تخم مرغ و شیر؛ پروتئین‌هایی حتی برا گیاهخواران

پروتئین دسته‌ای از مواد مغذی است که وجود آن در بدن ضروری است. پروتئین‌ها بسته به موقعیتی که در بدن اختیار می‌کنند وظایف به‌خصوص و متفاوتی مثل تامین انرژی، رشد و تقویت بافت‌ها، نقش آنزیمی برای واکنش‌های بیوشیمی و انتقال پیام بین سلول‌ها دارند. از این رو نیاز است که با یک تغذیه مناسب و متشکل از پروتئین و سایر مواد مغذی، به میزان لازم پروتئین وارد بدن خود کنیم و از بروز بیماری‌های ناشی از کمبود این ماده مغذی پیش‌گیری نماییم.

مواد خوراکی مختلفی وجود دارند که منبع پروتئین هستند. انواع گوشت به عنوان منبع سرشار از پروتئین شناخته می‌شود. شیر نیز یکی دیگر از این منابع است. طبیعتا شیر ارگانیک و محلی سالم‌تر و مقوی‌تر است. اما انواع شیرهای پاستوریزه و پاکتی که به طور صنعتی تهیه می‌شوند نیز دارای پروتئین هستند. انواع تخم مرغ محلی و صنعتی و البته تخم پرندگان دیگر نیز حاوی مقادیر زیادی پروتئین هستند.

تخم مرغ و شیر، پرمصرف‌ترین پروتئین‌های خوراکی

بین انواع مختلف خوراکی‌ها و مواد غذایی که حاوی پروتئین هستند می‌‌توان شیر و تخم مرغ را به عنوان پرمصرف‌ترین آن‌ها دانست. شیر یکی از محصولات لبنی است و تخم مرغ نیز یک فرآورده حیوانی است. از این رو گیاهخواران محض (Veganismها) از این دو محصول نیز مانند محصولات حیوانی و لبنی دیگر استفاده نمی‎کنند.

گیاهخواری همراه با شیر و تخم مرغ

اما نوع دیگری از گیاهخواری نیز وجود دارد که به آن گیاهخواری همراه با شیر و تخم مرغ (Ovo-lacto vegetarianism) می‌گویند. در این رژیم گیاهخواری، مصرف گوشت جایی ندارد؛ اما از تخم مرغ و فرآورده‌های لبنی مثل شیر و ماست و خامه استفاده می‌شود. دو کلمه Ovo و lacto که به کلمه گیاهخواری اضافه شده‌اند، به ترتیب در زبان لاتین به معنای تخم مرغ و شیر هستند.

شاید جالب باشد بدانید فلسفه جایز بودن مصرف شیر و تخم مرغ در این نوع گیاهخواری این است که برای این محصولات حیوانی کشته نمی‌شود.

این رژیم غذایی و این نوع گیاهخواری رایج‌ترین نوع گیاهخواری است و اغلب منظور از گیاهخواری، همین نوع است.

تخم مرغ

گرچه که مواد غذایی می‌توانند در بسیاری از شرایط با یکدگیر جایگزین شوند، اما در نهایت این واقعیت هم وجود دارد که هر ماده‌ای ارزش غذایی و فواید مخصوص به خود را دارد.

تخم مرغ هم به صورت آب پز مصرف می‌شود و هم به صورت سرخ شده یا نیمرو. تخم مرغ در تهیه انواع غذاها و دسرها و کیک و شیرینی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما در بین همه حالت‌های مصرف آن، آب‌پز شده بهترین روش است.

خواص تخم مرغ

یک عدد تخم مرغ تقریبا بزرگ، حدود 6 گرم پروتئین دارد. تخم مرغ علاوه بر پروتئین بسیار زیاد، ویتامین‌هایی مثل ویتامین B12 و مواد معدنی مثل منیزیم، کلسیم و آهن و چربی‌های مفید نیز دارد. چربی مفید تخم مرغ در زرده آن نهفته است و بر خلاف تصور خیلی‌ها مصرف متعادل آن باعث افزایش کلسترول خون نمی‌شود. از این رو است که در اغلب رژیم‌های لاغری تخم مرغ جایگاه خود را همچنان حفظ می‌کند.

پروتئین تخم مرغ نیز در قسمت سفیده آن نهفته است. البته سفیده تخم مرغ مواد معدنی دیگری مانند روی، فسفر، سلنیوم و مس نیز دارد.

وجود ویتامین B12 در بدن می‌تواند متابولیسم آن را تا حد بسیار قابل توجهی افزایش دهد. تخم مرغ می‌تواند به سبب ترکیبات خود روی عملکرد قلب و عروق تاثیر مثبت داشته باشد.

انواع تخم مرغ

تخم مرغ انواع مختلفی مثل تخم مرغ محلی و زعفرانی و تخم مرغ دوزرده دارد. تخم مرغ محلی، تخم مرغ کاملا ارگانیک است که پوسته قهوه‌ای رنگ دارد. سایر تخم مرغ ها به صورت صنعتی تهیه می‌شوند. تخم مرغ زعفرانی تخم مرغی است که زرده آن زرد تیره مایل به نارنجی است و طعم غلیظ‌تر و بهتری دارد. تخم مرغ دوزرده را به روش‌های خاص صنعتی تولید می‌کنند و داخل آن دو عدد زرده وجود دارد.

شیر

شیر پرمصرف‌ترین فرآورده لبنی است که از گاو و گوسفند گرفته شده و توسط افراد در همه سنین مصرف می‌شود. مصرف شیر به خصوص برای کودکان ضروری است؛ چرا که به دلیل سرشار بودن از کلسیم برای رشد و استحکام استخوان‌ها و دندان‌ها بسیار ضروری است. شیر گاو ویتامین D نیز دارد.

شیرهمچنین یک منبع برای دریافت پروتئین محسوب می‌شود. در هر 30 گرم شیر حدود 1 گرم پروتئین وجود دارد.

انواع شیر

شیر انواع مختلفی مثل محلی و پاستوریزه دارد. شیر پاستوریزه در کارخانه‌ با مواد نگهدارنده ترکیب می‌شود و ماندگاری بیشتری پیدا می‌کند. شیرهای پاستوریزه خود در انواع مختلف کم چرب، پرچرب، نیم چرب، بدون لاکتوز و انواع شیر طعم‌‌دار در برندهایی مثل شیر پاکتی میهن، دومینو، پگاه، کاله، دامداران و ... تولید و روانه بازار می‌شوند.

سایر خوراکی‌های پروتئین‌دار

گوشت به عنوان منبع پروتئین، انواع مختلف گوشت را شامل می‌شود. گوشت گوسفند، گوشت گوساله و گاو، گوشت مرغ و ماهی و ... همگی سرشار از پروتئین هستند. گوشت سفید و قرمز تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند. اما به اعتقاد برخی متخصصین تغذیه، گوشت سفید از گوشت قرمز سالم‌تر است و بهتر است مصرف آن ترجیح داده شود. البته گوشت قرمز در مقایسه با گوشت سفید باعث خون‌سازی بیشتری می‌شود.

علاوه بر این مواد، مواد خوراکی دیگری نیز وجود دارند که پروتئین زیادی در ساختار خود دارند و به جذب پروتئین توسط بدن کمک شایانی می‌کنند. لیستی از برخی از این مواد غذایی به همراه مقدار پروتئین موجود در مقدار مشخصی از این مواد در جدول زیر آورده شده است: