فرارو- خرید اقساطی در حال سرایت کردن به همه بازارهاست. اگر قبلا برای خرید ماشین مجبور بودیم از این شیوه استفاده کنیم و بعد‌ها خرید لوازم خانگی، کالا‌های دیجیتال و الکترونیک هم به صورت قسطی شد، حالا مردم برای سایر خریدهایشان هم ترجیح می‌دهند دست به خرید اقساطی بزنند. فرهنگیان از جمله اقشاری هستند که همیشه شانس داشته‌اند بدون ضامن و تنها با ارائه چک خرید قسطی انجام دهند. لابد، چون به‌عنوان کارمند رسمی، فیش حقوقی دارند و برنامه‌ریزی کسر از حقوق با هماهنگی بانک‌ها ساده است. در یکی از معروف‌ترین فروشگاه‌های عرضه‌کننده کالای قسطی به فرهنگیان، الان می‌توان تا سقف ۱۵ میلیون تومان کالا خریداری و پولش را به‌صورت خردخرد تا دو سال بعد تسویه کرد. اقساط خرید به‌صورت خودکار از حسابی که حقوق به‌آن واریز می‌شود، برداشت خواهد شد. برای این کار لازم است فرهنگیان به فروشگاه مورد نظر وکالت بدهند تا سر ماه خودش قسط کالای فروخته شده را برداشت کند. خرید تا سقف ۱۵ میلیون تومان نیازی به ضامن ندارد، ولی اگر ضامن داشته باشید، می‌توانید تا سقف ۵۰ میلیون تومان کالای قسطی بخرید. کارمزد درنظر گرفته شده در فروشگاه مخصوص فرهنگیان ماهانه ۱.۵ درصد است و برای کالا‌های دیجیتال کارمزد دو درصدی در نظر گرفته شده. شاید در نگاه اول فکر کنید این نرخ‌ها معادل سالانه ۱۸ و ۲۴ درصد است، اما اگر در محاسباتتان از ماشین حساب وام استفاده کنید، می‌بینید فرهنگیان برای خرید اقساطی کالا سود سالانه ۳۱ درصدی به فروشگاه پرداخت می‌کنند و این نرخ برای کالا‌های دیجیتال مثل موبایل و لپ‌تاپ به ۴۱ درصد می‌رسد! موضوعی که در نگاه اول صرفه اقتصادی خرید اقساطی وسایل دیجیتال را از بین برده، ولی با توجه به تورم سالانه ۴۳ درصدی، همچنان عاقلانه به‌نظر می‌رسد. مشکل اینجاست که وقتی قیمت کالا‌های موجود در فروشگاه فرهنگیان را با دیگر فروشگاه‌های آنلاین مقایسه می‌کنیم در بعضی موارد اختلاف قیمت تا حدود ۱۰ درصد به‌چشم می‌خورد.
شرایط خرید اقساطی برای فرهنگیان
فرهنگیان و کارمندان دولت می‌توانند از فروشگاهی که توسط اتحادیه تعاونی‌های مصرف فرهنگیان راه‌اندازی شده، به صورت قسطی و با شرایط خاص کالا‌هایی مثل لوازم خانگی، موبایل و وسایل آشپزخانه بخرند؛ آن هم بدون نیاز به پیش‌پرداخت! البته همچنان سود و ضامن به قوت خودش باقی است و بدون فیش حقوقی نمی‌توانید از این فروشگاه اتما خرید کنید. آنطور که اطلاعات فروشگاه اتما به نشانی etma.ir نشان می‌دهد، فرهنگیان برای خرید قسطی تا سقف ۱۵ میلیون تومان، نیازی به ضامن ندارند، اما باید مدارک خود را به فروشگاه ارائه کنند. این مدارک شامل آخرین فیش حقوقی، حکم کارگزینی، تصویر کارت‌ملی و شناسنامه است. همچنین باید فرمی پر کنید که در آن به فروشگاه وکالت می‌دهید تا به صورت خودکار اقساط خرید شما را از حقوقی که به حسابتان واریز می‌شود، کسر کند. این وکالتنامه حق برداشت پول از حساب‌های بانکی شما را در اختیار فروشگاه می‌گذارد و برای ارائه آن لازم است اعتماد کامل به اتحادیه تعاونی‌های مصرف فرهنگیان داشته باشید.
شرایط فروش اقساطی اتما به این صورت است که کل مبلغ مورد نیاز برای خرید کالا در قالب اقساط ۲۴ ماهه تقسیم می‌شود. البته اگر بخواهید سود کمتری به فروشگاه پرداخت کنید، می‌توانید دوره بازپرداخت اقساط را کمتر کنید. چراکه فروشگاه اتما ماهانه ۱.۵ درصد سود می‌گیرد. همچنین کارمزد اقساط برخی کالا‌ها مثل موبایل، لپ‌تاپ، لاستیک، کنسول بازی و تبلت ماهانه دو درصد است. اگر هر کدام از اقساط شما بیش از یک ماه پرداخت نشود، مشمول جریمه ۲.۵ درصدی خواهد شد. اگر در نیمه اول ماه خرید کنید، قسط اول همان ماه از حسابتان کم می‌شود و اگر در نیمه دوم خرید کنید، قسط اول از ماه بعد شروع خواهد شد.
