تغذیه سالم به تمامی مواد طبیعی گفته می شود که استفاده از آنها برای سلامت بدن لازم و ضروری است و تغذیه ناسالم به مواد فرآوری شده در کارخانجات صنایع غذایی مانند انواع فست فود و تنقلات می گویند که بیشتر از فوایدشان آسیب می رسانند.
با مراجعه به دکتر تغذیه و کمک گرفتن از متخصصین تغذیه به شکل بهتری می توان از یک رژیم غذایی سالم پیروی کرد.
تغذیه سالم جزء مهمترین مواردی است که در سلامت جسم و رشد بدن تأثیر می گذارد، نکته مهم این است که تغذیه نه تنها بر سلامت و رشد بلکه بر احساسات و خلق و خوی افراد نیز تأثیر دارد.
اهمیت وجود برخی از مواد مغذی به ویژه ویتامین ها، مواد معدنی و پروتئین ها به حدی زیاد است که در سلول های مغزی دخالت کرده و در صورت کمبود، موجب نارسایی های عصبی و روانی می شود.
با داشتن یک تغذیه کامل و سالم شادابی و تندرستی برای فرد به وجود آمده و نتیجه آن طول عمر بیشتر انسان بدون ناتوانی و بیماری است.
داشتن یک تغذیه متعادل که تمامی گروه های مواد غذایی را شامل می شود، به عنوان یک تغذیه سالم محسوب می گردد که در ادامه به مهمترین گروه های غذایی گل لازم است در یک تغذیه سالم گنجانده شوند اشاره می کنیم:
گروه نان و غلات
انواع مختلف نان به صورت سبوس دار، نان های سنتی، نان برنجی و ماکارونی و سایر فرآورده های دیگر در این گروه قرار می گیرند که کربوهیدرات ها جزء فیبرهای پیچیده بوده و حاوی ویتامین های گروه b، آهن و پروتئین است و به همین جهت باید در حد نیاز بدن از همه این گروه ها در برنامه غذایی قرار بگیرد.
گروه سبزیجات
سبزیجات شامل گروه های زیادی مانند انواع سبزی های برگ سبز، انواع کلم، هویج، بادمجان، نخود سبز، کاهو، قارچ، فلفل و گوجه فرنگی می گردد. مواد غذایی که در این گروه قرار دارد شامل ویتامین های زیادی از جمله ویتامین a و ویتامین c و همچنین برخورداری از مواد معدنی مانند پتاسیم است. با مصرف سبزیجات فیبر لازم برای بدن تأمین شده و از یبوست های مزمن و طولانی جلوگیری می شود.
گروه میوه ها
شامل تمامی انواع میوه، آب میوه های تازه و طبیعی، کمپوت میوه و میوه های خشک است، در میوه ها انواع ویتامین ها، فیبر و مواد معدنی وجود دارد.
گروه لبنیات
لبنیات شامل انواع ماست، پنیر، کشک، کره، خامه، دوغ و سایر فراورده های دیگر در این گروه است. در صورت استفاده کردن از لبنیات کم چرب می توان از مقادیر زیاد پروتئین، کلسیم و فسفر در این حوزه بهره برد.
گروه پروتئین ها و گوشت
انواع گوشت های قرمز مانند گوسفند و گوساله و گوشت های سفید مانند مرغ، ماهی، پرندگان و همچنین تخم مرغ در این گروه قرار دارند. البته انواع حبوبات مانند نخود و لوبیا و عدس و مغز دانه هایی مانند بادام و فندق هم به دلیل داشتن پروتئین بالا، آهن و فسفر در این گروه قرار می گیرند.
به طور کلی می توان گفت که مواد غذایی که سرشار از کالری بوده و ارزش غذایی بسیار پایین و گاهی اوقات اصلا ارزش غذایی ندارند را تغذیه ناسالم می گویند. با شناخت مواد ناسالم به شکل بهتری می توان آنها را از برنامه غذایی حذف کرد.
