بررسی فهرست پیشنهادی وزرای کابینه سیزدهم در مجلس در جریان است. گرچه دولت اصولگرا یک فهرست کاملا جناحی به پارلمان تقدیم کرده، اما مخالفت‌ها و موافقت‌ها گاهی با شدت و حدت و گاهی با رویکردی سیاسی و جناحی از تریبون مجلس شنیده می‌شود.
به گزارش مدارا، محمد مهاجری، تحلیلگر و روزنامه‌نگار اصولگرا در گفتگویی در مورد کابینه احتمالی به ویژه دو گزینه وزارت کشور و اطلاعات و از احتمال از سر گیری مذاکرات برجامی در دولت سید ابراهیم رییسی گفته است. در ادامه مشروح این گفتگو را می‌خوانید:
فهرست پیشنهادی دولت سیزدهم به مجلس ارائه شده و در این روز‌ها بررسی گزینه‌های پیشنهادی برای وزارتخانه‌ها در مجلس شورای اسلامی در جریان است؟ نگاه کلی شما به مجموعه فهرست ارائه شده به خصوص پس از شنیدن نظرات مخالف و موافق در مورد گزینه‌های پیشنهادی چیست؟ چقدر احتمال دارد که همه فهرست پیشنهادی از مجلس یازدهم رای اعتماد بگیرد؟
من در توییتی هم نوشتم که اگر به فرض محال نماینده مجلس بودم به ۱۹ وزیر فعلی رای مثبت می‌دادم. به این دلیل که معتقدم آقای رییسی با تکیه بر مجموعه‌ای از شعار‌ها رای آورده که حتی اگر بخواهد آن شعار‌ها را برای همان ۱۸ میلیون نفری که به او رای دادند و نه حتی برای همه مردم اجرایی کند، یک وفاق عمومی نیاز دارد.
این وفاق باید هم در سطح دولت وجود داشته‌باشد و هم این وفاق باید با قوه مقننه، قوه مجریه، مجمع تشخیص مصلحت نظام، شورایعالی امنیت ملی و سایر نهاد‌هایی که ممکن است با دولت اصطکاک داشته‌باشند، به وجود بیاید. ما در حال حاضر فرصت زیادی برای دعوا‌های سیاسی و جناحی نداریم. به این دلیل که وضعیت کرونا وخیم است و نزدیک به ۷۰۰ نفر قربانی گرفته‌است، اوضاع اقتصادی نا به‌هنجاری در کشور وجود دارد، عدم اعتماد مردم به بخش‌هایی از حاکمیت را شاهد هستیم و … کشور را در وضعیت ابر بحران قرار داده‌است.
گمان می‌کنم وجود اختلافات سیاسی و برخورد جناح‌ها و سیاسیون با دولت می‌تواند فضای کشور را از وضعیت فعلی هم بدتر کند که نتیجه آن بی‌اعتمادتر شدن مردم و افزایش یاس اجتماعی خواهد بود؛ بنابراین باید دولت را مبسوط الید قرار داد و اختیارات بیشتری در اختیار آن قرار داد و مجلس شورای اسلامی و مجمع تشخیص مصلحت نظام عدم همراهی نداشته باشد.
آنچه به عنوان حاکمیت یک دست از آن صحبت می‌شد، باید به وجود بیاید چرا که حاکمیت یک دست در کوتاه مدت اصلا بد نیست و می‌تواند در کوتاه مدت مساله معیشت و کرونا را تا حدی حل کند. حاکمیت یک دست ممکن است در دراز مدت مشکلات سیاسی، فرهنگی و اجتماعی به وجود بیاورد، اما وقتی کسی خانه‌اش آتش گرفته دیگر به فکر دکوراسیون پا گرد خانه‌اش نیست. فقط به دنبال نجات پیدا کردن خانه از حریق است. ما در حال حاضر مثل کسی هستیم که خانه‌اش آتش گرفته و در اولین قدم باید آتش را خاموش کرد.
