سفری تاریخی با بازتاب‌های گسترده در اوج گرمای خردادماه؛ باغ ملی تهران در ازدحام خبرنگاران و تصویربرداران ایرانی که فضای نشست‌های پسابرجامی و رفت‌وآمد مقامات اروپایی را به ذهن متبادر می‌کرد. فیصل بن فرحان وزیر خارجه عربستان ۱۷ سال و پنج‌روز پس از آخرین سفر سعود الفیصل وزیر خارجه سابق پادشاهی سعودی به تهران، با همتای ایرانی خود دیدار و در نشست خبری دعوت ملک سلمان بن‌عبدالعزیز از سیدابراهیم رئیسی برای سفر به عربستان را تقدیم وی کرد.
به گزارش دنیای اقتصاد، نشستی که البته همراه با حاشیه بود و با تاخیر چندساعته، محل آن نیز به دلیل ملاحظات طرف سعودی مبنی بر قرارگیری تریبون و پرچم طرف سعودی کنار قاب عکس سردار شهید قاسم سلیمانی تغییر کرد و به جای دیگر منتقل شد. با این حال سخنگوی وزارت خارجه اعلام کرد که تنها به دلیل مشکلات فنی و نه گمانه‌زنی‌های رسانه‌ای محل نشست خبری تغییر کرد. اما نتیجه این نقل‌وانتقال چیزی جز ازدحام و بی‌نظمی و پایین آمدن کیفیت برگزاری نشست نبود و در نهایت با بیانیه پایانی دو وزیر مبنی بر مرور تشکیل کمیته‌های مشترک سیاسی و اقتصادی، امنیت مرزها، مبارزه با قاچاق مواد مخدر و همکاری در حوزه محیط زیست به کار خود پایان داد. این سفر یکصد روز پس از اعلان توافق تهران و ریاض به میزبانی چین انجام می‌شود.
پیش‌تر وزرای خارجه دو کشور ۱۷ فروردین در پکن با یکدیگر دیدار و توافق دوجانبه را امضا کردند. دو طرف همچنین در تاریخ ۱۲ خرداد برای دومین بار در کیپ‌تاون آفریقای جنوبی و در حاشیه نشست دوستان بریکس با یکدیگر دیدار کردند و در جریان آن بن‌فرحان اعلام کرد که به‌زودی به تهران سفر می‌کند.
بر مبنای نقشه راه روابط، سفارتخانه‌ها و کنسولگری‌های دو کشور بازگشایی شدند و تبادل سفیر نیز بر اساس توافقات صورت‌گرفته به‌زودی انجام می‌شود. در این چارچوب یکی از اصلی‌ترین محورهای سفر بن فرحان بازدید از سفارتخانه آسیب‌دیده عربستان در تهران است که اتفاقات سال۱۳۹۴ و حمله به سفارت و کنسولگری این کشور در مشهد، زمینه قطع روابط میان دو رقیب منطقه‌ای را فراهم کرد. در کنار این موضوعات دوجانبه، در زمینه مسائل منطقه‌ای نیز دو وزیر درخصوص مسائل موردعلاقه از جمله در یمن تبادل نظر کردند.
ضرورت تحرک در بخش خصوصی دو کشور
حسین امیرعبداللهیان در این نشست خبری با بیان اینکه ما در خصوص اهمیت تشکیل کمیته‌های مشترک سیاسی و مرزی و اقتصادی و مبارزه با قاچاق مواد مخدر از جمله همکاری در حوزه محیط زیست اتفاق‌نظر داریم، گفت: پس از تایید توافقات دو وزیر توسط مقامات عالی دو کشور، در مسیر اجرای توافقات فی‌مابین اقدام خواهیم کرد.
امیرعبداللهیان در این نشست با ابراز خرسندی از سفر وزیر امور خارجه عربستان سعودی به تهران تاکید کرد: از دیدار با وزیر خارجه عربستان خوشحالم و خرسندم که توانستیم پس از قریب ۱۰۰ روز از توافق در تهران با یکدیگر دیدار داشته باشیم. وزیر امور خارجه افزود: در این مدت سفارت و کنسولگری‌های دو کشور در تهران، ریاض، جده و مشهد بازگشایی شد و سفرای دو کشور مشخص شدند و کارهای سیاسی آنها در حال انجام است. وی ادامه داد: از مساعدت‌های عربستان سعودی در زمینه بازگشایی سفارت ایران و دفتر همکاری اسلامی ایران در جده تشکر می‌کنم و متقابلا ما نیز تسهیلات و زمینه‌های سفر اتباع عربستان سعودی به ایران را آماده کردیم. امیرعبداللهیان خاطرنشان کرد: دیدار امروز همچنین بر ضرورت همکاری‌های پایدار اقتصادی و تجاری و سرمایه‌گذاری مشترک به‌ویژه تحرک بیشتر در بخش خصوصی دو کشور متمرکز بود. ما درباره همکاری‌ها در حوزه حملونقل، گردشگری، فناوری و سایر زمینه‌های موردعلاقه طرفین اتفاق‌نظر داریم.
