فرارو- اجرای توافق‌نامه ۲۵ساله ایران و چین، بازار و صنعت خودرو را تحت تاثیر قرار می‌دهد. بررسی‌ها درباره مناسباتی که بین خودروسازان ایرانی و چینی به دنبال این توافق شکل خواهد گرفت، به نوعی باعث چینیزاسیون صنعت خودروی ایران خواهد شد.
به گزارش فرارو، همکاری بین شرکت‌های خودروساز دو کشور به منظور انتقال فناوری و تولید مشترک برای عرضه در بازار دو کشور و کشور‌های ثالث، مشارکت شرکت‌های خودرویی چینی با دو خودروساز ایرانی از قبیل اشتراک‌گذاری دانش‌های فنی در زمینه ایجاد پلت‌فرم‌های مشترک و در نهایت طراحی شهرک صنعتی تولید خودرو و صنایع مرتبط با تمرکز براستفاده از فناوری انرژی تجدید‌پذیر از مفاد مهم خودرویی در سند ۲۵ ساله ایران و چین است.
به گفته بسیاری از کارشناسان اگر این مفاد در درازمدت اجرایی شود، می‌تواند مزایای فراوانی برای صنعت خودروی ایران داشته باشد، به شرط آنکه ضمانت اجرایی محکمی در پی این قرارداد باشد.صنعت خودروی چین از دهه ۹۰ همزمان با تحریم‌های اولیه وارد بازار ایران شد، این در شرایطی است که برای بسیاری از مشتریان داخلی که از محصولات اروپایی بخصوص فرانسوی (فارغ از کیفیت و کمیت) استفاده می‌کردند، تحمل چینی‌های تازه‌وارد به صنعت خودرو کمی سخت و دشوار بود.
در هر صورت چینی‌ها نه تنها در بازار ایران بلکه در بسیاری از بازار‌های جهانی به سرعت رشد کردند و به واسطه شراکت با غول‌های مطرح خودروسازی دنیا، جایگاه خود در صنعت خودرو را یافتند.در ایران نیز محصولات خودرویی چین، به دلیل فراوانی آپشن و همچنین قیمت مناسب به سرعت نزد مشتریان داخلی جایگاهی برای خود یافت. با این حال، اما در تحریم‌های ثانویه، خودروسازان چینی مجبور به ترک ایران شدند و تنها تعداد انگشت‌شماری در بازار کشورمان به فعالیت خود ادامه دادند.
تاثیر حضور گسترده چینی‌ها در بازار خودروی ایرانسعید مدنی کارشناس صنعت خودرو در
گفتگو با فرارو با اشاره به اینکه صنعت خودروی چین یک صنعت کپی شده است، اظهارداشت: به نوعی آن‌ها تمام محصولات شرکت‌های غربی را مهندسی معکوس کردند و یک کپی کار محسوب می‌شوند، در نتیجه صنعت خودروی چین یک صنعت نوپا بوده و خیلی نمی‌توان در زمینه انتقال دانش و تکنولوژی به ما کمک کند.
وی افزود: بنابراین این انتظار که با انعقاد قرارداد راهبردی ۲۵ ساله بین ایران و چین ما بتوانیم از دانش چینی‌ها به طور کامل استفاده کنیم به طور قطع امکان پذیر نیست، زیرا دانش چینی‌ها نیز به نوعی عاریه ای است و آن‌ها با کپی از روی خودروسازان غربی توانستند، امروز به اینجا برسند، در این زمینه تنها می‌توان از کارشناسان غربی چینی‌ها استفاده کرد.
مدنی گفت: شرکت‌های اروپایی که با چینی‌ها شریک هستند، کارشناسان آن‌ها در این کشور حضور دارند، این افراد فارغ از تحریم‌هایی که علیه صنعت خودرو کشور وجود دارد، می‌توانند با رایزنی به کشورمان بیایند، بنابراین از این طریق می‌توان به خصوص در زمینه تحقیق، توسعه و توسعه محصول از آن‌ها استفاده کرد.