گفتید اگر شما بودید به همه وزرای پیشنهادی رای اعتماد می‌داید، اما با توجه به موافقت‌ها و مخالفت‌ّهایی که از مجلس شنیده‌اید به نظرتان ممکن است این اتفاق بیفتد؟
به نظر من حداکثر یک یا دو وزیر پیشنهادی رای اعتماد نگیرد. توجیهی که داشتم البته کاملا اصولگرایانه ست. در روز‌های اخیر اگر انتقاداتی به اعضای پیشنهادی برای کابینه وجود دارد، در داخل جریان اصولگرا انجام می‌شود. البته در بین اصولگرایان و رسانه‌هایشان بیشتر شاهد توصیف وضعیت هستیم، اما به نظر می‌رسد که اجماعی برای زدن دولت آقای رییسی در رسانه‌های اصلاح‌طلب یا در میان چهره‌های منتسب به این جریان همچنان وجود ندارد، بعضا سکوت مطلق کرده‌اند یا همراهی می‌کنند. در واقع این جریان به دنبال این نیست که دولت را تضعیف کند.
در میان جریان اصلاح‌طلب قرار گرفتن یک چهره نظامی در راس وزارت کشور به عنوان یکی از سیاسی‌ترین وزارتخانه‌ها همواره با انتقاداتی مواجه بوده‌است. این موضوع معمولا محلی از اعراب برای اصولگرایان ندارد. معرفی سردار وحیدی برای وزارت کشور را چطور ارزیابی می‌کنید؟ چقدر احتمال رای‌آوری برای او قائل هستید و برخورد اصولگرایان با او را چطور پیش‌بینی می‌کنید؟
آقای وحیدی یک اصولگرا ست و مواضع سیاسی اصولگرایانه دارد. ایشان در مجمع تشخیص مصلحت جز چند نفری است که در مجمع تشخیص مصلحت نظام مواضع به شدت تندی علیه افایتیاف داشته‌است. از این جهت کاملا جناحی فکر می‌کند. با این احوال آقای وحیدی در فضای سیاسی عمومی کشور به عنوان یک چهره جناحی شناخته نمی‌شود.
من با اطلاعاتی که دارم او را فرد فهمیده، پرکار، اهل تحقیق می‌دانم و یک امتیاز مثبت در کارنامه سردار وحیدی این است که سابقه جناحی شاخصی از او سراغ نداریم. ضمن این که آقای وحیدی به عنوان یک نیروی دارای سابقه نظامی و امنیتی فرد منحصر به فردی نیست.
قبلا هم در دولت احمدی‌نژاد، آقای نجار وزیر کشور بود؛ بنابراین حضور یک نظامی به عنوان وزیر کشور پدیده بی‌سابقه‌ای نیست. البته لزوما پدیده‌ای منفی هم نیست. حضور یک نظامی در راس وزارت کشور را به عنوان یک نیروی پلیسی نبینیم. البته تجربیات گذشته ایشان در سپاه و جا‌های دیگر هم نشان می‌دهد که یک چهره بارز جناحی نیست.
همان‌طور که اشاره کردید در دولت محمود احمدی‌نژاد تجربه حضور یک نظامی به عنوان وزیر کشور را داشته‌ایم، اما خروجی آن‌طور که شما می‌گویید نشد و اتفاقا فضا پلیسی و امنیتی شد.
ببینید آقای نجار بعد از انتخابات سال ۸۸ وزیر کشور شد و در دو سه سال آخر هم خیلی مقولات امنیتی وجود نداشت. ببینید اگر در آن زمان اتفاقی هم می‌افتاد خارج از حوزه وزارت کشور و بازی‌های سیاسی در میان گروه‌های تندروی اصولگرا بود کما این که وزارت کشور در آن مقطع ورود سیاسی نداشت گرچه احمدی‌نژاد خیلی دوست داشت چنین اتفاقی بیفتد.
شخصا با این که وزیر کشور نظامی باشد، مساله‌ای ندارم. قبل از انقلاب هم در ایران اکثر وزرای کشور نظامی بودند و دوست داشتند وزیر کشور فرد مقتدری باشد. البته الان نباید با آن نگاه قضاوت کرد. شخصا بر اساس شنیده‌ها آقای وحیدی را فرد ملایم و منضبط و اهل مدیریتی می‌دانم مگر این که در مقام عمل چیزی غیر از این ببینم که در این صورت قطعا اولین اصولگرایی خواهم بود که به او انتقاد می‌کنم.
این را هم به شوخی بگویم که خیلی خوشحالم آقای وحیدی وزیر می‌شود، چون لااقل یکی از اعضای مجمع تشخیص که گویا به صورت ژنتیکی با افایتیاف مخالف است، کم می‌شود.
