سید ابراهیم رییسی، رییس‌جمهور اسلامی ایران که دوشنبه شب تهران را برای سفری به دعوت رسمی همتای چینی خود به مقصد پکن ترک کرده بود، ظهر دیروز با استقبال رسمی شی جین‌پینگ، رییس‌جمهور چین، رسما دیدار‌های خود را آغاز کرد.
به گزارش اعتماد،در روز نخست از سفر سه روزه رییسی به چین، رییس‌جمهور ایران علاوه بر دیدار با همتای چینی خود با نخست‌وزیر چین و رییس کنگره ملی این کشور نیز دیدار و گفتگو کرد. همچنین مقام‌های ارشد ایرانی و چینی در حضور روسای جمهوری دو کشور ۲۰ تفاهمنامه همکاری در حوزه‌های مختلف امضا کردند. ظهر دیروز، شی جین‌پینگ، رییس‌جمهور چین در محل کنگره ملی خلق چین رسما از همتای ایرانی خود استقبال کرد. در این مراسم به افتخار رییس‌جمهوری اسلامی ایران و هیات عالیرتبه همراه ۲۱ گلوله توپ شلیک شد.
براساس گزارش رسانه‌های چینی شی جین‌پینگ، رییس‌جمهور چین در دیدار با رییسی بر عزم پکن برای تعمیق همکاری‌ها با ایران در زمینه تجارت و کشاورزی و زیرساخت‌ها تاکید کرده است. جین‌پینگ در ادامه به رییس‌جمهوری ایران گفت، چین بدون درنظر گرفتن هرگونه تغییر در شرایط منطقه‌ای و بین‌المللی به صورت تزلزل ناپذیر همکاری‌های دوستانه خود با ایران را ادامه خواهد داد.
وی با اشاره به برنامه‌ای هسته‌ای ایران نیز گفت: «پکن از ایران در حفاظت از حقوق مشروع خود و حل و فصل مناسب و فوری موضوع هسته‌ای ایران حمایت می‌کند.» رییسی با ۶ وزیر کابینه خود از جمله وزرای امور خارجه، نفت، اقتصاد، راه و شهرسازی، امور اقتصادی و دارایی، صنعت، معدن و تجارت و کشاورزی و چندین مقام بلندپایه دیگر از جمله مدیرکل بانک مرکزی، معاونان سیاسی و اقتصادی وزارت امور خارجه و معاون سیاسی دفتر رییس‌جمهور به این سفر رفته است.
مهم‌ترین دستور کار این سفر همکاری‌های اقتصادی دو کشور و همچنین عملی کردن سند جامع همکاری‌های بلندمدت راهبردی ایران و چین است؛ سندی که در آخرین سال دولت حسن روحانی، رییس‌جمهور پیشین ایران امضا شد و قرار بود روابط ایران و چین را به شکل گسترده‌ای توسعه دهد.
علی‌رغم گذشت نزدیک به دو سال از امضای سند جامع همکاری‌های بلندمدت راهبردی ایران و چین، شتاب سرمایه‌گذاری چین در ایران بسیار ناچیز است. هفته پیش، رییس سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران، مجموع سرمایه‌گذاری چین را در اقتصاد از زمان روی کار آمدن دولت سیزدهم، یعنی در طول یک سال و نیم، ۱۸۵ میلیون دلار اعلام کرد. این رقم معادل ۰.۱درصد از مجموع ۱۴۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی چین در جهان محسوب می‌شود. با این حال مبادلات تجاری ایران و چین با رسیدن به ۲۵ میلیارد دلار در ۱۰ ماهه نخست سال جاری، چین را به بزرگ‌ترین شریک تجارت غیرنفتی ایران بدل کرده است. چینی‌ها حجم قابل توجهی نفت نیز از ایران خریداری می‌کنند، اما دولت ایران به دلیل نگرانی از تحریم‌ها هیچ آماری از میزان فروش نفت ایران به چین اعلام نمی‌کند و مشخص نیست دقیقا درآمد تهران از فروش نفت به چین چه مقدار است.
