فرارو- تحولات افغانستان همچنان با سرعت بالایی در جریان است. شب گذشته طالبان ارگ ریاست جمهوری افغانستان را تسخیر کرد. ملا عبدالغنی برادر معاون سیاسی این گروه پیام تبریک پیروزی فرستاد و سخنگوی آنها اعلام کرد "جنگ تمام شده است."
به گزارش فرارو، طالبان حالا به جز چند نقطه کوچک تمام افغانستان را در کنترل خود دارد. این گروه رادیو و تلویزیون را هم تسخیر کرده است. پیش‌روی های سریع این گروه بسیاری از ناظران را حیرت زده کرده است. حتی خود طالبان هم تصویر این پیروزی را نداشتند.
ملاعبدالغنی برادر معاون سیاسی این گروه شب گذشته در پیام تبریکی گفت هیچ‌گاه انتظار نداشته و تصور نمی‌کرده که طالبان به «این زودی و به چنین شیوه‌ای» افغانستان را تحت کنترل درآورد، گفته این دستاورد «کمکی از جانب خداوند» بوده است.
او افزوده طالبان اکنون برای «امنیت و زندگی آرام» ملت افغانستان تلاش خواهند کرد.
محمد نعیم، سخنگوی دفتر سیاسی طالبان به تلویزیون الجزیره گفت: "امروز یک روز بزرگ برای مردم افغانستان و مجاهدین است. آنها ۲۰ سال است که شاهد تلاش ها و فداکاری های خود بوده اند. به لطف خدا، جنگ در کشور به پایان رسیده است."
نعیم تاکید کرد که نوع و شکل دولت جدید در افغانستان به زودی مشخص می شود و افزود که طالبان نمی خواهند در انزوا زندگی کنند و خواستار روابط بین المللی مسالمت آمیز است.
او افزود: «ما به آنچه که به دنبال آن بودیم، یعنی آزادی کشور و استقلال مردم، رسیده ایم. ما اجازه نخواهیم داد که از سرزمین های ما برای هدف قرار دادن کسی استفاده شود و نمی خواهیم به دیگران آسیب برسد. ما فکر نمی کنیم نیروهای خارجی تجربه شکست خورده خود را در افغانستان بار دیگر تکرار کنند.»
نعیم افزود، این گروه به حقوق زنان و اقلیت ها و آزادی بیان براساس قوانین شرعی احترام خواهد گذاشت.
این سخنگو تاکید کرد که طالبان می خواهد روابط مسالمت آمیزی داشته باشند و مشتاق توسعه چندین کانال ارتباطی است که قبلاً با کشورهای خارجی باز کرده بود.
وی در مصاحبه با شبکه تلویزیونی الجزیره گفت: "ما از همه کشورها و نهادها می خواهیم برای حل هرگونه مشکل با ما وارد گفتگو شوند."
سخنگوی طالبان نیز فرار اشرف غنی را غیر منتظره خواند. پیش از این نیز بسیاری از مقامات افغانستان از جمله عبدالله عبدالله و حامد کرزی از فرار عنی انتقاد کرده بودند.
اشرف غنی شب گذشته در بیانیه ای دلیل فرار از کشور را «جلوگیری از خونریزی» اعلام کرد.
همزمان با سیطره طالبان بر پایتخت افغانستان تصاویر منتشرشده در شبکه‌های اجتماعی از هرج و مرج در فرودگاه کابل و حضور صدها نفر در محوطه و کنار باند فرودگاه حکایت دارد.
یک شاهد عینی به خبرگزاری فرانسه گفته است که به دنبال تیراندازی هوایی نظامیان آمریکا شاهد مرگ یک دختر جوان به دلیل ازدحام جمعیت بوده است.
در همین راستا نظامیان آمریکا که برای کمک به روند خروج دیپلمات‌های این کشور در فرودگاه کابل مستقر شده‌اند روز دوشنبه برای متفرق کردن جمعیتی که بر روی باند فرودگاه تجمع کرده بودند مجبور به شلیک تیر هوایی شدند.
وضعیت انسانی در افغانستان نگران کننده است.
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحدیکشنبه در بیانیه ای از طالبان و دیگر طرف های درگیر در افغانستان خواست ''با حداکثر خویشتنداری از جان انسان ها حفاظت و تامین نیازهای بشردوستانه را تضمین کنند.''
بنا بر بیانیه سازمان ملل متحد، گوترش ''به طور خاص نگران آینده زنان و دختران است و خواهان حفاظت از حقوق آنهاست.''
همچنین برخی خبرها از سوی ساکنان کابل منتشر شده بود که جنجگویان طالبان با ورود به منزل‌های شخصی اقدام به گرفتن خودروهای شخصی مردم و اموال آنان کرده بودند و در برخی مواقع که مردم می‌گفتند الان به طالبان خبر می‌دهیم، آن افراد فرار می‌کردند.
محمد سهیل شاهین، سخنگوی خارجی طالبان مستقر در قطر در حساب توییتر خود از جنگجویان این گروه خواست تا با شهروندان غیر نظامی کاری نداشته باشند.
به نوشته سهیل شاهین، هیچ یک از مجاهدین(جنگجویان) طالبان حق ندارند بدون اجازه ساکنان خانه‌ای وارد آنجا شوند.
پس از سقوط کابل علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران در پیامی توییتری به نوعی اشرف غنی را مقصر اوضاع افغانستان دانست.
او نوشت: "دی ماه ۹۷ در سفر به کابل جلسه پرچالشی با رییس جمهور افغانستان داشتم. سخنان سوزناک امروز وزیر دفاع این کشور ترجمان آثار اشغال ۲۰ ساله افغانستان توسط آمریکا و عمق نفوذ و تاثیرگذاری واشنگتن در دولت این کشور بود. همچون ۴۰ سال گذشته پشتیبان مردم افغانستان و خواست و اراده آنها هستیم."
