دوز‌های کم تا متوسط کافئین (۵۰ تا ۳۰۰ میلی‌گرم) به‌ویژه هنگام صبح ممکن است باعث افزایش هوشیاری، انرژی و توانایی و تمرکز شود، در حالی که دوز‌های بالاتر ممکن است اثرات منفی مانند اضطراب، بی‌قراری، بی‌خوابی و افزایش ضربان قلب داشته باشد. با این حال، تحقیقات متنوعی در مورد نوشیدن قهوه و کافئین وجود دارد که نتایج متفاوتی هم در این خصوص ارائه می‌دهند.
امروزه کافئین یکی از پرمصرف‌ترین موادی است که در بسیاری از گیاهان و محصولات وجود دارد. این دارو هم اثرات مثبت و هم منفی بر بدن انسان دارد و فعالیت آن مربوط به سیستم‌های مختلفی از جمله سیستم عصبی مرکزی، سیستم ایمنی، دستگاه گوارش، دستگاه تنفسی، دستگاه ادراری و ... است. سرگیجه و سردرد، ضربان قلب سریع (تپش قلب)، بی‌قراری و تحریک‌پذیری. اضطراب و تحریک‌پذیری از مشکلاتی است که بعضی افراد با مصرف کافئین، آن را تجربه می‌کنند.
درواقع کافئین تأثیری چند جهته بر اندام‌های مختلف بدن انسان دارد و به دلیل خواص آنتی‌اکسیدانی خود، موضوع جالبی برای مطالعات تحقیقاتی از جمله مواردی است که با هدف انجام می‌شوند. تاثیرات منفی کافئین با مقدار، نوع محصولی که در آن کافئین وجود دارد و همچنین بر تفاوت‌های فردی بین افراد (جنس، سن، رژیم غذایی و غیره) در ارتباط است.
پاسخ «جنگ یا گریز»
قهوه حاوی کافئین است؛ ماده‌ای که گیرنده‌های سیستم عصبی سمپاتیک را حساس می‌کند. این سیستم در واقع به نوعی مسئول پاسخ «جنگ یا گریز» است.
یکی از حوزه‌هایی که این سیستم را کنترل می‌کند قلب است؛ بنابراین کافئین می‌تواند قلب را تحریک کند تا سریع‌تر و سخت‌تر بزند ک ه ما آن را به عنوان «تپش قلب» احساس می‌کنیم. قطعاً کافئین بیش از حد در هر فردی باعث چنین پاسخی می‌شود.
در بیشتر بزرگسالان، سطوح پایین کافئین که در بعضی قهوه‌ها و نوشابه‌های معمولی یافت می‌شود بی‌خطر هستند.
فرانک هو، رئیس دپارتمان تغذیه در دانشگاه هاروارد می‌گوید: «شواهد متقاعدکننده‌ای وجود دارد که نشان می‌دهند قهوه برای سلامت افراد بیشتر از آنکه مضر باشد، مفید است.»
فرانک هو معتقد است مصرف متوسط قهوه - حدود ۲ تا ۵ فنجان در روز - با احتمال کمتر دیابت نوع ۲، بیماری قلبی، سرطان کبد و بیماری پارکینسون و افسردگی در ارتباط است.
دانشکده بهداشت عمومی «چان» نیز در مقاله‌ای در پنجم آوریل ۲۰۲۱ در Discover بر این عقیده است که بیشتر مردم می‌توانند مصرف متوسط قهوه را در رژیم غذایی خود قرار دهند.
تحقیقات اولیه قهوه را با بیماری‌هایی از بیماری قلبی و آسم مرتبط می‌دانست. اما هو اشاره کرد که بسیاری از شرکت‌کنندگان در آن مطالعات سیگار می‌کشیدند که ممکن است محققان را به این فکر وادارد که قهوه مسئول اثرات نامطلوبی است که با سیگار هم مرتبط است.
او می‌گوید هر چیزی که مردم زیاد از آن مصرف کنند می‌تواند مشکلاتی به دنبال داشته باشد و باید تحت نظارت قرار می‌گیرد. شاید هم عده‌ای در گذشته فکر می‌کردند، چون قهوه خیلی خوشمزه است پس حتماً باید چیز بدی در آن وجود داشته باشد! در صورتی که به نظر می‌رسد صرف نظر از مشکلات و بیماری‌های خاص بعضی افراد؛ قهوه در واقع برای بیشتر مردم فواید زیادی دارد.
کافئین یکی از محبوب‌ترین و پرمصرف‌ترین نوشیدنی‌ها در جهان است. منبع اصلی آن قهوه است، اما ممک ن است در گیاهان دیگری مانند برگ چای و دانه‌های کاکائو هم وجود داشته باشد. همچنین کافئین ممکن است در نوشیدنی‌های انرژی زا، نوشابه‌ها، آدامس‌ها و دارو‌ها نیز یافت شود. علاقه زیاد به نوشیدن قهوه به دلیل ویژگی‌های طعمی و اثرات محرک آن است و علاوه بر این از فرهنگ و عادات مردم در بسیاری از کشور‌ها نیز نشات می‌گیرد.
گروه‌های خاصی از افراد باید مراقب نوشیدن قهوه باشند. در مورد اثرات قهوه بر کودکان اطلاعات زیادی در دست نیست. اما کافئین می‌تواند برای زنان باردار مضراتی داشته باشد. ضمن آنکه مصرف کافئین بیش از حد نیز می‌تواند باعث اضطراب در افراد مبتلا به هراس یا اختلالات اضطرابی شود.
برای کسانی که قهوه می‌نوشند، متخصصان دم کردن آن را با فیلتر کاغذی پیشنهاد می‌کنند، زیرا قهوه بدون فیلتر با میزان بالاتر مرگ زودهنگام در ارتباط است و می‌تواند حاوی ترکیباتی باشد که سطح LDL یا کلسترول «بد» را افزایش می‌دهد. آن‌ها همچنین توصیه می‌کنند در مصرف خامه یا شکر همراه قهوه زیاده‌روی نشود.
منبع: همشهری‌آنلاین