ما شیائولین، استاد روابط بین‌الملل در دانشگاه مطالعات بین‌الملل ژه‌جیانگ در هانگ‌ژو به روزنامه هنگ‌کنگی ساوت‌چاینا مورنینگ‌پست می‌گوید: «ایران در حال حاضر دنبال این است که چگونه برنامه همکاری جامع ۲۵ ساله را عملی کند. در عین حال احتمالا رییسی دنبال حمایت‌هایی از سوی رهبران چین، برای مثال در حوزه استفاده از یوان برای سرمایه‌گذاری و معاملات انرژی، خواهد بود.»
سید ابراهیم رییسی، در دیدار با شی جین پینگ، رییس‌جمهور چین با تاکید بر ضرورت گسترش مناسبات دو کشور در زمینه‌های مختلف اقتصادی، تجاری، علمی، فناوری و فرهنگی، اجرای سند جامع مشارکت راهبردی میان ایران و چین را اقدامی مهم در جهت تثبیت صلح و ثبات در منطقه دانست.
رییس‌جمهور سفر هیات‌های اقتصادی و سیاسی دو کشور به پایتخت‌های یکدیگر و مذاکرات صورت گرفته بین طرفین را در گسترش مناسبات مهم و موثر توصیف کرد و افزود: «با وجود مخالفت دشمنان جمهوری اسلامی ایران و چین با تحکیم و گسترش روابط دو کشور، این روابط با مدیریت مطلوب طرفین گام‌های بلندی را طی کرده است.»
رییسی در این دیدار همچنین با بیان اینکه ایران و چین دوستان روز‌های سخت هستند و دوستی در روز‌های سخت، تسریع و تسهیل‌کننده پیوندها در ایام دیگر است، افزود: «تحکیم این پیوندها و دوستی‌ها در امنیت منطقه و جهان موثر است.» رییس‌جمهور در ادامه با استقبال از تاکید رییس‌جمهور چین بر احترام به تمامیت ارضی جمهوری اسلامی ایران و همچنین مقابله با یکجانبه‌گرایی در نظام بین‌الملل، بر لزوم مقابله با دخالت بیگانگان در نقاط مختلف جهان تاکید کرد.
رییسی همچنین با قدردانی از نقش مثبت و سازنده چین در گفتگو‌های رفع تحریم، به پیمان‌شکنی امریکایی‌ها و بدعهدی کشور‌های اروپایی در عمل به تعهدات اشاره کرد و گفت: «غربی‌ها یک‌بار دیگر در مورد جمهوری اسلامی ایران گرفتار محاسبه غلط شدند غافل از اینکه ایران اسلامی و ملت رشید آن بالنده‌تر و مطمئن‌تر از هر زمان دیگری در مسیر توسعه و پیشرفت قرار دارند.»
رییس‌جمهور با اشاره به اینکه جمهوری اسلامی ایران مصمم به گسترش روابط دو کشور با رویکرد احترام متقابل است، تصریح کرد: «توسعه روابط ایران و چین رو به جلو بوده است، اما آنچه انجام شده با آنچه باید انجام می‌پذیرفته فاصله دارد و برای جبران این عقب‌ماندگی باید گام‌های بلندتری برداشت.»
رییسی همچنین ضمن استقبال از ابتکار رییس‌جمهور چین در ارایه طرح «کمربند-راه» آمادگی جمهوری اسلامی ایران برای اجرایی شدن این طرح را اعلام کرد. تاکید بر گسترش همکاری‌های دو کشور در حوزه کشاورزی، خودرو‌سازی، معدن، گردشگری و همچنین فعال‌تر شدن کمیسیون‌های مشترک اقتصادی، از دیگر محور‌های سخنان رییس‌جمهور در دیدار با رییس‌جمهور چین بود.
رییسی در پایان ضمن تمجید از همکاری چین در مقابله با همه‌گیری کرونا پیش از تولید واکسن در ایران گفت: «خوشبختانه امروز جمهوری اسلامی ایران با تولید ۶ واکسن کرونا نه تنها به خودکفایی در این زمینه رسیده، بلکه به یکی از معدود صادرکنندگان آن نیز تبدیل شده است.»
در این دیدار شی جین پینگ، رییس‌جمهور چین نیز با اشاره به روند رو به توسعه روابط ایران و چین، اجرای سند جامع مشارکت راهبردی میان دو کشور را در تعمیق و گسترش روابط دو کشور بسیار موثر دانست و گفت: چین قاطعانه معتقد به توسعه روابط با ایران است.
