پیشرفت روزبه‌روز تکنولوژی کار را برای ما آسان‌تر کرده است. آن‌قدر که می‌توان در خانه با چند کلیک ساده خرید و فروش کرد، دنبال شغل مورد نظر گشت و هزاران کار دیگر انجام داد. این آسان شدن زندگی در قبال تکنولوژی، اما گاهی برای ما هزینه‌هایی هم دارد. هزینه‌های آزاردهنده‌ای که تا مدت‌ها ذهن ما را درگیر خود می‌کند. یکی از هزینه‌هایی که ممکن است شما با آن روبه‌رو باشید و درباره‌اش نگران باشید، کلاه‌برداری‌هایی است که امکان دارد شما هم با آن روبه‌رو شده باشید. حالا در این گزارش سعی شده به شما نکاتی در این‌باره گفته شود. نکاتی که احتمالا دست کلاهبرداران را برای شما رو می‌کند و جلوی ضرر‌های احتمالی را می‌گیرد.
در حال حاضر پلتفرم‌های زیادی وجود دارد که کار خرید و فروش را برای شما امکان‌پذیر کرده است. سایت‌هایی که شما را با اشخاص مختلف در سراسر ایران آشنا می‌کند. این آشنایی برای این‌که بتواند درنهایت به یک معامله امن ختم شود، نیازمند این است که شما از برخی مسائل مهم باخبر باشید.
در اکثر سناریو‌هایی که برای کلاهبرداری طراحی می‌شود، دریافت هزینه با دلایل متفاوت در صدر این موضوع قرار دارد. این هزینه در هر بخشی به شکل ویژه‌ای خودش را نشان می‌دهد. مثلا در بخش املاک از شما می‌خواهند تا برای ارسال عکس‌های بیشتر از خانه هزینه‌ای را پرداخت کنید. در دسته خودرو نیز ممکن است برای ارائه مشاوره بهتر از شما پول بگیرند.
اما این تمام ماجرا نیست. هم‌چنان راه‌های دیگر برای برداشتن کلاه شما وجود دارد. مثلا اجاره یا فروش ویلا یا خانه به طور هم‌زمان به چند نفر! یا تفاوت بین عکس‌هایی که به شما نشان می‌دهند و ویلایی که شما اجاره می‌کنید با واقعیت. در دسته املاک گاهی برای ارائه مشاوره بیشتر شما را به تلفنی وصل می‌کنند که باید برای آن هزینه پرداخت کنید. حواستان باشد که در همه این موارد، باید آگهی مورد نظر به‌سرعت به پلتفرم مذکور گزارش داده شود.
در دسته وسایل نقلیه نیز از شما می‌خواهند که هزینه وسایل جانبی را پرداخت کنید. بعد از پرداخت هزینه، اما دیگر هیچ‌کس پاسخ‌گوی شما نخواهد بود. تفاوت بین آپشن‌هایی که در آگهی نوشته شده با واقعیت هم یکی دیگر از موارد متعدد کلاهبرداری است.
در دسته کالا، سناریو‌های کلاهبرداری بیشتری قرار دارد. در این دسته شما معمولا پول کامل کالا را اینترنتی پرداخت می‌کنید و بعد متوجه می‌شوید که اصلا کالایی در کار نبوده است. دریافت هزینه ارسال و تحویل دادن یک کالای تقلبی هم از سری سناریو‌های کلاهبرداری موجود است.
در دسته خدمات هم سناریو‌هایی وجود دارد که باید از آن آگاه باشید. اگر از طریق سایت و پلتفرم‌ها دنبال تعمیرکار می‌گردید، باید حسابی حواستان را جمع کنید. در برخی مواقع بعد از تحویل کالا دیگر کسی پاسخ شما را نخواهد داد. درواقع شما به‌راحتی کالای خود را تحویل دزد‌ها داده‌اید. از طرف دیگر، ممکن است بعد از انجام خدمات مورد نظر، پول بیشتری از شما درخواست شود. این هم یکی دیگر از مواردی است که باید حتما گزارش آن را به پلتفرم ارسال کنید تا باقی افراد با چنین اتفاق‌هایی مواجه نشوند.
