در میانه خبر‌های مرتبط با مذاکرات هسته‌ای وین، امروز خبرگزاری یونهاپ کره جنوبی از عزیمت «چوی جونگ کان»، معاون وزیر خارجه کره جنوبی به وین به منظور دیدار و رایزنی با اعضای برجام و ایالات متحده خبر داد. حضور کره جنوبی به عنوان یک کشور غیربرجامی در مذاکرات وین و به عنوان کشوری که میلیارد‌ها دلار پول نفتی ایران را بواسطه تحریم‌های آمریکا بلوکه کرده است، سوالات متعددی را مطرح کرده است.
«حشمت الله فلاحت‌پیشه» رئیس سابق کمیسیون سیاست خارجی و امنیت ملی و نماینده ادوار مجلس در این باره با همشهری‌آنلاین گفت‌وگویی داشته است که در ادامه می‌خوانید:
تحلیل و ارزیابی شما از حضور نماینده کره جنوبی در مذاکرات وین چیست؟ این کشور از چه جایگاهی و با چه عنوانی در وین حضور یافته است؟
حضور ایشان در وین قطعا به این معنی نیست که عضو جدیدی به برجام اضافه شده است؛ بنابراین ساختار برجام به هم نخورده است. حضور معاون وزیرخارجه کره جنوبی در وین احتمالا مربوط به کمیته و کارگروه تحریم است که به منظور بررسی تعلیق و رفع تحریم‌های ایران شکل گرفته است.
این اتفاق حتما مربوط به منابع مسدود شده ایران در کره جنوبی است. چرا که این کشور بدون اجازه آمریکا امکان آزادسازی این منابع را ندارد. از این‌رو، حضور نماینده کره جنوبی در وین حتما با نظر مثبت ایران صورت گرفته است و بدون نظر مساعد ایران هیچ طرف دیگری نمی‌تواند وارد مذاکرات شود. چنانکه شاهد بودیم، کشور‌های حاشیه جنوبی خلیج فارس بار‌ها خواهان حضور در مذاکرات و اعمال نظرات خود شده بودند که در نتیجه مخالفت جدی ایران، این اتفاق صورت نگرفت.
فکر می‌کنید که حضور مقام کره جنوبی در وین، می‌تواند نشانه پیشرفت عملی در مذاکرات باشد؟
فرض من این است که حضور نماینده کره در مذاکرات به منظور بررسی آزادسازی منابع ایران از این کشور صورت گرفته است؛ این می‌تواند یک گام رو به جلو در مذاکرات تلقی شود.
پیش از آغاز مذاکرات، آقای امیرعبداللهیان پیش شرطی را مطرح کرده بودند که بر اساس آن آمریکا برای اثبات حسن نیت خود، ۱۰ میلیارد دلار از دارایی‌های ایران را آزاد کند. به نظر شما تلاش برای آزادسازی پولهای ایران در راستای این خواسته ایران صورت می‌گیرد؟
در این باره اصولا مسئولان مرتبط با مذاکرات باید توضیح دهند؛ اما واقعیت این است که کره جنوبی هم از مسدود شدن دارایی‌های ایران راضی نیست. چرا که از این مسئله متضرر شده است و مناسبات سنتی و اقتصادی و تجاری کره جنوبی با ایران را با مشکلات جدی مواجه کرده است.
شرکت‌های کره‌ای در ایران دچار مشکل شده اند. بنابراین، به نظر من، کره‌ای‌ها شتاب و اصرار بیشتری برای پایان دادن به این مسئله دارند. اما این سوال که آزادسازی پولهای بلوکه شده در راستای پیش شرط ایران است یا نه، مربوط به پیش از آغاز مذاکرات بود. اما در شرایط فعلی، می‌توان آن را به عنوان بخشی از روند اجرایی مذاکرات در نظر گرفت.