رییس‌جمهور چین در ادامه با انتقاد از اعمال یکجانبه‌گرایی و رفتار‌های زورمدارانه کشور‌های غربی در صحنه بین‌الملل افزود: «متاسفانه این کشورها همچنان بر رویکرد غلط دوران جنگ سرد اصرار دارند و همین موجب آسیب دیدن هنجار‌های بین‌المللی و صلح و امنیت جهانی شده است.»
شی جین پینگ ضمن حمایت از تمامیت ارضی جمهوری اسلامی ایران، بر لزوم مقابله با یکجانبه‌گرایی، دخالت بیگانگان و تهدید امنیت و ثبات در منطقه و جهان تاکید کرد.
رییس‌جمهور چین در بخش دیگری از سخنان خود در این دیدار از اعلام آمادگی دولت چین برای حمایت از شرکت‌هایی که تمایل به سرمایه‌گذاری در ایران دارند، خبر داد و گفت: دولت چین همچنین برای توسعه همکاری‌ها در زمینه تجارت و ترانزیت و مناسبات فرهنگی با ایران آمادگی کامل دارد.
شی جین پینگ در ادامه با قدردانی از مواضع و اقدامات جمهوری اسلامی ایران در زمینه مبارزه با تروریسم، بر ضرورت اجرایی شدن هر چه سریع‌تر توافق هسته‌ای به عنوان یکی از دستاورد‌های چند جانبه‌گرایی برای حل و فصل اختلافات تاکید کرد.
مراسم امضای ۲۰ سند همکاری و یادداشت تفاهم میان جمهوری اسلامی ایران و چین از سوی مقامات عالیرتبه دو کشور و در حضور سید ابراهیم رییسی و شی جین‌پینگ برگزار شد. تفاهمات همکاری در زمینه مدیریت بحران، گردشگری، ارتباطات و فناوری اطلاعات، محیط‌زیست، تجارت بین‌المللی، مالکیت معنوی، کشاورزی، صادرات، بهداشت و درمان، رسانه، ورزش و میراث فرهنگی از جمله اسناد امضا شده میان مقامات جمهوری اسلامی ایران و چین است.
جزییاتی در مورد محتوای این تفاهمنامه‌های همکاری اعلام نشده است، اما به گفته تحلیلگران در میان تفاهمنامه‌های امضا شده خبری از همکاری‌ها در حوزه نفت و گاز و صنعت نیست.
رییس‌جمهور سند جامع مشارکت راهبردی میان جمهوری اسلامی ایران و چین را نمادی از اراده دو کشور برای توسعه روابط دانست و بر ضرورت تلاش دو کشور برای اجرای کامل آن تاکید کرد.
سید ابراهیم رییسی، در دیدار لی که کیانگ، نخست‌وزیر چین سند جامع مشارکت راهبردی میان جمهوری اسلامی ایران و چین را نمادی از اراده دو کشور برای توسعه روابط دانست و بر ضرورت تلاش دو کشور برای اجرای کامل آن تاکید کرد. رییس‌جمهور در ادامه با اشاره به پیشینه همکاری‌های تاریخی و ارزشمند دو تمدن بزرگ ایران و چین و همچنین توافقات مهم دو کشور در زمینه‌های مختلف اقتصادی و تجاری، بر گسترش هر چه بیشتر روابط ایران و چین تاکید کرد. رییسی با مهم دانستن رویکرد چند جانبه‌گرایی به عنوان محور مشترک در مواضع بین‌المللی دو کشور، بر اهمیت تقویت همکاری‌های ایران و چین در سازمان‌های بین‌المللی و منطقه‌ای تاکید کرد.
در این دیدار لی که کیانگ، نخست‌وزیر چین نیز با اشاره به سابقه تاریخی روابط و وحدت نظر دو کشور در رویکرد چندجانبه‌گرایی در جهان گفت: «مذاکرات سازنده‌ای میان دو کشور در جهت توسعه روابط در موضوعات مختلف در جریان است.» ن
خست‌وزیر چین در ادامه سند جامع مشارکت راهبردی میان دو کشور را ازجمله دستاورد‌های حاصل از توافقات فی‌مابین عنوان و بر تمایل پکن برای اجرای کامل آن و همچنین تقویت همکاری و هماهنگی با تهران در راستای استمرار روند توسعه مناسبات دو کشور تاکید کرد.