وزیر دفاع افغانستان روز گذشته در توئیتی تند از بسته بودن دستش و خیانت غنی سخن گفته بود.
محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران هم از ابتکار حامد کرزی، برای تشکیل شورای هماهنگی حمایت کرد. حامد کرزی، رئیس جمهور پیشین افغانستان اعلام کرد که برای جلوگیری از هرج و مرج و کاهش درد و رنج مردم برای اداره بهتر امور مربوط به صلح و انتقال مسالمت آمیز قدرت شورای هماهنگی تشکیل داده است. این شورا شامل خود او، عبدالله عبدالله و گلبدین حکمتیار است.
اما یکی از مسائل کشورهای مختلف این است که آیا طالبان را به رسمت بشناسند یا نه. بوریس جانسون نخست وزیر انگلیس از کشورهای مختلف خواسته به صورت مستقل طالبان را به رسمیت نشناسند.
محمد شاه قریشی، وزیر خارجه پاکستان می‌گوید اسلام‌آباد «وقتی که زمانش فرا برسد» گروه طالبان را به رسمیت خواهد شناخت. او گفت: «پاکستان در افغانستان بی طرف است و فقط خواستار روابط خوب با همسایه‌اش است.»
محمد شاه قریشی افزود: «وقتی که زمانش فرا برسد در راستای اجماع بین‌المللی، واقعیت‌های میدان و منافع ملی پاکستان، دولت طالبان را به‌رسمیت خواهیم شناخت.»
در آمریکا بحث بر سر اتفاقات افغانستان بسیار داغ است. دونالد ترامپ رییس جمهوری پیشین به تندی از جو بایدن انتقاد کرد و گفت که او باید استعفا دهد.
ترامپ در بیانیه ای که یکشنبه منتشر کرد، نوشت: ''وقت آن است که جو بایدن با بی آبرویی به خاطر آن چه که اجازه داده است بر سر افغانستان بیاید، استعفا دهد. ''
میچ مک کانل، رهبر اقلیت جمهوری خواه در مجلس سنای آمریکا، از جو بایدن، رییس جمهوری ایالات متحده به خاطر وضعیت ایجاد شده در افغانستان به شدت انتقاد کرده است.
سناتور مک کانل در بیانیه‌ای که یکشنبه منتشر شد، گفت: ''خروج مفتضحانه دولت بایدن از افغانستان که شامل تخلیه سراسیمه آمریکایی ها و افغان های در معرض خطر از کابل است، شکست خجالت بار رهبری آمریکاست.''
به گفته مک کانل، مسوولیت این فروپاشی به طور کامل با جو بایدن است.
در تحولی دیگر قرار است امروز شورای امنیت سازمان ملل درباره تحوبات افغانستان جلسه فوق العاده تشکیل دهد.
اما یکی از پرسش های مهم درباره تحولات افغانستان این است که اشرف غنی رییس جمهور فراری این کشور به کجا رفته است. دیروز گفته شد هواپیمای او ابتدا به تاجیکستان رفته و پس از توقف کوتاهی در این کشور به سمت ازبکستان رفته است.
براساس گزارش‌ها غنی در ازبکستان حضور دارد. برخی روایت ها نیز حاکی از این بود که او به عمان رفته است اما تکذیب شد.
حالا وزارت خارجه تاجیکستان صبح امروز، ۱۶ اوت با انتشار بیانیه ای اعلام کرد که هواپیمای حامل محمد اشرف غنی به حریم هوایی تاجیکستان وارد نشده و در قلمرو این کشور فرود نیامده است.
وزارت خارجه تاجیکستان همچنین گفته که "تاجیکستان چنین درخواستی از افغانستان دریافت نکرده است."
آیشا پلاس، خبرگزاری غیردولتی تاجیکستان روز یکشنبه در استناد به منابعش در کابل نوشت که آقای غنی به تاجیکستان پناه آورده است.
این خبرگزاری شب گذشته در خبری دیگر نوشت که "اشرف غنی، رئیس جمهور فراری افغانستان با حمدالله محب، مشاور امنیتی و فضل محمود فضلی، رئیس اداره امور حکومت غنی، پس از تاجیکستان به عمان رسیده‌اند."
به این ترتیب هنوز کشوری که غنی به آنجا پناه برده مشخص نیست.
بسیاری دیگر از مقامات افغانستان نیز از این کشور خارج شده اند. برخی از آنها به پاکستان رفته اند.
در عکس‌هایی که سفارت پاکستان منتشر کرده، میررحمان رحمانی، رئیس مجلس نمایندگان، محمد یونس قانونی، معاون پیشین رئیس جمهور، احمد ضیا مسعود، معاون پیشین رئیس جمهور، معاون پیشین رئیس جمهور، محمد کریم خلیلی، رهبر حزب وحدت، محمد محقق، رهبر حزب وحدت مردم افغانستان، احمد ولی مسعود، رئیس بنیاد شهید مسعود دیده می‌شوند.
گفته میشود وزیر دفاع و امرالله صالح معاون اول رییس جمهور نیز به پنجشیر رفته اند منطقه ای که در کنترل طالبان قرار ندارد. امر الله صالح شب گذشته در پیامی توئیتری گفت تسلیم نمی شود.
محمد اسماعیل خان از فرماندهان مردمی و جهادی افغانستان شب گذشته وارد مشهد شده است. تصاویری از او منتشر شده است. او پیشتر به اسارت طالبان در آمده بود.