به نظر شما، قبل از دستیابی به یک توافق در وین، آیا این امکان وجود دارد که دارایی‌های ایران در کره جنوبی و سایر کشور‌ها آزاد شود؟ آیا آمریکا این مجوز را برای این کشور‌ها صادر خواهد کرد؟
اگر در رژیم‌های دیپلماتیکی مانند برجام، روند مذاکرات به گونه‌ای باشد که بتوان گفت شیب مثبت به خود گرفته است، در این صورت شاهد تعدیل تحریم‌ها خواهیم بود. کما اینکه دولت بایدن زمانی که روی کار آمد تلاش کرد که نظام تحریمی «ریچارد نفیو» را احیا کند. به این معنی که بخشی از فشار حداکثری دوره ترامپ را تعدیل کند. هرچند این روند با تاخیر در مذاکرات مواجه شد. تا اینکه طرفین به میز گفتگو‌ها بازگشتند و به متن مشترکی دست یافتند. بر این اساس، سفر معاون وزیرخارجه کره جنوبی به وین را باید نشانه‌ای مثبت از روند گفتگو‌ها در نظر گرفت.
پذیرش نماینده کره در مذاکرات از سوی اعضای برجام، آیا می‌تواند به معنای شفاف شدن افق مذاکرات و اطمینان طرفین از دستیابی به توافق باشد؟
ارزیابی من از این اتفاق این است که شیب مذاکرات مثبت است؛ در این شرایط طرفین به این نتیجه می‌رسند که امکان توافق بیش از عدم توافق است. در اینگونه شرایط چراغ‌های سبز بیش از چراغ‌های قرمز است و بنابراین شاهد رفتار‌های عملی مثبت خواهیم بود.
به نظر شما حضور مقام کره‌ای در وین با چراغ سبز آمریکا یا به خواسته آمریکا صورت گرفته است؟
من معتقد هستم که تداوم تحریم‌ها، بیش و پیش از آمریکا، به عنوان یک مشکل برای کره جنوبی است؛ بر این اساس، این کشور هم تلاش می‌کند که این مشکل خود را حل و فصل کند. به نظرم میل و رغبت اصلی برای آزادسازی منابع ایران، عمدتا در وهله اول در سئول شکل گرفته است. چرا که کره نمی‌خواهد قربانی اختلافات ایران و آمریکا شود و اینکه بازار سنتی و انرژی خود در رابطه با ایران را از دست ندهد. از سوی دیگر، می‌توان به تمایل کره برای ایفای نقش مثبت در مذاکرات اشاره کرد که برخلاف رژیم صهیونیستی که برای اخلال در روند مذاکرات تلاش می‌کند، برای توافق نهایی و عادی سازی روابط رغبت نشان می‌دهد.
پس می‌توان نتیجه گرفت که کره جنوبی برای دریافت مجوز از آمریکا برای آزادسازی منابع ایران، نماینده خود را به وین اعزام کرده است؟
من به عنوان کسی که با مقامات کشور‌هایی مانند کره و ژاپن مذاکره کرده‌ام، با اطمینان می‌گویم که این کشور‌ها بدون اشاره آمریکا هیچ‌گونه رفتاری صورت نمی‌دهند. آن‌ها خود نیز نگران این مسئله هستند که چرا باید روابط تجاری و اقتصادی‌شان باید قربانی اختلاف آمریکا با ایران شود؛ بنابراین من معتقدم که حضورشان در وین بدون شناخت از آمریکا نیست و حتما این حضور با نظر مثبت ایران هم صورت گرفته است. به طور کلی باید این رویداد را نشانه روند مثبت مذاکرات تلقی کرد. برخلاف کسانی مانند پمپئو و ترامپ که از تحریم‌ها و فشار حداکثری حمایت می‌کردند، واقعیت این است که بسیاری از کشور‌ها از ساز و کار تحریمی علیه ایران راضی نیستند. بلکه برای پایان تحریم‌های ایران لحظه شماری می‌کنند.
می‌توان گفت که کره جنوبی برای دریافت تضمین از آمریکا به منظور معافیت از مجازات تحریمی در صورت آزادسازی پولهای ایران تلاش می‌کند؟
من با توجه به روند مذاکرات، می‌گویم که پیش درآمد پایان تحریم‌های ایران آغاز شده است. به عبارتی دیگر، می‌توان گفت که سیر مثبت در مذاکرات حاکم شده است. از این منظر، برخی کشور‌ها فعالانه تلاش می‌کنند که فراتر از چارچوب زمانی مذاکرات، به استقبال توسعه روابط با ایران پیش رفته و مناسبات اقتصادی تخریب شده خود با ایران را ترمیم کنند.