با توجه به موافقت‌ها و مخالفت‌هایی که با اسماعیل خطیب، وزیر اطلاعات پیشنهادی در مجلس صورت گرفته، نظر شما در مورد حضور او بر مسند وزارت اطلاعات چیست؟
می‌گویند «تعرف الاشیاء باضدادها»، یعنی هر چیزی را با ضد آن می‌توان شناخت. از وقتی جبهه پایداری با آقای خطیب مخالفت کرد من فکر کردم که حتما فرد خوبی برای این سمت است.
جبهه پایداری علاقه‌مند بود آقای نبویان یا پژمانفر به عنوان وزیر اطلاعات معرفی شوند. بعد از آن هم شروع به حمله به خطیب کردند و گفتند او «فتنه‌گر» است. این بود که فهمیدم باید حتما از او دفاع کرد. البته در روز بررسی صلاحیت آقای خطیب، ذوالنوری در مورد اقدامات او در سال ۸۸ توضیح داد و مشخص است که حرف‌های پایداریچی‌ها می‌گویند بی‌ربط است.
جبهه پایداری جز پایه‌های فتنه است. به اسم مقابله با فتنه، خود یک رکن فتنه در قم است. توهین به آیت‌الله جوادی آملی یا حمله به آقای لاریجانی یا مسائل دیگری که در قم انجام شده، از سوی همین جبهه پایداری و اعوان و انصارش رقم خورده است.
افراد تندرو به جبهه پایداری بند هستند و همین هم باعث شده که پایداری‌های تهران و قم در فضای مجازی و غیرمجازی علیه خطیب تبلیغ کردند. نه این که آقای خطیب را به واقع فرد بدی می‌دانند بلکه می‌خواهد فرد مورد نظر خودشان را به کابینه رییسی نفوذ دهند.
محمد طببیان، اقتصاددان اخیرا در تحلیلی از شرایط اقتصادی و چهره‌های تصمیم‌گیر در این حوزه، مطرح کرده‌بود که تنها زمانی در مورد کسانی که در راس امور اقتصادی قرار دارند صحبت و خط و ربط مدیریتی‌شان تحلیل کرد که به برجام بازگردیم و مساله افایتیاف هم حل و فصل شود پس از آن باید به مدیریت شرایط فکر کرد وگرنه تا پیش از آن همه چیز در بحران قرار دارد و اوضاع وخیم‌تر خواهد شد (نقل به مضمون). چقدر با این تحلیل موافق هستید و با همه این اوصاف شما تیم اقتصادی دولت که گفته می‌شود محمد مخبر در راس آن است را چطور ارزیابی می‌کنید؟
این که تیم اقتصادی دولت تحت مدیریت یک نفر قرار بگیرد، پدیده‌ای مثبت است. همیشه گفتن یک فرمانده بد بهتر از دو فرمانده خوب است. مشکل دولت آقای روحانی، احمدی‌نژاد و حتی خاتمی در این حوزه این بود که یک فرمانده واحد نداشتند یعنی وزیر اقتصاد یک چیز می‌گفت، رییس بانک مرکزی چیز دیگری می‌گفت، رییس سازمان برنامه و بودجه حرف خودش را می‌زد و … این‌ها در بازار، بر روی قیمت ارز، خودرو، مسکن و … تاثیر می‌گذاشت.
این که ستاد اقتصادی دولت هماهنگ باشد اتفاق مثبت و به این معنا ست که درست است ما چندین وزیر اقتصادی داریم، رییس بانک مرکزی داریم و …، اما در واقع انگار همه آن‌ها معاون آقای مخبر هستند و باید با او هماهنگ و همراه باشند. این هماهنگی کار مثبتی است علی‌الخصوص در شرایطی که در جنگ اقتصادی هستیم. این نافی این نیست که اقتصاددان‌ها دولت و برنامه‌های اقتصادی را نقد کنند، اما مهم این است که دولت از رفتار‌هایی که برآیند آن به سمت صفر میل کند، جلوگیری کند.
