درگیری شدید اقتصاد دنیا با کرونا، زنجیره جهانی تامین کالا‌ها و همین‌طور شبکه جهانی توزیع را با مشکل مواجه کرده و همین باعث کمبود برخی کالا‌ها در کشور‌های مختلف شده است.
به گزارش روزنامه همشهری، کسب‌وکار‌ها و مردم در سراسر جهان با کمبود کالا‌های زیادی مواجهند؛ در چین زغال‌سنگ کمیاب شده، آمریکایی‌ها نمی‌توانند هر اسباب‌بازی‌ای که دوست دارند بخرند و در لبنان کمبود سوخت عرصه را بر مردم سخت کرده است.
به گزارش بی‌بی‌سی، بلایی که کرونا بر سر اقتصاد دنیا آورده تا حدی در این موضوع مقصر است، اما نمی‌توان همه تقصیر‌ها را به گردن کرونا و شرایطی که این همه‌گیری جهانی ایجاد کرده انداخت. عوامل هر چه که باشد، مردم در کشور‌های مختلف دنیا، کمبود‌هایی را تجربه می‌کنند که پیش‌تر حتی به‌احتمال بروز آن‌ها فکر هم نمی‌کردند.
بحران قطعی برق در چین، به مغازه‌ها و کسب‌وکار‌ها صدمه زده است. دکتر مایکل مدیان از مؤسسه مطالعات انرژی آکسفورد در انگلیس گفته است که این شرایط، بر همه‌چیز، از کاغذ و غذا و منسوجات گرفته تا چیپ‌های آیفون تاثیر می‌گذارد. او گفته است که شرایط ممکن است تا کریسمس حتی بدتر هم شود و برخی کالا‌ها کمیاب‌تر شوند.
بحران برق در چین چنان جدی است که ۲۰ استان درگیر خاموشی و قطع برق شده‌اند. بیش از نیمی از برق چین با استفاده از زغال‌سنگ تولید می‌شود؛ ماده اولیه‌ای که قیمت جهانی آن بالا رفته است. این هزینه اضافی را براساس قانون سقف قیمت نمی‌توان به مصرف‌کنندگان تحمیل کرد بنابراین، کارخانه‌ها تولید خود را کاهش می‌دهند.
تولید زغال‌سنگ هم با قوانین ایمنی جدید در معادن، سختگیری‌های جدید محیط‌زیستی و سیل‌های اخیر، کاهش پیدا کرده است. این یعنی همزمان با افزایش تقاضا برای کالا‌ها در چین، از کارخانه‌ها خواسته شده است که مصرف انرژی خود را کاهش دهند و یا چند روز در هفته اصلا کار نکنند.
اقتصاد چین، با وجود عبور از کرونا، همچنان درگیر شرایط حاصله از این همه‌گیری است و رشد اقتصادی این کشور، به همین‌خاطر در ۳ ماهه اخیر، کاهش پیدا کرده است.
یک مقام رسمی در کاخ سفید گفته است که در کریسمس، مردم در آمریکا قادر نخواهند بود برخی اقلام معمول را بخرند. بازار اسباب‌بازی به‌شدت آشفته خواهد شد و بازار محصولاتی مانند دستمال توالت، آب بسته‌بندی‌شده، البسه جدید و غذای حیوانات خانگی هم آسیب خواهد دید.
بخشی از مشکل، به بنادر آمریکا مربوط می‌شود. از هر ۱۰ کشتی کانتینربر ورودی به آمریکا، ۴ کشتی از طریق ۲ بندر وارد می‌شوند؛ لس‌آنجلس و لانگ‌بیچ در کالیفرنیا. طی یک روز در انتهای تابستان همین امسال، ۷۳ کشتی مجبور شدند برای ورود به بندر لس‌آنجلس صف بکشند. قبل از کرونا، به سختی ۲ کشتی در این بندر پشت سر هم قرار می‌گرفتند. هر دو بندر ۲۴ساعته فعالیت می‌کنند تا فشار کاری را تسهیل کنند و ترخیص کالا سرعت بگیرد.
در برخی موارد دیگر، کمبود کالا در یک کشور به‌خاطر شرایط کرونا در کشور‌های دیگر است. برای نمونه، شرکت تولیدکننده البسه ورزشی نایکی، بسیاری از محصولات خود را در کشور‌های آسیایی مثل ویتنام تولید می‌کند؛ جایی که کارخانه‌ها به‌خاطر کرونا تعطیل شده‌اند.
تولید در بزرگ‌ترین تولیدکننده خودرو در هند، ماروتی سوزوکی، به‌خاطر کاهش تولید جهانی چیپ‌های کامپیوتر به‌شدت افت کرده است. این چیپ‌ها برای امکاناتی مانند کنترل مصرف سوخت و ترمز اضطراری در خودرو‌های این کارخانه حیاتی هستند.
کاهش تولید چیپ، متاثر از شرایط همه‌گیری کرونا در کشور‌هایی مانند ژاپن و کره‌جنوبی است. تقاضای جهانی برای چیپ که در موبایل‌ها و کامپیوتر‌ها هم مورد استفاده قرار می‌گیرد، قبل از همه‌گیری هم به‌خاطر توسعه فناوری ۵ G در حال افزایش بود. رونق دورکاری و کار از خانه هم باعث افزایش تقاضای جهانی شد، چون مردم برای کار در خانه، به لپ‌تاپ و یا وب‌کم (دوربین‌های کامپیوتری) نیاز پیدا کردند.