سوال مهم، اما این‌جاست که چرا ما قدرت تشخیص کلاه‌برداری‌ها را نداریم؟ درواقع چه شرایطی باعث می‌شود با وجود هشدار‌ها باز هم به دردسر بیفتیم؟
در بررسی‌های انجام‌شده چند عامل مهم را می‌توان برای اشتباه کاربران و بعد هم کلاهبرداری برشمرد. یکی از مهم‌ترین دلایل می‌تواند نبودن نشانه‌ای خاص یا کافی در مراحل اولیه باشد. شما باید در هر معامله و در هر مرحله حتما حواس خود را جمع کنید تا دچار مشکل نشوید. گاهی وقت‌ها به دلیل احتیاج زیاد به یک کالا ممکن است نشانه‌ها را نادیده بگیرید. این موضوع در رابطه با موضوع استخدام و کاریابی‌های اینترنتی بیشتر صدق می‌کند.
از قدیم گفته‌اند هیچ ارزانی‌ای بی‌حکمت نیست! این جمله را حتما سرلوحه کار خود در خرید‌های اینترنتی قرار دهید. در بسیاری موارد قیمت مناسب باعث می‌شود شما بدون در نظر گرفتن جوانب خرید را انجام دهید. قیمت مناسب یکی از راه‌کار‌هایی است که از طریق آن کلاه‌برداری‌های زیادی صورت گرفته است. نکته دیگر این‌که سعی کنید خرید را در شهر خود انجام دهید تا امکان تحویل حضوری داشته باشید. در خیلی از موارد افرادی که مورد کلاهبرداری واقع شدند، می‌گویند کالا در شهر دیگری بود و چاره‌ای جز اعتماد به طرف مقابل وجود نداشته است. ارسال فیش تقلبی یا رسید تقبلی از دیگر مواردی است که خیلی‌ها به آن توجه نمی‌کنند. در این خصوص تاکید می‌کنیم که تنها به دریافت رسید اکتفا نکنید و حتما حسابتان را هم چک کنید.
کلاه‌بردار‌ها هیچ نشانه خاصی ندارند. لحن و ادبیات موجه، شماره و آدرس قابل اعتماد، یکی بودن صاحب کارت بانکی با نام فروشنده و مدت زمان قابل قبولی که فروشنده در یک حوزه خاص کار کرده، همگی جزء دلایلی است که می‌تواند شما را به دردسر بیندازد. ما توصیه می‌کنیم در هر خریدی بدبین باشید و با تماس تصویری و حتی ارائه کارت شناسایی هم بی‌گدار به آب نزنید. اگر به موارد گفته‌شده اهمیت دهید، تا حدود زیادی ریسک کلاهبرداری را کاهش می‌دهید.
همان‌طور که ابتدای گزارش اشاره کردیم، در هر حوزه روش‌های متفاوتی برای کلاهبرداری وجود دارد. در ادامه سعی کرده‌ایم انواع موضوعاتی را که منجر به کلاهبرداری از شما می‌شود، بنویسیم. این چند بند را خوب به یاد بسپارید و در صورت برخورد با هر کدام از این مسائل حتما آگهی را در سایت و پلتفرم‌های مختلف ریپورت کنید.
در زمان جست‌وجو برای شغل در پلتفرم‌های آن‌لاین، اگر کارفرما از شما درخواست پرداخت هزینه برای ارسال تجهیزات کار در منزل را کرد، یا از شما برای پر کردن فرم استخدام درخواست وجه کرد، یا از شما برای ارسال جزوه یا کتابچه‌ای مربوط به شغلی که برای آن درخواست فرستاده‌اید، درخواست مبلغی پول کرد، آن را کلاهبرداری تلقی کنید و به‌سرعت آگهی مورد نظر را به پلتفرمی که آگهی را منتشر کرده است، گزارش کنید. حواستان باشد؛ اطلاعات شخصی‌تان را تا پیش از آغاز قطعی همکاری برای هیچ کارفرمایی نفرستید تا مجال سوءاستفاده به سودجویان را ندهید.
بعضی از کلاهبرداران می‌کوشند در آگهی‌های املاک به سودجویی بپردازند. آن‌ها معمولا درخواست پرداخت هزینه برای هماهنگی بازدید یا ارسال عکس‌های بیشتر از ملک می‌کنند و عموما آگهی‌هایی که منتشر می‌کنند، قیمت یا شرایط بیش‌ازحد عالی دارد. در مواجهه با این آگهی‌ها مواظبت کنید و سعی کنید بر هیجانتان در مواجهه با ملکی که قیمتی پایین‌تر از حد معمول دارد، غلبه کنید و بدون رعایت تشریفات قانونی، پولی برای کسی واریز نکنید.
در دسته کالا شیوه‌های کلاهبرداری کمی متفاوت است. مثلا درخواست پرداخت هزینه ارسال کالا قبل از تحویل آن، درخواست پرداخت کل هزینه کالا قبل از تحویل، ارائه اطلاعات مبهم و ناقص درباره کالا، اصرار در پیشبرد معامله در پیام‌رسان‌های دیگر مانند تلگرام، واتس‌اپ و… بخشی از شگرد‌های کلاهبرداران در زمان معامله کالا در پلتفرم‌های خرید و فروش است. البته به یاد داشته باشید، اگر خود پلتفرم امکان دریافت بیعانه را داشت، حتما به جای آن‌که به شخصی که نمی‌شناسید اعتماد کنید و به او بیعانه بدهید، به پلتفرم اعتماد کنید و بیعانه‌تان را به او بدهید.
در کنار توجه به جزئیات مسائل طرح‌شده، حتما به این نکات هم توجه کنید: مثلا اگر خریدار طلا هستید، حتما از فروشنده فاکتور بخواهید. در زمان خرید وسایل الکترونیکی مانند موبایل، تبلت، لپ‌تاپ و… بسته‌بندی اولیه کالا را نیز از فروشنده بخواهید. هم‌چنین توجه داشته باشید زمانی که قیمت و شرایط ارائه‌شده بیش از حد عالی به نظر می‌رسد، برای معامله کردن بیشتر احتیاط کنید.
در زمان معامله خودرو حواستان باشد؛ کلاه‌بردار‌ها شگرد‌های متفاوتی در این دسته از آگهی‌ها دارند. مثلا درخواست پرداخت هزینه ارسال لوازم جانبی خودرو قبل از تحویل آن. در هنگام معامله خودرو، بررسی مدارک مالکیت و شناسایی خودرو الزامی است. بر اساس تجربه، خودرو‌هایی که با تفویض وکالت‌های مکرر معامله می‌شوند، مشکوک هستند. هم‌چنین زمانی که قیمت و شرایط ارائه‌شده بیش از حد عالی به نظر می‌رسد، برای معامله کردن بیشتر احتیاط کنید.
تمام پلتفرم‌های آن‌لاین، بخشی برای گزارش کاربر دارند. اگر آگهی‌ای به نظر شما کلاهبرداری است، یا نشانه‌هایی که در این یادداشت آمده بود، در آن آگهی‌ها به چشم می‌خورد، حتما آن را به پلتفرم مورد نظر گزارش کنید. پلتفرم‌ها برای حفظ سلامتشان به گزارش‌های شما نیاز دارند، پس طبیعتا گزارش‌های شما را با دقت بررسی می‌کنند و آگهی‌های مشکوک را با ابزار‌های خودشان می‌سنجند تا فضای پلتفرم‌ها امن باشد. یادتان باشد، گزارش شما حتما می‌تواند به امن‌تر شدن فضای معامله در پلتفرم‌ها بینجامد و به این ترتیب، شما هم از معامله‌ای امن سود می‌کنید و هم از امنیتی که در آن پلتفرم وجود دارد، احساس رضایت خواهید داشت.