مدیرعامل اسبق شرکت سایپا با تاکید بر اینکه نباید تجربیات تلخ گذشته را تکرار کرد و صنعت خودرو را دربست اختیار چینی‌ها قرار داد، اضافه کرد: در گذشته به خصوص در سال ۹۴ و امضای برجام فرانسوی‌ها دوباره به ایران برگشتند و بازار کشورمان را دو قبضه کردند، به نوعی بازار را به آن‌ها تحویل دادیم، اما بعد از خروج ترامپ از برجام، آن‌ها کار را نیمه تمام رها کردند و رفتند، در مورد چینی‌ها، اما نباید چنین اتفاقاتی صورت گیرد، بلکه باید با تعیین شروط، حضور آن‌هارا به صورت همه جانبه تضمین کرد، تا اتفاقات تلخ گذشته رخ ندهد.
وی با اشاره به اینکه سه شرط را باید برای همکاری گسترده با چینی‌ها در نظر گرفت، ادامه داد: در وهله اول آنان باید امکان استفاده ایران از کارشناسان غربی که در چین حضور دارند را به خودروسازان ایرانی بدهند، که از طریق آن‌ها زمینه انتقال دانش و تکنولوژی فراهم شود، این نباشد که تنها بازار را در اختیار آن‌ها بگذاریم و همچنان مونتاژ کار باقی بمانیم. در وهله دوم نیز چین باید این تضمین را بدهد که ایران هاب تولید خودرو‌های چینی در منطقه خاورمیانه تبدیل شود و حداقل حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد از تولیدات مشترک صادر شود.
مدنی توضیح داد: به نوعی باید با آن‌ها شرط کرد که تیراژ می‌بایست بالا باشد، زیرا تولید اگر زیر ۳ میلیون دستگاه در سال باشد به نوعی فایده‌ای ای ندارد، زیرا سالیانه یک و نیم میلیون نیاز داخلی است و یک و نیم میلیون دستگاه باید صادر شود، در چنین شرایطی می‌توان از چینی‌ها بهره برد.
این کارشناس صنعت خودرو خاطرنشان کرد: در وهله سوم نیز باید درصد مشخصی از بازار را به چینی‌ها اختصاص داد، در گذشته تجربه طرح فرانسوی‌ها باعث شد که ما به چنین تجربیاتی دست پیدا کنیم، تنها ۴۰ درصد از بازار را به چینی‌ها باید اختصاص دهیم، زیرا اگر دوباره مسئله پیش بیاید و آن‌ها خواستند ایران را ترک کنند، تجربه گذشته تکرار نشود، از سوی دیگر ما در سال‌های تحریم در تولید برخی قطعات و محصولات به خودکفایی دست پیدا کرده و توسعه پلتفرم‌ها و محصولات مختلف را ادامه داده‌ایم، بنابراین این تجربیات نباید کنار گذاشته شود.
این مدیر اسبق خودروساز خاطر نشان کرد: بلکه باید با قدرت ادامه نهضت داخلی‌سازی در کشور ادامه یابد، از سویی حضور چینی‌ها در کنار داخلی‌ها می‌تواند یک رقابت خوب ایجاد کند و صنعت خودرو را رقابت‌پذیر خواهد کرد، بنابراین باید این قرارداد‌هایی که احتمالاً بسته می‌شود با حساب و کتاب باشد، در غیر اینصورت صنعت خودروسازی در مسیر رشد قرار نمی‌گیرد.
مدنی تصریح کرد: نوع نباید دستمان را در مقابل چینی‌ها خالی کنیم، در چنین صورتی اگر در مقابل آن‌ها حضور پیدا کنیم قدر مسلم قدرت چانه‌زنی ما کاهش پیدا می‌کند و نمی‌توانیم دستاورد مناسبی به دست بیاوریم، بنابراین این کار نیاز به برنامه‌ریزی دارد که وزارت صمت و دولت باید تمامی این اقدامات که با دقت انجام دهند تا بتوانیم بعد از مدت‌ها یک همکاری مناسب خودرویی را با شرکای خارجی خودروساز آغاز کنیم.