اخلال در توزیع انرژی، کمبود واردات قطعات حیاتی به هند را بدتر هم کرده است. اقتصاد در هند بعد از موج مرگبار دوم کرونا، با سرعت بیشتری جلو رفت و همین نیاز به انرژی را بیشتر کرد. اما قیمت جهانی زغال‌سنگ بالا رفت و همین باعث کاهش واردات هند شد.
زهره چاترجی، رئیس سابق شرکت زغال‌سنگ هند گفته است: «وقتی که زغال‌سنگ کم باشد، تمام بخش تولید - سیمان، فولاد و ساخت و ساز- تحت‌تأثیر قرار می‌گیرد».
کارشناسان هشدار داده‌اند که افزایش قیمت برق در هند، به خانواده‌ها هم آسیب وارد خواهد کرد.
سخت‌ترین خشکسالی در برزیل در یک سده اخیر باعث شده است که کشت قهوه به شدت آسیب ببیند. هزینه‌های بالای حملونقل دریایی و کمبود کانتینر، وضع را برای تولیدکنندگان بدتر هم کرده است. این افزایش هزینه، به کافه‌ها در سراسر جهان منتقل خواهد شد، چون برزیل بزرگ‌ترین تولیدکننده و صادرکننده قهوه در جهان است.
از آنجا که بیشتر برق مصرفی برزیل به‌صورت هیدروالکتریک تولید می‌شود، کمبود آب همچنین می‌تواند به کاهش برق در این کشور منجر شود. دولت از مردم خواسته است برای جلوگیری از جیره‌بندی برق، در مصرف آن صرفه‌جویی کنند.
نیجریه، با کمبود شدید گاز مایع خانگی که بیشتر برای پخت‌وپز استفاده می‌شود، مواجه است. این کمبود در حالی بر زندگی مردم سایه انداخته که نیجریه، بزرگ‌ترین منابع گاز آفریقا را دارد. قیمت گاز مایع از بهار تا ابتدای تابستان حدود ۶۰ درصد بالا رفت و خرید آن، از توان بسیاری از خانواده‌های این کشور خارج شد. در نتیجه، خانواده‌ها و کسب‌وکار‌ها به استفاده از هیزم و زغال روی آوردند که کثیف‌تر و پردردسرتر است.
یکی از عوامل گرانی گاز مایع، افزایش قیمت جهانی است. نیجریه یکی از بزرگ‌ترین واردکنندگان این محصول است. کاهش ارزش پول ملی و وضع دوباره مالیات بر گاز مایع هم شرایط را بدتر کرده است.
کارشناسان هشدار داده‌اند این وضعیت می‌تواند پیامد‌های محیط‌زیستی و حتی جانی به همراه داشته باشد، چون مردم به جایگزین‌های ارزان‌تر، اما خطرناک‌تر روی می‌آورند.
در لبنان، نگرانی‌های زیادی درباره کاهش آب، دارو و سوخت وجود دارد. در ۱۸ ماه اخیر این کشور از بحرانی اقتصادی که سه‌چهارم جمعیت آن را به زیرخط فقر هل داده، رنج می‌برد. این بحران، ارز لبنان را بی‌ارزش کرده و باعث راه‌افتادن تظاهرات گسترده خیابانی علیه دولت و سیستم سیاسی لبنان شده است.
اقتصاد این کشور، از قبل از شروع همه‌گیری کرونا هم دچار مشکل بود، اما کرونا آن را بدتر کرد.
کمبود سوخت باعث قطع مکرر برق می‌شود و خانواده‌ها و کسب‌وکار‌ها برای داشتن برق، به ژنراتور‌های دیزلی خصوصی بسیار گرانقیمت وابسته هستند.
در میانه تابستان، سازمان ملل هشدار داد که کمبود سوخت می‌تواند دسترسی میلیون‌ها نفر به آب و دارو را هم به خطر بیندازد.
سازمان ملل متحد، از کشور‌های دنیا خواسته برای بهبود امنیت غذایی در کشور‌های فقیر دنیا همکاری کنند.
آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل در پیامش به مناسبت روز جهانی غذا، گفته است که تقریبا ۴۰ درصد از جمعیت جهان، یعنی حدود ۳ میلیارد نفر، نمی‌توانند از پس هزینه‌های یک رژیم غذایی سالم و مقوی بربیایند. این واقعیت باعث می‌شود که سوءتغذیه و چاقی مفرط در سطح جهانی گسترش پیدا کند. کرونا هم باعث شده است که ۱۴۰ میلیون نفر دیگر نتوانند غذای مورد نیاز خود را تهیه کنند.
هشدار گوترش در شرایطی مطرح شده است که حدود یک میلیارد نفر در جهان، غذای کافی برای خوردن ندارند. سازمان ملل متحد هشدار داده که گرسنگی در سطح جهان در حال افزایش است و از جنگ و درگیری، آوارگی، تغییرات آب و هوایی و تأثیرات اقتصادی همه‌گیری کرونا به‌عنوان دلایل آن نام برده است.