مبلغ اقساط کل کالا‌های خریداری شده نباید بیشتر از یک سوم فیش حقوقی مشتری باشد. همچنین اگر بخواهید بیش از ۱۵ میلیون تومان کالا از فروشگاه اتما بخرید، نیاز به معرفی ضامن دارید. همان مدارکی که ارائه کرده‌اید، باید توسط ضامن هم ارائه شود. برای کارمندان دولت و بازنشستگان کشوری، خرید کمتر از ۱۵ میلیون تومان هم نیاز به ضامن دارد و صراف فرهنگیان می‌توانند تا سقف ۱۵ میلیون بدون ضامن به صورت قسطی خرید کنند. کارمندان دولت همچنین در صورتی می‌توانند خرید قسطی داشته باشند که حقوقشان به حساب بانک ملی، صادرات یا تجارت واریز شود.
سود اقساط؛ سالانه ۳۱ تا ۴۱ درصد
کارمزد ماهانه ۱.۵ درصدی شاید در نگاه اول وسوسه‌کننده باشد. چراکه وقتی آن را در عدد ۱۲ ماه ضرب کنیم، می‌بینیم نرخ سود در نظر گرفته شده توسط فروشگاه اتما می‌شود ۱۸ درصد و این رقم برای خرید قسطی بدون ضامن کاملا ایده‌آل است، ولی مشکل اینجاست که محاسبات خرید اقساطی مشابه وام بانکی بوده و ریزه‌کاری‌های خاص خودش را دارد. برای مثال وقتی گفته می‌شود سود ماهانه ۱.۵ درصد است، این سود شامل سود مرکب شده و باعث می‌شود در نهایت نرخ سود سالانه آن رقم بالاتری باشد. برای اینکه بفهمیم اتما دقیقا نرخ سود را با چه شرایطی در نظر می‌گیرد، سراغ خرید یکی از کالا‌ها رفتیم. یک چرخ گوشت معمولی انتخاب کردیم که قیمت آن سه میلیون و ۲۰۰ هزار تومان است و آنطور که اطلاعات فروشگاه نشان می‌دهد، فرهنگیان می‌توانند آن را با کارمزد ماهانه ۱.۵ درصد و اقساط ۱۲ ماهه بدون نیاز به پیش پرداخت بخرند. البته در صورت تمایل می‌توان بخشی از هزینه کالا را در قالب پیش‌پرداخت محاسبه کرد تا سود اقساط کمتر شود. اتما برای چنین محصولی اقساط ماهانه ۱۸۱ هزار و ۲۷۰ تومانی در نظر گرفت. وقتی این مبلغ را به ماشین حساب وام دادیم، متوجه شدیم خبری از سود ایده‌آل ۱۸ درصدی نیست و در عمل اتما نرخ سود سالانه اقساط را ۳۱.۵ درصد در نظر می‌گیرد که تفاوت زیادی با تصوراتمان دارد.
شرایط برای کالا‌های دیجیتال عجیب‌تر است. چراکه آن‌ها به جای ۱.۵ درصد، دو درصد کارمزد ماهانه دارند. در نگاه اول کسانی که کارمزد ماهانه را مستقیما در تعداد ماه‌های سال ضرب می‌کنند، احتمالا فکر کنند نرخ سود درنظر گرفته شده برای کالا‌های دیجیتال در فروشگاه اتما ۲۴ درصد است، اما شرایط این فروشگاه فرق می‌کند. برای مثال اگر بخواهید گوشی سامسونگ Galaxy M12 را به صورت نقدی از فروشگاه بخرید، قیمت آن چهار میلیون و ۱۶۹ هزار تومان خواهد بود، ولی برای کسانی که می‌خواهند سراغ خرید قسطی بروند، اقساط ماهانه ۲۵۷ هزار تومانی به مدت دو سال در نظر گرفته شده است. استفاده از ماشین حساب وام نشان می‌دهد ۲۴ قسط ۲۵۷ هزار تومانی تنها در حالتی قابل محاسبه است که نرخ سود سالانه ۴۰.۸ درصدی برای آن در نظر گرفته شده باشد. این رقم دقیقا معادل کارمزد ماهانه دو درصدی با سود مرکب است، ولی می‌تواند شما را از خرید قسطی منصرف کند.