لی همچنین با اشاره به نقش مهم و تاثیرگذار جمهوری اسلامی ایران در منطقه بر ضرورت همکاری و هماهنگی میان دو کشور برای توسعه امنیت در راستای تامین منافع دو کشور تاکید کرد.
رییس‌جمهور در دیدار رییس کنگره ملی خلق چین، ایران و چین را دوستان دوران سخت توصیف و از حمایت‌های سازنده کنگره ملی خلق چین در جهت گسترش همکاری‌های دو کشور قدردانی کرد. رییس‌جمهور در این دیدار با تاکید بر اهمیت نقش همکاری‌های پارلمانی بر روند توسعه همکاری‌های دوجانبه، از حمایت‌های سازنده کنگره ملی خلق چین در جهت پیشبرد روابط راهبردی ایران و چین قدردانی کرد.
رییسی در این دیدار با اشاره به سطح مناسب روابط دوستانه و قرابت‌های تاریخی دو کشور، از ایران و چین به عنوان دوستان دوران سخت یاد کرد و بر استمرار و تقویت مشارکت جامع راهبردی ایران و چین تاکید کرد. در این دیدار ضرورت استفاده از ظرفیت ساز و کار‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای مورد تاکید قرار گرفت.
در ادامه این دیدار همچنین با اشاره به دستاورد‌های کنگره ملی خلق چین در تهیه و تصویب طرح‌ها و برنامه‌های توسعه‌ای چین، بر تبادل تجربه در این زمینه تاکید شد.
روزنامه گلوبال تایمز، روزنامه انگلیسی زبان وابسته به حزب کمونیست چین در سرمقاله روز سه‌شنبه خود سفر رییسی به پکن را «دیداری مهم برای هر دو کشور» توصیف کرده است. این روزنامه چینی می‌نویسد: «عبارت استراتژیک به مراتب در مورد روابط چین و ایران به کار می‌رود، این عبارت چکیده‌ای از مناسبات جاری میان دو کشور است.» سرمقاله گلوبال تایمز ادامه می‌دهد: «چین و ایران این دو تمدن باستانی آسیا اکنون به ترتیب یک قدرت صنعتی و یک تولیدکننده انرژی هستند. دو کشور به لحاظ اقتصادی مکمل یکدیگر هستند و هر دو تمایل زیادی به توسعه دارند. نیاز‌های توسعه‌ای دو کشور در بسیاری از حوزه‌ها سازگار است.»
روزنامه گلوبال تایمز ظرفیت بالقوه همکاری میان تهران و پکن را «عظیم» توصیف می‌کند. این روزنامه با اشاره به تبلیغات منفی امریکا درخصوص روابط ایران و چین می‌نویسد: «رویکرد حاصل جمع صفر ازسوی امریکا متکبرانه، مغرورانه و مستکبرانه است. چین و ایران ضرورتی نمی‌بینند که رفتارشان را بر این اساس تغییر دهند و بعید است که دو طرف مناسبات‌شان را به دلیل نارضایتی عده‌ای کاهش دهند.»
گلوبال تایمز می‌نویسد: «در واقع بسیاری از دستاورد‌های همکاری ایران و چین از طریق فائق آمدن بر مداخله‌ها و خرابکاری‌های امریکا به دست آمده است. ممکن است که بهبود این شرایط در کوتاه‌مدت مشکل باشد، اما بیرون از دایره نفوذ بلوک امریکا-غرب فضا و ظرفیت بالقوه عظیمی برای همکاری‌های برد-برد میان کشورها، از جمله ایران و چین وجود دارد که نمی‌تواند با فشار‌های سیاسی غرب و امریکا متوقف شود.»
این یادداشت ادامه می‌دهد: «نظام بین‌الملل کنونی تحت رهبری امریکا به شکلی طراحی شده است که کشور‌های در حال توسعه و نوظهور را آزار دهد و استثمار کند. حالا واشنگتن هنوز فکر می‌کند که به اندازه کافی از اینکه وزن منافع کشور‌های در حال توسعه، افزایش یافته است، رضایت ندارد و قصد دارد نظام نوین جهانی طراحی کند که این گرایش در آن قوی‌تر باشد، نظامی که قطعا چالشی جدی برای جهان غیرغربی است و باید با اقدام مشترک در مقابل آن مقاومت شود.»