رئیس دستگاه دیپلماسی تاکید کرد: امنیت منطقه‌ای و امنیت تک‌تک کشورها امری اساسی و حیاتی برای همه و ضرورت انکارناپذیر برای دستیابی به آینده امن‌تر و شکوفاتر و توسعه‌‌یافته‌تر در منطقه مشترک ماست. ایران هرگز امینت را مترادف با نظامی‌گری نمی‌داند، بلکه امنیت را مفهومی فراگیر و دربرگیرنده ابعاد فرهنگی، سیاسی، اجتماعی تجاری و اقتصادی بین کشورهای منطقه می‌داند. وی گفت: ما درخصوص حمایت از مردم مظلوم فلسطین رایزنی داشتیم و اتفاق‌نظر داشتیم که حل مساله فلسطین موضوع اساسی است و دارای اولویت در جهان اسلام و در نگاه مشترک تهران و ریاض است. همچنین نگرانی خود را از تداوم جنگ در سودان اعلام کردیم و درباره برخی موضوعات موردعلاقه منطقه‌ای و بین‌المللی گفت‌وگو کردیم. علاوه بر این اتفاق‌نظر داریم در سازمان‌های بین‌المللی و منطقه‌ای همکاری‌های موثرتری را سازمان‌دهی کنیم.
به‌زودی سفارت عربستان بازگشایی می‌شود
پس از سخنان وزیر امور خارجه ایران، فیصل بن فرحان وزیر خارجه عربستان سعودی گفت: گفت‌وگوهای مثبت و شفافی را با امیرعبداللهیان داشتیم و این دیدار در چارچوب تکمیل توافقی که در پکن داشتیم، صورت گرفته است. بن فرحان ادامه داد: ما در حال حاضر تلاش می‌کنیم اقدامات دیپلماتیک ادامه داشته باشد و اکنون شاهدیم که سفارت و کنسولگری و دفتر نمایندگی ایران در سازمان همکاری‌های اسلامی بازگشایی شده و به‌زودی سفارت عربستان در ایران هم بازگشایی می‌شود. بن فرحان با تشکر از تسهیل‌گری ایران برای بازگشایی نمایندگی‌های عربستان در تهران گفت: بازگشت روابط دو طرف به حالت طبیعی مهم است؛ چراکه هر دو طرف بازیگران مهمی در منطقه به حساب می‌آیند و این روابط بر اساس اصولی از جمله احترام متقابل، عدم دخالت در امور داخلی یکدیگر و پایبندی به منشور سازمان ملل استوار است.
وزیر خارجه عربستان همچنین با اشاره به زمینه‌های همکاری دو کشور در ارتباط با همکاری‌های اقتصادی و فرهنگی و با ابراز امیدواری به اینکه «روابط دو کشور در کنار روابط سیاسی در حوزه‌های اقتصادی و فرهنگی نیز گسترش پیدا کند» ادامه داد: جا دارد در اینجا به اهمیت همکاری‌های دو کشور در زمینه منطقه‌ای به ویژه حوزه دریانوردی و تلاش دو کشور برای عدم انتشار سلاح‌های کشتار جمعی اشاره شود. وی تصریح کرد: امیدواریم شاهد این باشیم که افق‌های همکاری دو کشور بیشتر از این باشد و منافع دو طرف را تامین کند و امیدوارم ازسرگیری روابط دو کشور تاثیرات مثبتی بر کل منطقه و جهان اسلام داشته باشد که این مساله به امنیت منطقه و توسعه همکاری‌های اقتصادی و فرهنگی و سایر زمینه‌ها کمک می‌کند. بن فرحان گفت: عربستان سعودی همه امکانات و ظرفیت‌های خود را برای خدمت‌رسانی به حجاج به کار می‌بندد.
وزیر خارجه عربستان در بخش پایانی صحبت‌های خود گفت: من دیداری هم با رئیس‌جمهور ایران خواهم داشت تا سلام گرم پادشاه و ولیعهد را به ایشان ابلاغ کنم و مایل هستیم که ایشان دعوت به عربستان را پاسخ دهند. وی در ادامه گفت: سفر امروز من به تهران همزمان شده است با [ایام برگزاری] مراسم حج و عربستان این افتخار را دارد که به عنوان خادم حرمین شریفین، خادم زائران باشد. وزیر امور خارجه عربستان در پایان خاطرنشان کرد: عربستان همه امکانات و ظرفیت‌های خود را برای خدمت‌رسانی حجاج به کار بسته و به حجاج ایرانی هم خوش‌آمد می‌گوییم و امیدواریم حج آنها مورد قبول باشد.