفسیر می‌کند. اینگونه است که تصویری از آسمان می‌تواند مانند سطح آب در کف بیابان ظاهر شود.
در هر دو مورد، دیدن سراب به شدت به موقعیت و زاویه دریافت نور بستگی دارد. شین تانگ می‌گوید یک تغییر کوچک در موقعیت می‌تواند باعث ناپدید شدن این پدیده نوری شود.
منبع: livescience