همچنین اگر دولت به این نتیجه برسد که اقتصاد علم است و علم یعنی دو دو تا چهارتا می‌شود، پس باید برای رشد اقتصادی به فکر افایتیاف باشند. ۵ سال اشتباه کردیم و افایتیاف را تصویب نکردیم. در مورد تحریم‌ّ‌ها هم همین‌طور است. ما باید تحریم‌ها را برداریم.
برداشتن تحریم به این معنا نیست که ما نفت را یواشکی و قاچاق و بر روی کشتی‌های آزاد در دنیا بفروشیم. این فساد کامل است، چون مجبوریم نفت را ۲۰ تا ۲۵ درصد زیر قیمت روی کشتی‌های آب‌های آزاد بفروشیم. چه کسی که تضمین می‌کند که این پول‌ها در جیب فلان آدم فاسد نرود؟ مگر بابک زنجانی چطور درست شد؟ بنابراین برای این که تحریم‌ها را برداریم راهی نداریم جز مذاکره. مذاکره گاهی به مثابه فحش و ناسزا در نظر گرفته می‌شود! مذاکره چیز بدی نیست.
برای رفع تحریم باید مذاکره کنیم. برای مذاکره هم باید حق‌مان را از دهان شیر بگیریم. معنی مذاکره خرد شدن جمهوری اسلامی و تضعیف آن یا از بین رفتن عزت اسلامی ما نیست. ما برای قطعنامه ۵۹۸ مذاکره کردیم، مگر عزت‌مان از بین رفت؟ در جریان آزادسازی اسرای مان در عراق هم مذاکره کردیم.
در دوران آقای ظریف هم نه تنها عزت‌مان از بین نرفت بلکه عزت‌مند شدیم. افرادی که مدعی‌اند گروه پیشین خوب مذاکره نکرده، امروز خودشان مذاکره کنند، اما بالاخره چاره‌ای جز این نداریم که اقتصاد کشور را نجات دهیم. این یک حرف علمی ست و برای یک حرف علمی نمی‌شود از روش‌های شبه علمی استفاده کرد همان طور که برای مبارزه با کرونا نمی‌شود از روغن بنفشه استفاده کرد.
من معتقدم آقای رییسی هم افایتیاف و برجام را خواهد پذیرفت، اما امیدوارم شفاف عمل کنند و برای مردم توضیح دهند. ۵ سال دیگر ما نفهمیم که رفته‌بودند زیر پله‌ای مذاکراتی کرده‌بودند و همه چیز را تمام کرده‌بودند. حتی اگر از مذاکرات ناراحت هستید بگویید جام زهر می‌نوشیم، اما به مردم حقایق را بگوییم.
اگر آقای رییسی به جای امیرعبداللهیان سراغ سعید جلیلی یا باقری کنی رفته‌بود فکر می‌کردم که می‌خواهند به شکلی مذاکرات را طولانی کنند، اما گمان می‌کنم او یک برنامه دو گانه دارد. اول مذاکره با اروپاییان و ۱+۵ و حل برجام و از دو ایجاد موازنه میان غرب و شرق و ارتباط با روسیه و چین به عنوان اهرم فشار علیه غربی‌ها. چینی‌ها و روس‌ها به دنبال این هستند که ایران مذاکرات برجام را ادامه دهد، چون حتی متحدان شرقی ما حاضر نیستند بدون برجام با ما همکاری کنند و این را آقای رییسی خوب می‌داند.
با این اوصاف فکر می‌کنید با چالش داخلی مواجه نخواهیم بود؟
حتما در جریان مذاکرات با چالش‌هایی مواجه خواهیم بود. اگر ۳ سال پیش داستان برجام را تمام کرده‌بودیم از موضع خیلی بالاتری حرف می‌زدیم.
وقتی از دو سال پیش همه عالم فهمیدند که ما مشکل داخلی داریم، ظریف را می‌فرستیم برای مذاکره، اما در داخل کشور به او فحاشی می‌کنند یا علیه او گاندو می‌سازیم آن هم با استفاده از اطلاعاتی که سازمان منافقین در اختیار سازندگان فیلم قرار داده است بنابراین وقتی دنیا می‌فهمد ما اختلافات داخلی داریم پس در مذاکرات هم امتیاز بیشتری می‌خواهد. الان دولت رییسی نه نیازی به گاندو ساختن دارد و نه نفوذی. امیدواریم که مذاکره کنند و نتایج خوبی کسب شود.