یوزپلنگ در ایران همواره جانوری ارزشمند بوده و رد آن را می‌توان در تاریخ و فرهنگ ایران از سفالینه‌ها تا متون ادب فارسی به‌خوبی دید. با وجود حفاظت‌های شدید از این دونده بی‌رقیب، هنوز نامش در فهرست جانوران در آستانه انقراض اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) قرار دارد.
به گزارش همشهری آنلاین، یوزپلنگ آسیایی یا یوزپلنگ ایرانی یک زیرگونه در بحران انقراض از یوزپلنگ است و بر اساس برآوردها در سال ۱۴۰۱ تنها ۲۰ قلاده از آن در ایران شناسایی و دارای شناسنامه بودند.
این جانور در مناطق بیابانی در سطح منطقه زندگی می‌کرده‌است و سال‌هاست که نسل آن در معرض نابودی کلی قرار دارد. این جانور فایده زیادی برای طبیعت و محیط زیست دارد مانند شکار حیوانات پیر و سالخورده که مانع از شیوع بیماری‌های مختلف می‌شود. نتایج تحقیقات در سال ۱۳۹۹، نشان می‌دهد که بین ۱۰ تا ۲۰ قلاده یوزپلنگ در مناطق حاشیه کویر مرکزی از جمله توران، نایبندان، دره‌انجیر و میاندشت وجود داشته باشد. این تخمین نتیجه نقشه‌برداری زمینی است که توسط بیش از ۱۲۰۰۰ دوربین دید در شب که در مکان‌های مختلف کار گذاشته شده بود.
یوزپلنگ آسیایی زمانی در مناطق وسیعی از آسیا از شبه‌جزیره عربستان و خاور نزدیک تا منطقه خزر، قفقاز جنوبی، بیابان قزل‌قوم و هند پراکنده بود، اما در حال حاضر در فهرست جانوران در آستانه انقراض اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت قرار دارد و منحصر به نواحی دور افتاده‌ای در بیابان‌های مرکزی ایران شده‌است. آخرین گزارش مستند از یوزپلنگ در هندوستان به سال ۱۹۷۴ بر می‌گردد. از آن زمان به بعد، یوزپلنگ به سرعت از سرتاسر قلمرو خود ناپدید گردید. ایران از دهه ۱۹۷۰ به‌عنوان تنها زیستگاه یوزپلنگ‌های آسیایی شناخته شده‌است.
یوزپلنگ آسیایی بین ۳۲ تا ۶۷ هزار سال پیش، از جمعیت یوزپلنگ‌ها در آفریقا جدا شد. در زمان حکومت بریتانیا بر هند، آن را پلنگ شکار می‌نامیدند. این نام، برگرفته از یوزهایی بود که به تعداد زیاد توسط خانواده سلطنتی هند در اسارت نگهداری می‌شدند تا برای شکار آنتلوپ‌های وحشی از آن‌ها استفاده کنند.