خرید قسطی در چه صورتی به‌صرفه خواهد بود؟
تورم سالانه ۴۳ درصدی نشان می‌دهد بعد از دو سال قیمت هر چیز ممکن است دو برابر شود. همین موضوع باعث شده خرید قسطی حتی با کارمزد بالای ۲۰ درصد بعضی مواقع بتواند گزینه خوبی باشد. برای مثال اگر یکی از لوازم خانه دچار مشکل شده و هزینه تعمیر آن بالاست، می‌توان روی فروشگاه اقساطی حساب باز کرد. حتی با وجود اینکه می‌دانیم فروشگاه اتما برای فروش اقساطی لوازم خانگی سود سالانه ۳۱.۵ درصدی در نظر می‌گیرد و این رقم خیلی بالاتر از نرخ سود معمول وام بانکی است، ولی همچنان می‌تواند گزینه مناسبی باشد. چراکه اگر در حال حاضر توانایی پرداخت مبلغ خرید یکی از لوازم خانه را نداشته باشید، دو سال بعد باید دو برابر بیشتر از قیمت فعلی برای آن پول بدهید. برای همین شاید بهتر باشد زیر بار نرخ سود ۳۱.۵ درصدی برویم تا اسیر تورم ۴۳ درصدی نشویم. با همه این تفاسیر، همچنان خرید کالا‌های دیجیتال به صورت قسطی و با کارمزد ماهانه دو درصد و سالانه ۴۰.۸ درصد نمی‌تواند چندان توجیه اقتصادی داشته باشد. چراکه با این کار شما به مدت دو سال مجبور به پرداخت قسط برای کالایی می‌شود یک سال بعد دیگر جایگاه گذشته را ندارد و تکنولوژی‌های بالاتر جایگزین آن شده‌اند. به همین خاطر خرید کالای دیجیتال به صورت قسطی و با نرخ سود ۴۰.۸ درصدی شاید گزینه خوبی نباشد، ولی همچنان می‌توان در برخی حالت‌ها که خرید فوری یک کالا برایمان ضروری است، روی خرید اقساطی با نرخ سود ۳۱.۵ درصدی حساب باز کرد.
مقایسه قیمت‌ها در فروشگاه اقساطی فرهنگیان
فروشگاه آنلاین اتحادیه تعاونی‌های مصرف فرهنگیان انواع کالای دیجیتال، لوازم خانگی، ابزار، بازی کودک، لباس و لوازم تحریر را به در بخش‌های مختلف به فروش گذاشته. مقایسه قیمت‌های در این فروشگاه با فروشگاه‌های دیگر نشان می‌دهد قیمت‌ها در بعضی موارد بالاتر از دیگر فروشگاه‌های آنلاین است. مثلا گوشی سامسونگ Galaxy A52 به عنوان یکی از گوشی‌های پرفروش این روز‌ها در فروشگاه اتما با قیمت ۹ میلیون و ۷۵۰ هزار تومان به فروش گذاشته شده در حالی که در دیگر فروشگاه‌های آنلاین این موبایل با قیمت ۹ میلیون و ۵۹۹ هزار تومان فروخته می‌شود و در بازار می‌توان آن را با قیمت ۹ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان پیدا کرد. یا مثلا یک مدل مشهور از شیائومی در این فروشگاه حدود شش میلیون و ۳۰۰ هزار تومان قیمت‌گذاری شده است در حالی که همین گوشی در دیگر فروشگاه‌های آنلاین شش میلیون و ۲۰۰ هزار تومان و در بازار پنج میلیون و ۸۰۰ هزار تومان فروخته می‌شود. موردی که نشان می‌دهد علاوه بر سود ۴۱ درصدی در فروش اقساطی، قیمت پایه کالا‌های دیجیتال در این فروشگاه تقریبا ۱۰ درصد بالاتر از بازار است.
مقایسه قیمت لوازم خانگی در فروشگاه اتما با دیگر فروشگاه‌های آنلاین نتیجه‌ای مشابه کالا‌های دیجیتال دارد. برای مثال یک یخچال فریزر ساید‌بای‌ساید در فروشگاه اتما با قیمت ۱۸ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان به فروش گذاشته شده و همین مدل یخچال فریزر در دیگر فروشگاه‌های آنلاین با قیمت حدود ۱۶ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان فروخته می‌شود. یا یک مدل ماشین لباسشویی ۹ کیلوگرمی که قیمت آن در دیگر فروشگاه‌های آنلاین حدود ۱۳ میلیون و ۹۰۰ هزار تومان است، در فروشگاه فرهنگیان با قیمت ۱۵ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان به فروش گذاشته است. این تفاوت قیمت در دیگر لوازم خانگی هم کمابیش مشاهده می‌شود. البته خیلی از فروشگاه‌های آنلاین هستند که قیمت‌هایشان در مقایسه با بازار بالاتر است و سود مشخصی را از فروش آنلاین دریافت می‌کنند.