معمولاً انواع پیراشکی ها و غذاهای سرخ کردن در فست فودی ها جزء غذاهای ناسالم قرار می گیرند. چرا که به عنوان مثال در پیراشکی ها یا سیب زمینی های سرخ کرده نه تنها مواد مفید وجود ندارد، بلکه به دلیل داشتن روغن بالا برای سلامت قلب نیز مضر است.
معمولاً در اغلب غذاهای ناسالم حجم زیادی از قند و چربی وجود دارد که کالری بیشتری نسبت به نیاز بدن وارد کرده و نداشتن فیبر کافی موجب شدهد تا غذا برای طولانی مدت در معده باقی بماند. به همین سبب با تولید گاز در معده و ایجاد یبوست می تواند آسیب های فراوانی به بدن برساند.
برخی از ویژگی های تغذیه ناسالم شامل موارد ذیل است:
داشتن تغذیه سالم ارتباط مستقیم با سلامت بدن دارد؛ چرا که هر آنچه انسان مورد اسفاده قرار می دهد در بخش های مختلف بدن تأثیر می گذارد.
داشتن یک رژیم غذایی سالم به هیچ عنوان پیچیده نیست، بلکه قرار دادن تمامی مواد مفید غذایی و ویتامین ها و مواد معدنی در برنامه غذایی می تواند یک الگوی سالم محسوب شود.
برای داشتن یک تغذیه سالم، لازم است که تمامی غذاهای فرآوری را با غذاهای سالم و تازه جایگزین نمود، تا حد زیادی این جایگزینی به تفکر افراد ارتباط دارد.
برخی از مواد معدنی و مواد مغذی علاوه بر اینکه بر عملکرد مغز تأثیر زیادی دارند، برای تأمین انرژی بدن و تثبیت عملکرد قلب و ماهیچه های بدن نیز لازم و ضروری است.
در واقع برای داشتن یک تغذیه سالم باید برخی از اصول تغذیه ای در آن رعایت شود که در ادامه به آن می پردازیم:
رعایت تعادل
رژیم غذایی متعادل که از همه گروه های غذایی در آن قرار گرفته، می تواند تمامی نیازهای بدن را تأمین کرده و در حفظ سلامتی مؤثر باشد.
تنوع مواد غذایی
به هیچ عنوان نباید گروه خاصی از مواد غذایی را محدود کرد؛ چرا که هر کدام از گروه های غذایی از املاح و ویتامین های مختلفی برخوردار است که می تواند به عنوان تأمین کننده انرژی و مواد مورد نیاز بدن محسوب گردد.
برای داشتن یک زندگی سالم و روحی سرزنده لازم است که تغذیه مناسبی را رعایت کنیم و برای رعایت یک رژیم غذایی خوب باید در این حوزه از افراد متخصص کمک بگیرید، بهترین فرد برای دریافت راهنمایی و کمک دکتر تغذیه است.
کار دکتر تغذیه گنجاندن غذاهای سالم در برنامه غذایی بوده و با تغییر عادات غذایی فرد سعی در ارتقاء عادت های درست و حذف عادت های غلط دارد.
متخصص تغذیه وظایف مختلفی به عهده داشته که برخی از آن شامل موارد ذیل است:
افراد در هر سنی، از جمله نوزادان، کودکان، نوجوانان، بزرگسالان و سالمندان می توانند از مشاوره های یک متخصص تغذیه بهره مند شوند. افراد مبتلا به بیماری ها و شرایطی مرتبط با تغییرات رژیم غذایی، باید به طور منظم به متخصص تغذیه مراجعه کنند.
که شامل افراد مبتلا به بیماری های قلبی عروقی، چاقی و اضافه وزن، دیابت، بیماری کلیوی، اختلالات خوردن و آلرژی غذایی می شود. یک متخصص تغذیه می تواند با نظارت داشتن بر روی تغذیه شما به رژیم غذایی شما کمک کند تا خطر و عوارض مرتبط با این شرایط را کاهش دهد و به سلامتی شما کمک کند.
افرادی که به دنبال یک رژیم غذایی سالم و برنامه تغذیه برای ورزش، دوره بارداری سالم و یا حفظ وزن خود هستند، باید از یک متخصص تغذیه نیز مشاوره تغذیه بگیرند.